Əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası

«Biz nəhənglərik 
(
cırtdanlarıq)» 
Uşaqlara 
ölçüdəyişmə, 
sehrbazların 
t
əsiri 
n
əticəsində  əmələgələn 
v
əziyyətləri 
t
əsvir 
v
ə 
t
əsəvvür  etməyi,  həll 
etm
əyi öyrətmək.  
Uşaqlara 
n
əhənglərə 
(
cırtdanlara) 
dönmək təklifolunur. Sonra onları əhatə 
ed
ən 
əşyalar, 
harada 
g
əzdikləri, 
yatdıqları,  nə  yedikləri  və  s.  müzakirə 
olunur.  
Müzakirə nəticələrinin yekunlarına görə 
t
əsviri  fəaliyyət  məşğələsi  keçirmək  və 
ya 
ölçüsünə  görə  dəyişilmiş  obyektdən 
nec
ə  istifadə  etmək  mümkün  olduğu 
bar
ədə məsələ həll etmək olar. Məsələn: 
T
əsviri fəaliyyət: 
r
əsm, 
kiçildilmiş 
obyektl
ərin yapılması 

 
 
74 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
böyük  düymələri  olan  balacalaşdırılmış 
palto
. «Yaxşı-pis» oyunu.  
(
uşaqlar bu dəyişmənin mənfi və müsbət 
t
ərəflərini sadalayırlar) 
«Nə böyük oldu, nə 
kiçik» 
Uşaqlara 
ölçüdəyişmə, 
sehrbazların 
t
əsiri 
n
əticəsində  əmələ  gələn 
v
əziyyətləri 
t
əsvir 
v
ə 
t
əsəvvür  etməyi,  həll 
etm
əyi öyrətmək. 
Müəllim uşaqlara obyektlərin və onların 
hiss
ələrinin  səhv  təsvir  olduğu  şəkillər 
t
əklif  edir  (kiçik  televizor,  böyük 
düymələr).  Uşaqlar  səhvləri  görüb 
düzəltməlidirlər.  
Müzakirə nəticələrinin yekunlarına görə 
t
əsviri  fəaliyyət  məşğələsi  keçirmək  və 
ya 
ölçüyə  görə  dəyişilmiş  obyektlə  nə 
etm
ək  mümkün  olduğu  barədə  məsələ 
h
əll etmək olar. 
T
əsviri fəaliyyət: 
r
əsm, 
kiçildilmiş 
obyektl
ərin yapılması 
«Hansı sehirbazı dəvət 
etm
əlisən?» 
Uşaqlara 
problemli 
situasiyaların  həlli  üçün 
ölçüdəyişmə üsullarından 
istifad
ə etməyi öyrətmək. 
Uşaqların qarşısına problemli bir məsələ 
qoyulur, 
uşaqlar isə məsələni həll etmək 
üçün  hansı  sehirbazı  (böyütmə  və  ya 
kiçiltmə)  dəvət  etmək  lazım  olduğunu 
müzakirə  edirlər  (tez  bir  yerə  çatmaq 
üçün, divanın altından qələmi götürmək 
üçün, dondurma yemək üçün və s.)  
Uşaqlara  sərbəst  şəkildə  problemli 
situasiyaları  təqdim  etmək  imkanı 
verilm
əlidir. 
Yaradıcı məsələnin həllinə 
görət əsviri fəaliyyət. 
«Xəyallara dalaq» 
Ölçüdəyişmə  üsulundan 
istifad
ə  edərək  təxəyyülü 
inkişaf etdirmək. Uşaqları 
«yaxşı-pis»  səviyyəsində 
qiym
ətləndirmə 
aparmağa sövq etmək.  
Uşaqların arzu və xəyallarını dinləmək 
v
ə onları «yaxşı-pis» səviyyəsinə görə 
qiym
ətləndirmək.  «Mən qarışqa 
yuvasında yaşamaq üçün, balaca 
olmaq ist
ərdim», «mən ….böyümək 
ist
ərdim» və s. 
 
