Ekspertizasi dərsliK

Bioloji bulanmalar. Bioloji bulanmalar mayalar, bakteriyalar 

və kif göbələkləri tərəfindən törədilməklə, daha çox turş təbii və 

kəmşirin  şərablarda  rast  gəlinir.  Tədqiqatlar  göstərir  ki,  ağ  təbii 

şərablarda  əmələ  gələn  çöküntünün  85-98%-i  maya  hüceyrələ-

rindən ibarətdir. Deməli, bulanmanın əsas törədiciləri mayalardır.  

Bioloji bulanmaya həmçinin xəstəliktörədici mikroorqanizm-

lərin  əmələ  gətirdiyi  bulantılar  da  aid  edilir.  Sirkə  turşuması, 

mannit  və  süd  turşu  qıcqırması,  yağımsovlaşma,  acılaşma  belə 

xəstəliklərdəndir. 

Bioloji bulanmaları aradan qaldırmaq üçün sentrifuqa, yaxud 

canlıları tutan süzgəcdən keçirməklə şərabdan mikroorqanizmlər 

mexaniki kənar edilir və ya şəraba fiziki vasitələrlə təsir edilir.  

 

 

298 

Cədvəl 2.37  

Şərabın bulanmaları və onun əlamətləri 

Bulanmanın 

səbəbi 

Xarici görünüşü 

İşıq, temperatur və 

havalanmaya 

reaksiyası 

Mikroskopla 

tədqiq olunduqda 

Bioloji amil-

lər (mayalar, 

bakteriyalar) 

CO

2

 çıxır, möh-

kəm xılt (torta) 

amorf çöküntü 

Havalandırdıqda 

güclənir 

Canlı mayalar, 

bakteriyalar 

Oksidləşmə 

kassı 

Əlvan pərdə, 

qəhvəyi çöküntü, 

boz (qonur) rəng 

Havalandırma qonur-

laşma yaradır. Hava-

sız şəraitdə qızdırdıq-

da şərab açıqlaşır 

Amorf hissəciklər 

Zülal 

maddələri 

Amorf çöküntü, ağ 

bulanıqlıq 

Pasterizasiya, yaxud 

uzun müddətli isti 

işləmədən sonra 

meydana çıxır 

Amorf hissəciklər 

Metal bulanmaları 

Qara kass 

Tünd qara, yaxud 

göy rəng, az 

miqdar çöküntü 

Pasterizasiya, yaxud 

hava daxil olmaqla 

yetişdirmədən sonra 

yaranır 

Sarı-qəhvəyi xılt 

hissəcikləri 

Ağ kass 

Amorf selikli çö-

küntü, yaxud şəra-

bın rəngində pərdə 

Havalandırdıqda 

güclənir, günəş 

işığında itir 

Xıltın amorf 

hissəcikləri 

Mis kassı 

Çəhrayı dispers 

çöküntü. Çəhrayı-

qəhvəyi pərdə 

Günəş işığında 

güclənir 

Xırda amorf 

hissəciklər 

Alüminium 

kassı 

Ağ kolloid bula-

nıqlıq, pambıqvari 

çöküntü 

 

Amorf hissəciklər 

Kristal bulanmaları 

Şərab turşusu-

nun turş ka-

lium duzu 

Şərabın rəngində 

kristal çöküntü 

Soyutduqda meydana 

çıxır 

İti künclü, uzun 

kristallar 

Şərab turşu-

sunun kal-

sium duzu 

Şəffaf kristallar 

 

Qırışıqları olma-

yan, hamar səthli, 

təmiz, parlaq 

kristallar 

Oksalat 

turşusu 

Xırda, çətin çökən 

kristallar 

Havalandırdıqda 

güclənir 

Xırda kristallar 

299 

Bunlara  qısamüddətli  qızdırma  –  pasterizə,  şərabın  isti 

doldurulması,  ultrasəs,  ultrabənövşəyi  şüalar  və  antiseptiklərdən 

istifadə  olunması  aiddir.  Şərabçılıqda  antiseptik  kimi  sulfid 

anhidridindən və həmçinin sorbin turşusundan istifadə olunur. 