T
əxəyyül etmə nəticələrinə 
görə təsviri fəaliyyət. 
«Tapmaca fikirləş» 
Uşaqlarda baxılan 
obyektin ölçüsünün nisbi 
olduğu haqqında 
t
əsəvvürləri 
möhkəmləndirmək.  
Uşaqlar aşağıda verilən və buna bənzər 
nümunələrdən istifadə edərək 
tapmacalar t
ərtib edir: 
«O ...dən hürdürdü, amma…dən 
alçaqdır», «O…dən enlidir, amma…dən  
ensizdir» və s. 
Uşaqlar 
özləri 
aparıcı 
rolunda iştirak edə bilərlər. 
«Biz böyütmə-kiçiltmə 
sehrbazlarıyıq» 
Uşaqlara sərbəst olaraq 
obyektl
əri kiçiltməyi və 
ya böyütməyi, dəyişilmiş 
obyektin  praktik 
istifad
əsini izah etməyi 
öyrətmək.  
Uşaqlar qrup  otağında böyütmək və ya 
kiçiltmək istədiyi əşyaları seçirlər. Sonra 
h
ər biri dəyişilmiş obyektin yaxşı və pis 
t
ərəflərini,  dəyişikliyin  müsbət  və  mənfi 
c
əhətlərini 
izah 
edirl
ər. 
D
əyişilən 
obyektd
ən  necə  istifadə  edilməsi 
haqqında təkliflər irəli sürürlər.  
X
əyaletmə 
n
əticələrinə 
görə təsviri fəaliyyət. 

 
 
75 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
«Dolaşıqlıq» 
Uşaqlara sərbəst şəkildə 
obyektin 
ölçüsünü 
d
əyişməyi öyrətmək.  
Uşaqlara  iki  nağıl  qəhrəmanı  təklif 
olunur (
böyük və kiçik ölçüdə) və onların 
ölçülərini  (balaca  pişik  və  böyük  siçan) 
d
əyişmək  və  ya  əks  ölçülərə  keçirtmək 
t
əklif olunur  (bapbalaca qarpız). 
X
əyaletmə 
n
əticələrinə 
görə təsviri fəaliyyət 
« Parçalama-
birl
əşdirmə, 
sehi
rbazının qəribə 
çevrilişləri» 
Uşaqlara obyektin tamını 
v
ə  hissələrini  müəyyən 
etm
əyi və onların yerlərini 
d
əyişməyi  öyrətmək. 
Müəllim 
uşaqlara 
tanış 
obyektin 
hiss
ələrinə  diqqət  yetirmələrini  təklif 
edir. Sonra is
ə tamın hissə ilə, hissənin 
d
ə  tam  ilə  əvəz  edilməsini  tapşırır. 
M
əsələn:  televizorun  düyməsi,  ekranı 
var,  d
əyişiklikdən  sonra  düymə  özü 
obyekt,  onun  hiss
əsi  isə  televizor 
olacaq
. «Yaxşı-pis» oyunu.  
 
T
əsviri fəaliyyət: 
r
əsmdə fikirlərin, 
n
əticələrin təsviri. 
«Hissənin və ya 
əlamətin itirilməsi» 
Uşaqlara obyektin 
çatışmayan hissəsini və 
əlamətini təyin etməyi 
öyrətmək. 
Müəllim  bir  obyektin  adını  söyləyir. 
Uşaqlar onun hissələrini və əlamətlərini 
t
əyin  edirlər.  Bundan  sonra  «itki»  elan 
olunur. 
Uşaqlar,  məsələn,  mizin  ayağı 
v
ə ya telefonun düymələri itərsə, nə baş 
ver
ə  biləcəyi  haqqında  fərziyyələr  irəli 
sürürlər. 
T
əbiət  obyektlərindən  və 
nağıl obrazlarından istifadə 
etm
ək münasibdir.  
«İtən obyekti onun 
hiss
ələrinin vəzifəsinə 
görə tapmaq» 
Uşaqlara  hər bir obyektin 
hiss
əsinin 
v
əzifəsinin 
olduğunu  və  birlikdə  bir 
tam 
v
əzifə 
yerin
ə 
yetirdikl
ərini öyrətmək. 
Müəllim  hər  uşağa  bir  əşya  şəkli  verir. 
Uşaqlar    obyektlərini  parçalayaraq  hər 
bir hiss
ənin daşıdığı vəzifəni özləri üçün 
qeyd  edirl
ər.  Sonra  isə    obyektin 
adından  danışaraq, onun hər bir «itən» 
hiss
əsinin  vəzifəsini  deyirlər.  Digər 
uşaqlar  isə    bu  vəzifəyə  görə  hissələri, 
sonra is
ə nəyin şəklin olduğunu tapırlar. 
M
əsələn:  mizin  hissələri:  bel,  oturacaq, 
ayaqları.  Uşaq:  «Mənim  söykənən  
hiss
əm,  üstündə  oturan  hissəm,  dayaq 
olub  yıxılmağa  əngəl  olan  hissəm  itib. 
N
ədir mənim hissələrim, bəs mən özüm 
n
əyəm?» 
Sad
ə  riyazi  təsəvvürlərin 
inkişafı 
«Oyuncaqlar 
emalatxanası» 
Obyektin v
əzifəsini təyin 
ed
ərək müxtəlif 
hiss
ələrin birləşməsindən 
yeni obyektin 
yaradılmasını öyrətmək. 
Uşaqlara yeni oyuncaq fikirləşmək üçün 
müxtəlif oyuncaqların hissələri və tullantı 
materialları təqdim olunur. Uşaqlar yeni 
fikirl
əşdikləri oyuncaqla necə işlədiklərini 
izah edirl
ər.  
Yapma v
ə quraşdırma 
m
əşğələlərində kiçik 
qruplara 
bölərək keçirtmək 
m
əsləhətlidir.  