Biokimyəvi  bulanmalar.  Bu  bulanmaların  səbəbi  hava 

oksigeninin  iştirakı  ilə  fenol  birləşmələrinə  təsir  edib,  şərabın 

xarici  görünüşünü  (qonurlaşma),  dadını, buketini  dəyişən  oksid-

ləşdirici fermentlərdir. Çürümüş, kiflənmiş və botritis sinereya ilə 

yoluxmuş  üzümdən  alınan  şərab  biokimyəvi  bulanmalara  cox 

tutulur.  Çünki  belə  üzümdə  oksidləşdirici  fermentlər  çox  olur. 

Bulanmanı  aradan  qaldırmaq  üçün  şərab  yüksək  dozada 

sulfidləşdirilir və pasterizasiya olunur. 

Fiziki-kimyəvi bulanmalar. Bu bulanmalar kristal və kolloid 

ola bilər.  

Kristal bulanmanın əsas yaranma mənbəyi şərab daşı (şərab 

turşusunun turş kalium duzu  və şərab turşusunun kalsium duzu) 

kristallarının  çöküntüyə  getməsidir.  Şərab  turşusunun  duzları 

yavaş kristallaşır. Əvvəlcə şərab turşusunun turş kalium duzunun 

kristalları  əmələ  gəlir.  Bu  duzun  həll  olması  temperatur  aşağı 

düşdükcə  zəifləyir.  Ona  görə  də  qış  vaxtı  şərabın  təbii  şəraitdə 

yetişdirilməsi  onun  sabitliyini  təmin  edir.  Çünki  soyuqda  şərab 

daşı kristal şəklində qabın dibinə çökür. Şərab turşusunun kalsium 

duzu  daha  zəif  və  uzun  müddətə  çökür.  Onun  çökməsi 

temperaturdan  az  asılı  olub,  kristallar  hətta  yay  vaxtı  20-25

0

C 

temperaturda da əmələ gələ bilər.  

Kolloid  bulanmalar.  Kolloid  halında  olan  maddələrin 

pıxtalaşması, yaxud da şərabı uzun müddətli yetişdirdikdə gedən 

və  davamsız  maddələr  yaranmasına  səbəb  olan  reaksiyalar 

nəticəsində  baş  verir.  Kolloid  bulanmalarına  zülal,  polifenol  və 

həmçinin metal bulanmaları aiddir.  

Zülallı bulanmalar şərabda azotlu maddələrin yüksək miqda-

rında əmələ gəlir. Tədqiqatlarla müəyyən olunmuşdur ki, şərabda 

ümumi azotun miqdarı 28-91 mq/dm

3

  arasında  dəyişdikdə  şərab 

tamamilə  şəffaf  olmaqla,  heç  bir  çöküntü  izi  görünmür.  Azotlu 

300 

maddələrin miqdarı  yüksək  olduqda  (252-315  mq/dm

3

) pambığa 

bənzər çöküntü əmələ gəlir.  

Fenollu  maddələrin  çökməsi  ilə  əlaqədar  olan  bulanmalar 

qırmızı şərablarda, əsasən də xüsusi işləmələr aparılmamış cavan 

şərablarda rast gəlinir. Bulanlıq yaradan fenollu maddələr şərabda 

kolloid  vəziyyətində  olur.  Onlar  şəraba  natrium-xlorid  əlavə 

olunduqda  və  aşağı  temperaturda  çöküntüyə  gedir.  Şərabı 

qızdırdıqda  bulanıqlıq  və  çöküntü  asanlıqla  həll  olur,  şərab 

şəffaflaşır.  Lakin  şərab  uzun  müddət  soyuqda  qalarsa,  onun 

şəffaflığını yüksək temperatur ilə təmin etmək mümkün olmur.  

Şərabda  metalların  artıq  olması  ilə  əmələ  gələn  bulanmalar 

əsasən dəmir və mislə əlaqədardır. İkivalentli dəmir və mis şərab-

da  həll  olmayan  çöküntü  yaratmır.  Deməli,  şərabın  şəffaflığını 

dəyişmir.  Bulanıqlıq  yaranmasına  səbəb  olan  üçvalentli  dəmir 

(qara, göy, ağ kass) və birvalentli misdir (mis kass). 