 
 
76 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
«Canlandırma-
daşlaşdırma 
sehi
rbazları» 
Uşaqlara 
canlandırma-
d
aşlaşdırma  sehrbazının 
köməyi 
il
ə 
s
ərbəst 
obyektl
əri 
d
əyişdirməyi 
öyrətmək. 
Müəllim 
uşaqlara 
c
anlandırma 
sehi
rbazını  dəvət  edərək  hərəkət 
etm
əyən əşyaları canlandırmaq, hərəkət 
ed
ənləri  insanlaşdırmaq,    insanı  isə 
h
əmişə  hərəkət  edən  etmək  üzrə 
tapşırıqlar  verir.  Uşaqlar  təbii  və  süni 
al
əmin  obyektlərini  seçirlər,  çevirmələr 
edirl
ər, bunun real həyatda necə olduğu 
haqqında 
danışırlar. 
Fantastik 
d
əyişikliklər edərək uşaqlar qarşılarında 
duran  problemli  m
əsələləri  müzakirə  
eirl
ər  (qaçan  masanın  üzərində  necə 
yazmaq olar v
ə s.). 
 
T
əsviri  fəaliyyət  və  ya 
çevirmələrin 
n
əticələrinə 
görə  fantastik  nağılların 
t
ərtib edilməsi. 
«Hər şeyi bacarıram» 
Uşaqlara obyektin 
funksiyasını 
genişləndirməyi, çox 
funksiyalı etməyi və yeni 
funksiyanın faydalarını 
görməyi öyrətmək. 
 
Müəllim  uşaqlara  süni  aləmin  bir 
obyektini  t
əqdim  edir.  Uşaqlar  onun 
əsas 
funksiyasını 
(v
əzifəsini) 
müəyyənedirlər.  Sonra  isə  obyektin 
əsas  vəzifəsindən  başqa  hansı  digər 
v
əzifələri yerinə yetirəbiləcəyi haqqında 
müzakirə edirlər.  
M
əsələn: Qələm - şəkil çəkmək üçündür 
(
əsas  vəzifə),  digər  vəzifələr:  say 
saymaq, 
bayraqcığın dəstəyi, çadırcığın 
daya
ğı, xətkeş kimi istifadə etmək və s. 
Uşaqları  daha  çox  maraqlı  vəzifələr 
fikirl
əşməyə sövq etmək lazımdır. 
Sad
ə  riyazi  təsəvvürlərin 
inkişafı 
 

 
 
77 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
IV. 
Axtarış sahəsini daraltma bacarığının öyrədilməsi 
Oyunun 
adı, məqsəd 
 
M
əzmun 
Metodiki 
tövsiyələr 
«Düşünülmüş əşyanı 
tap
» 
M
əkana  bələd  olmağa, 
orta, 
sağ,  sol  tərəfləri 
t
əyin  etməyi  öyrətmək. 
Uşaqlara  süni  aləmin 
obyektl
ərini  təsnif  etməyi 
öyrətmək. 
Müəllim  masanın  üzərinə  bir  cərgəyə 
müxtəlif 
əşyalar 
düzür. 
Uşaqlar 
müəllimilə bərabər masanın bir tərəfində 
dururlar. 
Müəllim bir əşyanı fikrində tutur 
v
ə  uşaqlara  onu  tapmaq  üçün  suallar 
verm
əyi  təklif  edir.  Amma  oyunun  bir 
şərti  var:  müəllim  yalnız  «bəli»  və  ya 
«xeyr»  deməlidir.  Əşyaları  sadalamaq 
olmaz. 
Yalnız axtarış sahəsini daraldan 
suallar 
q
əbul 
olunur. 
Uşaqlar 
düşünülmüş  əşyanı  tapmaq  üçün 
aşağıdakı  alqoritmə  əsasən  suallar 
verm
əlidirlər: 
1.C
ərgədə 
orta 
əşyanı 
seçib 
adlandırmaq. 
2.
Düşünülmüş  obyekt  orta  obyektə 
nisb
ətən  hansı  tərəfdə  yerləşir.  İlkin 
m
ərhələlərdə  axtarışda  iştirak  etməyən 
əşyalar yığışdırılır.  
3.  Qalan 
əşyalar  arasında  orta  obyekti 
seçmək və adlandırmaq. 
4.
Düşünülmüş  obyektin  orta  obyektə 
nisb
ətən hansı tərəfdə yerləşdiyini təyin 
etm
ək. 
M
əsələn:  cərgədə  oyuncaqlar  düzülüb: 
piramida, top, g
əlincik, təbil, maşın, ayı, 
dovşan 
(
düşünülmüş 
oyuncaq 
– 
piramida). 
- O, t
əbildir? 
 
– Xeyr. 
- O, t
əbildən sağdadır?  
–Xeyr  (təbildən  sağda  olan  oyuncaqlar 
yığışdırılır). 
- O,topdur?  
– Xeyr. 
- O,topdan 
soldadır? 
– Bəli. 
- 
O,piramidadır?  
– Bəli. 
M
əktəbəhazırlıq 
qruplarında uşaqlara 
t
əqribən 20 əşya və ya 
şəkil təqdim olunur.  
Əşyalar və ya şəkillər 
uşaqların yaş 
xüsusiyyətlərinə uyğun 
olmalıdır. 
Əşyalar müstəqil şəkildə 
uşaqlar tərəfindən 
seçiləbilər.  
Sad
ə riyazi təsəvvürlərin 
inkişafı məşğələlərində 
istifad
əsi məsləhət görülür. 
«Müəyyən rəngdə səthi 
h
əndəsi fiquru tap» 
Uşaqlara  «sağ»,  «sol», 
«orta»  istiqamətləri  təyin 
etm
əyi,  həndəsi  fiqurları 
Müəllim  bir  cərgəyə  müxtəlif  rəngdə 
h
əndəsi fiqurları düzür. Uşaqlar müəllim 
il
ə  bərabər  masanın  bir  tərəfində 
dururlar. 
Müəllim fikrində bir fiqur tutur və 
uşaqlara onu tapmaq üçün yalnız «bəli» 
Oyun  üçün    nümayiş 
lentl
ərindən istifadə olunur.  
M
əktəbəhazırlıq 
qruplarında 
müxtəlif 
r
əngdə 
v
ə 
çalarlarda 

 
 
78 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
v
ə 
onların 
r
ənglərini 
düzgün 
adlandırmağı 
öyrətmək. 
v
ə ya «xeyr» cavabını tələb edən suallar 
verm
əyi təklif edir.  
Uşaqlar  fiquru  tapmaq  üçün  aşağıdakı 
alqoritm
ə əsasən suallar verirlər: 
M
əsələn:  sarı  dairə,  qırmızı  kvadrat, 
yaşıl  üçbucaq,  göy  trapesiya,  narıncı 
oval, 
qırmızı dairə, göy oval. 
- 
O,göy trapesiyadır? 
-Xeyr. 
- 
O,göy trapesiyadan sağdadır?  
–  Xeyr  (göy  trapesiyadan  sağda  olan 
fiqurlar yığışdırılır). 
- 
O, qırmızı kvadratdır? 
- Xeyr. 
- 
O, qırmızı kvadratdan soldadır? 
- Xeyr. 
- 
O, yaşıl üçbucaqdır? 
 
– Bəli. 
h
əndəsi  fiqur  və  cisimlər 
istifad
ə oluna bilər. 
Sad
ə  riyazi  təsəvvürlərin 
inkişafı 
məşğələlərində 
istifad
əsi məsləhət görülür. 
 