Fiziki-kimyəvi  bulanmaları  aradan  qaldırmaq  üçün  onların 

növündən asılı olaraq aşağıdakı üsullardan istifadə olunur.  

Kristal bulanmalarda - şərabın soyuqla işlənməsi və metaşərab 

turşusunun əlavə olunmasından istifadə olunur. Lakin metaşərab 

turşusu dəmirin miqdarı 12mq/l-ə qədər olduqda təsir edə bilər.  

Zülal xarekterli kolloid bulanmalarda şərabın termiki (soyuq 

və isti üsulla) proteolektik fermentlər, həmçinin bentonit, kaolin, 

fəallaşdırılmış kömür, diatomitlə işlənməsi tətbiq olunur.  

Fenollu maddələrlə əlaqədar olan bulanmalarda şərabı adətən 

jelatin, albumin və bentonitlə işləyirlər. Bu məqsədlə soyuqdan və 

kitrədən  də  istifadə  oluna  bilər.  Dəmir  kassı  əmələ  gəlmiş 

şərabları, sarı qan duzu və fitin turşusunun duzları ilə işləyirlər.  

 

301 

ÜÇÜNCÜ FƏSİL

 

 

KONYAKLARIN EKSPERTİZASI

 

 

3.1. 

Konyakların təsnifatı

 

 

Beynəlxalq ticarətdə bu tip içkini konyak adlandırma hüquqi 

istisna şəklində Fransaya aiddir. Bir sıra MDB ölkələrində ixracda 

“brendi” terminindən istifadə edilir. 

MDB ölkələrində konyak spirtinin yetişdirilmə müddətindən 

və üsulundan asılı olaraq ordinar, markalı və kolleksiya konyakları 

fərqləndirilir (şəkil 3.1). 

 

Şə

kil 3.1. 

MDB ölkə

l

ə

rind

ə

 

yetişdirilmə

 

müddə

tin

ə

 

görə

 

konyakların qruplaşdırılması

 

 

“Üç  ulduz”  konyakı  azı  üç  il  yetişdirilən  konyak  spirtindən 

hazırlanır.  Bu  qrup  konyaklarda  etil  spirtinin  həcmdə  payı  40% 

təşkil edir. 

 “Beş  ulduz”  konyaklar  azı  beş  il  orta  yaşı  olan  konyak 

spirtindən hazırlanır. Konyakın tündlüyü 42 h.%-dir.  

Xüsusi adda konyaklar azı dörd il orta yaşı olan konyak spirti 

əsasında alınır. Konyakda etil spirtinin miqdarı 40 h.% təşkil edir. 

302 

Ordinar  konyaklar  üçün  konyak  spirtinin  yetişdirilməsi 

daxilinə  palıd  taxtası  düzülmüş  hermetik  qapalı  rezervuarlarda 

aparılır.  

Markalı konyaklar palıd çəlləklərdə orta yetişdirilməsi azı 6 il 

olan konyak spirtindən hazırlanır.  

Markalı  konyaklar  hazırlamaq  üçün  orta  yaşı  azı  aşağıdakı 

kimi olan konyak spirtindən istifadə olunmalıdır: 



 

Altı il – yetişdirilmiş konyak (YK) 



 

Səkkiz  il  –  yüksək  keyfiyyətli  yetişdirilmiş  konyak 

(YKYK) 



 

On il – köhnə konyak (KK) 

Markalı  konyaklar  xüsüsi  adlanmaya  malikdir.  Markalı 

konyaklarda etil spirtinin həcmdə payı təşkil edir: 



 

40-42% “YK” üçün 



 

40-45% “YKYK” üçün 



 

40-57% “KK” üçün 

Kolleksiya konyaklarına markalı konyakları əlavə olaraq palıd 

çəllək yaxud butlarda azı üç il yetişdirilməsindən alınan konyaklar 

aiddir.  

Fransada  konyakların  təsnifatı.  Ordinar  –  1,5-dən  7  ilə 

qədər yetişdirilən konyak spirtindən hazırlanır. Konyakın orta yaşı 

5 ilə yaxındır. 



 

V.S. (Very Special) 2-5 il yetişdirilməyə uyğundur, azı 2 il 

olmalıdır. 



 

V.S.O.P. (Very Suoerior Old Pale) – azı 4, orta hesabla isə 

4-8 il yetişdirilən konyak spirtindən alınır.  



 

Napoleon – azı 4 il, orta hesabla 8-12 il yetişdirilir. 



 

X.O.  (Extra  Old)  –  azı  6  il,  orta  hesabla  isə  25-35  il 

yetişdirilən konyak spirtindən alınır.  

MDB  ölkələri  bazarında  V.S.  və  V.S.O.P.  konyakları  daha 

uyğun qiymətlərlə üstünlük təşkil edir. 

Konyaklar  ticarət  markasını  əks  etdirən  içkilər  qrupu  kimi 

həmçinin  10  ildən  çox  yetişdirilən  konyaklar  üçün  olan  adla 

buraxılır.  

303 

MDB  bazarında  Remy  Martin  ticarət  markası  konyaklarının 

çeşidinə aid edilən Remy, Martin VS; Remy Martin VSOP; Lois 

XIII, Lois XIII Maqnum, Lois XIII Remy Martin və b; Courvoisier 

ticarət  markasına  -  Courvoisier  VS,  Courvoisier  VSOP, 

Courvoisier Millenium və b. təsadüf olunur. 

 

3.2. 

İstehsal texnologiyası

 

 

3

.2.1. Konyak istehsalının qısa tarixi 

 

 

Konyak  tünd  spirtli  içki  olub,  üzüm  şərablarının  istilə 

qovulmasından  alınmış  konyak  sprtini  saxlayıb  yetişdirməklə 

hazırlanır.  Konyakla  üzüm  arağını  eyniləşdirmək  olmaz.  Çünki 

üzüm  arağı  üzümçülük  qalıqlarından  da  (cecə,  maya  və  s.) 

hazırlanır  və  uzun  müddətli  yetişdirilmə  tələb  etmir.  Digər 

tərəfdən  konyak  özünün  qızılı-kəhraba  rənginə,  xoşagələn  ətrinə 

və s. görə üzüm arağından fərqlənir. Konyakın tündlüyü 40-57 h.% 

arasında dəyişir. 

Konyak  ilk  dəfə  təqribən  300  il  bundan  əvvəl  Fransanın 

Şaranta  vilayətinin  Konyak  şəhərində  istehsal  olunmağa 

başlanmışdır.  Bu  bir  növ  təsadüfi  olmuşdur.  Fransa  Şarant  çayı 

vasitəsilə  İngiltərə  və  Skandinaviya  ölkələri  ilə  ticarət  əlaqəsi 

saxlayırdı.  Lakin  gəmidə  çəlləklərlə  şərabın  daşınması  çətin  və 

baha başa gəlirdi. Digər tərəfdən zərif şaranta süfrə şərabları yolda 

və  ticarətçilərin  zirzəmilərində  tez  xarab  olub,  sıradan  çıxırdı. 

Buna görə də şərabların qaynadılaraq qovulması məsələsi ortaya 

çıxmış oldu. Bu yolla alınan material palıd çəlləklərdə müəyyən 

müddət  qaldıqdan  sonra  yaxşı  keyfiyyət  qazanmış  və  tezliklə 

satılmışdır.  Sonralar  daha  az  yer  tutması  üçün  materialda  ikinci 

qovulma aparıldı. Lakin üzüm spirtinin palıd çəlləklərdə sistemli 

yetişdirilməsi  hələ  aparılmırdı.  1701-ci  ildə  Fransa  ilə  İngiltərə 

arasında  başlanan  müharibə  13  il  davam  etdi.  Müharibə 

nəticəsində  Fransadan  bütün  dəniz  yolları  bağlanmış  oldu.  Ona 

304 

görə  də  konyak  istehsalçı  və  tacirləri  destillə  olunmuş  üzüm 

spirtinin  çox  hissəsini  palıd  çəlləklərdə  saxlamalı  oldular. 