 
Eyni  qayda  il
ə  müxtəlif  mövzularla  bağlı  məşğələlər  zamanı  axtarış  sahəsinin 
daraldılması üsulundan istifadə etmək olar. 
T
əqribi mövzular: 
  həftənin günləri 
  fəsillər 
  ilin ayları 
  ölçülərə görə 
  hündürlüyə görə 
  uzunluğa görə 
  qalınlığa görə 
  ədədlər  (0-dan 10-a kimi) 
  ədədlər (0-dan 20-ə kimi) 
  əşyanın,kağızın,  masanın  üzərində  yerləşməsinə  görə  (sağ  ucunda,  altında, 
yaxın, uzaq, üstündəvəs.) 
  əlifbanın hərfləri və s. 
 
 
V. Dialektik xarakter 
daşıyan əsas əqli əməliyyatların öyrədilməsi 
Oyunun 
adı, məqsəd 
M
əzmun 
Metodiki 
tövsiyələr 
«Saat kəfgiri» 
Obyektin ziddiyy
ətli əlamətlərini 
seçməyi öyrətmək. 
Uşaqlar  seçilən  obyektin  müsbət  və 
m
ənfi əlamətlərini sadalayırlar. 
 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
 

 
 
79 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
«Tərsinə» 
Uşaqları  əks  mənalı  sözləri 
(antoniml
əri)  tapmaqda  məşq 
etdirm
ək.  
Müəllim söz-təyin təklif edir, uşaq əks 
m
ənalı söz deyir. 
Tapşırığı  çətinləşdirmək  üçün  digər 
nitq hiss
ələrinə (fel, isim və s.) aid əks 
m
ənalı sözləri vermək olar (danışmaq-
susmaq, 
verm
ək-almaq, 
açmaq-
bağlamaq, tez-asta, çox-az və s.) 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Pinq-ponq» 
Uşaqları  əksmənalı  sözləri 
(antoniml
əri)  tapmaqda  məşq 
etdirm
ək. 
Uşaq  söz  deyir,  müəllim  ona  əks 
m
ənalı  sözlə  cavab  verir.  Müəllim 
«səhv»  cavab  verdikdə  uşaq  səhvi 
düzəltməlidir.  
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Dəyişmələr» 
Uşaqları hər bir hadisəni 
«yaxşı-pis» nöqteyi -
n
əzərindən izah etməyi 
öyrətmək. 
 
 
Müəllim bir hadisə danışır, sonra birinci 
uşaqdan onun nə üçün yaxşı olduğunu 
soruşur. Müəllim sonra həmin hadisəni 
«pis»  qələmə  verir. İkinci  uşaq  bunun 
niy
ə  yaxşı  olduğunu  izah  edir.  Cavab  
«yaxşı» ya doğru yozulur, üçüncü uşaq 
bu hadis
ənin pis tərəfinin necə olduğu 
bar
ədə danışır. Oyun davam edir.   
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Nə (kim) ola bilər?» 
Əks əlamətlərin hər ikisinin eyni 
zamanda 
aid 
ola 
bil
əcəyi 
obyektl
əri tapmağı öyrətmək. 
Müəllim  soruşur:  «Eyni  zamanda  nə 
h
əm  yaş,  həm  də  quru  ola  bilər?»  
Uşaqlar  əks  mənalı  əlamətləri  hər 
ikisinin  eyni  zamanda  aid  ola  bil
əcəyi 
obyektl
əri  sadalayırlar  və  nə  zaman 
bel
ə olabiləciyini izah edirlər (stəkan içi 
yaş,  çölü  quru;  çəkmə  içi  quru,  çölü 
n
əm) 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Cırtdanları 
barışdıraq» 
Uşaqlara bir əşyanın eyni 
zamanda ziddiyy
ətli 
əlamətlərinin olduğunu izah 
etm
əyi öyrətmək. 
 