Nəticədə onlar müəyyən etdilər ki, uzun müddətli saxlanma (13 il) 

dövründə  məhsul  möcüzəli  buket  və  dad  qazanır.  Alınan  içki 

tezliklə  özünə  alıcılar  tapdı  və  çoxlu  miqdarda  spirt  bazarda 

satılmaq üçün palıd çəlləklərdə yetişdirilməyə başlandı. Bununla 

da Konyak  şəhərinin bu içkisi həddindən ziyadə məşhurlaşdı  və 

istehsal olunduğu yerin adı ilə də adlandırılmağa başlandı.  

Sonralar  Şarantada  alınan  konyaklar  böyük  dünya  şöhrəti 

qazandı. Qeyd etmək kifayətdir ki, hazırda burada istehsal olunan 

konyakın əsas kütləsi ixrac olunur. 

Konyak üçün əsas üzüm sortları Ağ fol və Kolambardır. Emal 

zamanı 10%-ə qədər Semilyon və Sovinyon sortlarından istifadə 

etməyə icazə verilir. 

Üzüm  adətən  oktyabrda  yığılıb,  qovma  əməliyyatına  1 

dekabrdan başlanır. Şərab qovmaya tam durulmamış, çöküntü ilə 

verilir.  Xam  spirt  alındıqda  şərab  materialı  mayalarla  birlikdə 

istifadə olunur. Bu üsul fransız konyakları alınmasının ən başlıca 

fərdi cəhətlərindən biri olub, onlarda enant efirinin yüksək miqdarı 

ilə səciyyələnir. 

Qovma  prosesi  fasiləli  işləyən  bir  kublu  (qazanlı)  şaranta 

aparatlarında həyata keçirilir. Şərab kuba doldurulur. Qovmadan 

sonra xam spirt alınır. Bu əməliyyat 3 dəfə təkrar olunur. Alınan 

üç partiya assamblyaj olunur və qarışıq yenidən qovularaq üç-baş, 

orta  və  qalıq  fraksiyalar  alınır.  Orta  fraksiya  (poqon) 

yetişdirilməyə verilir. 

Konyak  spirti  həcmi  200  litr  olan  palıd  çəlləklərdə,  yerüstü 

binalarda yetişdirilir. 

Hazırda konyak, Fransa, MDB, Bolqarıstan, Keçmiş Yuqosla-

viya,  İspaniya,  İtaliya,  ABŞ  və  başqa  ölkələrdə  istehsal  olunur. 

Ayrı-ayrı  ölkələrdə  bu  müxtəlif  adda  buraxıla  bilir.  Məsələn, 

armanyak, brendi, vaynbrendi, vinyak və s. 

Rusiyada üzüm arağı ən əvvəl XVIII əsrin sonunda Kizlyarda 

istehsal olunmağa başlanmışdır. Lakin bu araq yetişdirilmirdi. 

305 

XIX  əsrin  sonunda  üzüm  arağı  istehsalı  Moldova,  Odessa 

vilayəti, Krım və həmçinin Zaqafqaziyada geniş yayılmışdı. 

Lakin konyak istehsalı müəyyən qovma və yetişdirmə texno-

logiyasına riayət etməklə keçən əsrin ikinci yarısında Gürcüstan, 

Azərbaycan, Moldava, Ukraynada təşkil olunmuşdur. 

Fransada  istehsal  olunan  konyakların  yalnız  2%-i  daxili 

bazarda realizə olunur. Qalan məhsul ixrac olunur. 

 

3.2.2. Konyak 

şərab materiallarının alınması

 v

ə

 

keyfiyy

ə

tinin qiym

ə

tl

ə

ndirilm

ə

si 

 

Konyak  üçün  tam  sağlam,  yetişmiş  üzümdən  istifadə 

olunmaqla o, «ağ üsulla» emal olunur. 

Ağ süfrə şərablarında olduğu kimi, özbaşına axınla və birinci 

təzyiqlə  alınan  şirədən  istifadə  edilir.  Çalışmaq  lazımdır  ki, 

yüngül,  yüksək  turşulu,  spirtliyi  8-11  h.%  olan  şərab  materialı 

alınsın.  Texnologiyasının  əsas  xüsusiyyəti  sulfit  anhidridi  (SO

2

) 

əlavə etmədən, 10-12

0

C temperaturda saxlamaq və qıcqırtmaqdır. 

Emal  zamanı  şirəyə  aşı  maddələrin  keçməsinin  qarşısı 

alınmalıdır. Ona görə də konyak şərab materialını «qırmızı üsul»-

la  emal  etmək  olmaz.  Yaxşı  keyfiyyətli  konyak  spirti,  azot 

maddələri ilə zəngin olan şərab matriallarından alınır. Ona görə də 

şərab  materialı  2-3  ay  müddətində  maya  çöküntüsündə 

yetişdirilməlidir.  

Qıcqırma  zamanı  temperatur  25

0

C-dən  yüksək  olmamalıdır. 

Çünki yüksək temperatur sorta məxsus ətrin itməsinə və şəkərin 

yarımçıq  qıcqırmasına  səbəb  olur.  Qıcqırmamış  şəkərin  qalması 

isə sulfid anhidridi olmayan mühitdə mikrobioloji xəstələnmələrə 

səbəb olur.  

Fransada  şərab  materialının  polifenollar  və  digər  ekstrakt 

maddələrlə həddindən çox zənginləşməməsi üçün maşınla yığılan 

üzümün  bunkerdəki  kütləsi  nasosla  vertikal  yaxud  horizontal 

səbəbli  və  pnevmatik  preslərə  vurulur.  Bu  məqsədlə  həmçinin 

306 

membran preslərdən də istifadə olunur. Şnekli preslərdən istifadə 

olunması  qadağandır.  Əllə  yığılan  üzüm  əvvəlcə  vallı  əzici-

daraqayıranlarda əzilə bilər.  

Şirə  sakit  saxlanılmadan  və  sulfitləşdirilmədən  qıcqırmaya 

verilir. Asılqan hissəcikləri və çirkləri kənarlaşdırmaq üçün şirəni 

mexaniki  ələkdən  buraxırlar.  Belə  texnologiya  şirənin  salxımın 

bərk elementləri ilə qısa müddətli təmasını təmin edir və oksigenlə 

zənginləşməsi minimuma enir. Alınan şərab materialı zərifliyi və 

yüngüllüyü ilə fərqlənir.  

MDB ölkələrində üzümün emalı çox vaxt mexanikləşdirilmiş 

axın xətlərində aparılmaqla, burada mərkəzdənqaçma qüvvəsi ilə 

işləyən  əzici-daraqayıranlardan,  şnekli  sızdırıcıdan  və  fasiləsiz 

işləyən  şnekli  preslərdən  istifadə  olunur.  Şirə  əsasən  sakit 

saxlanmaqla  duruldulur.  Bu  texnologiyada  üzüm  intensiv 

mexaniki  təsirlərə  məruz  qoyulur,  nəticədə  şirə  xeyli  dərəcədə 

asılqanlar  və  oksigenlə  zənginləşir.  Toplanan  polifenollar  və 

oksigen  üzüm  giləsinin  ətirli  kompleksinin  oksidləşməsini 

intensivləşdirir  və  bununla  da  gələcək  konyakın  ətirliliyini  aşağı 

salır.  

Ümumiyyətlə,  konyak  şərab  materialı  aşağıdakı  tələblərə 

cavab verməlidir: etil spirtinin miqdarı azı 8 h.%, titrləşən turşuluq 

azı  4,5  q/dm

3

,  uçucu  turşuluq  çoxu  1,3  q/dm

3

,  ümumi  sulfid 

anhidridi çoxu 15 mq/dm

3

 olmalıdır. Şərab materialında mayaların 

icazə verilən miqdarı 2%-ə qədərdir.  

Rəngi  qırmızı  samanıdan,  çəhrayıya  qədər  ola  bilər;  ətir  və 

dadı kənar iysiz və dadsız olmalıdır. 

Bu  tələblərə  cavab  verməyən  şərab  materialından  konyak 

istehsalında istifadə etmək olmaz. Şirənin sakit qoyulması və şərab 

materialının  saxlanmasında  sulfid  anhidridindən  istifadənin 

qadağan  edilməsi  onunla  əlaqədardır  ki,  SO

2

-yə  malik  şərab 

materialının  destilləsi  zamanı  kəskin,  xoşagəlməz  iyə  malik 

tioefirlər  əmələ  gəlir.  Digər  tərəfdən  sulfit  anhidridinin 

oksidləşməsi nəticəsində kubda sulfat turşusu əmələ gəlir və kubu 

korroziyaya  uğradır.  Bundan  başqa  SO

2

-nin  olması  ətir  və  dada 

307 

əks təsir edən digər maddələrin əmələ gəlməsinə səbəb olur. 

Şirəyə  kükürd  düşməsi  (qabları  tozlandırdıqda)  xüsusilə 

təhlükəlidir. Çünki o, qıcqırma zamanı hidrogen sulfid yaradır. Bu 

isə destillə zamanı buğa keçir və etil spirtilə birləşərək, həddindən 

artıq 

xoşagəlməz 

iyə 

malik 

etil 

merkaptan 

(C

2

H

5

OH+H

2

S=C

2

H

5

SH+H

2

O) əmələ gətirir. 

Ona  görə  də  oidiuma  qarşı  kükürd  tozlandırılması  üzüm 

yığımına 2 həftə qalmış tamamilə dayandırılmalıdır. 

Konyak istehsalının bütün prosesləri aparat-texnoloji sxemdə 

öz əksini tapmışdır (şəkil 3.2). 

 

 

Şə

kil 3.2. Konyak 

hazırlanmasının aparat

-texnoloji sxemi 

1-toplayıcı  rezervuar;  2-nasoslar;  3-qovucu  aparat;  4-baş  və 

quyruq  fraksiyanın  toplayıcısı;  5-konyak  spirtinin  toplayıcısı; 

6-palıd  çəllək;  7-cavan  konyak  spirtinin  eqalizəsi  üçün 

rezervuar;  8-nasos;  9-taxtanın  işlənməsi  üçün  rezervuar;  10-

konyak  spirtinin  yetişdirilməsi  üçün  rezervuarlar;  11-oksigen 

balonu;  12-kupaj  rezervuarı;  13-konyakın  dincə  qoyulması 

üçün rezervuar; 14-konyakın isti yaxud soyuqla işlənməsi üçün 

rezervuar; 15-filtr 

 

3.2

.3. Konyak spirtinin alınması, yetişdirilmə

si v

ə

 

308 

keyfiyy

ət göstə

ricil

ə

ri 

 

Əgər  konyak  istehsalının  ilk  mərhələsi  üzüm  sortlarının 

seçilməsi  və  konyak  şərab  materialının  hazırlanmasıdırsa,  onun 

əsası  konyak  spirtinin  alınmasıdır.  Konyak  spirti,  turş  şərab 

materialının  istilə  qovulması  nəticəsində  alınır.  Rektifikasiya 

olunmuş etil spirtinin alınmasından bunun fərqi ondadır ki, birinci 

halda  bütün  qarışıqlardan  azad,  tam  təmiz  spirt  alınmasına, 

ikincidə isə bu qarışıqların spirtdə qalmasına çalışılır. 

Şərab materialı kimyəvi cəhətdən özünü tərkibinə su (89%-ə 

yaxın), etil spirti (10,5%-ə yaxın) və digər maddələr (0,5%-ə yaxın 

etil spirtinin qarışıqları) daxil olan məhlul kimi göstərir. Qovma 

yolu ilə şərab materialından ya xam konyak spirti, yaxud birbaşa 

konyak spirti alınır. 

Şərabın istilə qovulması mürəkkəb, çox komponentli sistem 

olub,  onun  tərkibinə  daxil  olan  maddələrin  çevrilmələri  ilə 

müşahidə  olunur.  Nəticədə  yeni  məhsullar  yaranır  ki,  onların 

bəzisi ilk şərab materialında olmur. 

Qovmada yeni məhsulların əmələ gəlməsinə qovucu aparatın 

materialı da təsir edir. Təcrübələrlə müəyyən olunmuşdur ki, mis 

aparatlarda alınan konyak spirtinin keyfiyyəti paslanmayan polad 

və şüşədə alınandan qat-qat üstündür. Bu mis ionların katalitik rolu 

ilə izah olunur.