Müəllim 
uşaqlara 
cırtdanların 
mübahisəsində  kömək  etməyi  xahiş 
edir: 
Əşya nə vaxt eyni zamanda həm 
böyük,  həm  kiçik  ola  bilər  (fəzada 
parçalanma zamanı və s.)   
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Kim və ya nə istəyirki,  əşya 
bel
ə olsun?» 
Uşaqlara obyektin əks 
əlamətlərinin olmasını izah 
etm
əyi öyrətmək. 
Müəllim uşaqlara şəkil göstərir (ütü) və 
uşaqlardan  nə  üçün  ütünün  isti  və  ya 
soyuq 
olmasını izah etməyi xahiş edir. 
Kim  v
ə  ya  nə  bunu  tələb  edir? 
(
paltarları ütüləmək üçün ütü isti olmalı, 
istifad
ə  olunmadığı  zaman  isə  uşağın 
yanmamağı üçün soyuq olmalıdır). 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 

 
 
80 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
«Yaxşı-pisin, az-çoxla 
dostluğu» 
K
əmiyyət dəyişikliklərinin 
keyfiyy
ət dəyişikliklərinə 
keçməsi əsasında uşaqlara 
obyektl
ər arasında qarşılıqlı 
əlaqələri və səbəb-nəticə 
münasibətlərini təyin etməyi 
öyrətmək. 
Müəllimlər uşaqlara hansısa bir obyekti 
k
əmiyyət  və  onun  əsas  vəzifəsi 
nöqteyi-nəzərindən  müzakirə  etməyi 
t
əklif  edir  (miqdarın  azalması  və  ya 
çoxalması  obyektin  vəzifəsini  yerinə 
yetirm
əməyinə  səbəb  olur).  Məsələn: 
evd
ə  100  ədəd  tozsoran,  amma 
elektrik  v
ə  xalça  çatışmazlığı,  100 
ədəd  tozsoran  bütün  dünyada  özişini 
tam 
görə bilməyəcək. 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Dostlar tap» 
Uşaqlara obyektlərin 
v
əzifələrini  seçməyi və onları 
funksiya
larına görə  müqayisə 
etm
əyi öyrətmək. 
Aparıcı obyekti adlandırır, vəzifəsini 
t
əyin edir, uşaqlar isə eyni vəzifənin 
n
ə və ya kim tərəfindən yerinə 
yetirilm
əsini sadalayırlar. 
M
əsələn: təyyarə uçur. 
Variantlar: quş, kəpənək, vertolyot, 
arı, yarasa və s. 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Nə artıqdır?» 
Uşaqlara obyektlərin 
v
əzifələrini seçməyi və onları 
funksiyalarına görə müqayisə 
etm
əyi öyrətmək. 
Müəllim  uşaqların  qarşısına  müxtəlif 
obyektl
ərin  şəkillərini  qoyur.  Bir  şəkil 
istisna  olmaqla,  dig
ər  şəkillər  eyni 
v
əzifəni  yerinə  yetirirlər.  Uşaqlar  onu 
tapmalı və seçimlərini izah etməlidirlər.  
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Nə olacaq ...?», «Nə olardı, 
əgər…?» 
Uşaqlara səbəbləri ifadə etməyi 
v
ə nəticə çıxartmağı öyrətmək. 
Uşaqlar  iki komandaya bölünürlər.  Bir 
komanda 
maraqlı 
sual 
fikirl
əşir 
m
əsələn: «Yağış kəsmədən yağsa, nə 
olar
?», digər komandanın uşaqları isə 
tam  v
ə  qeyri-adi  cavab  verməlidirlər. 
Sual  ver
ən  komanda  öz  cavabını  da 
dey
ə bilər.  
Oyuna  qayda  qoymaq  olar: 
yalnız 
müəyyən  mövzuda  suallar  vermək 
(t
əbiət,  nağıl,ev  və  s.)  və  qeyri-adi 
cavablar verm
ək. 
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Robinzon Kruzo» 
Uşaqları  obyektlərin  ehtiyat 
detallarını  seçməyi  öyrətmək. 
Alınan mənbələrdən istifadə 
ed
ərək  problemli  vəziyyətləri 
h
əll etmək.  
Uşaqlara  müəllimin  təqdim  etdiyi 
v
əziyyətdə  seçilmiş  obyektin  ehtiyat 
hiss
ələrindən istifadə edərək çıxış yolu 
tapmaq t
əklif olunur.  
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Auksion» 
Obyektin 
əlavə  ehtiyatlarını 
seçməyi öyrətmək. 
Auksiona 
müxtəlif əşyalar çıxarılır. 
Uşaqlar növbə ilə onların bütün 
istifad
ə mənbələrini sadalayır. Axırıncı 
mümkün olan istifadə vasitəsini deyən 
iştirakçı qalib gəlir.   
Savad t
əlimi,  
ana dili 
 
«Əksini kim (nə) edir?» 
Aparıcı  obyekti  adlandırır.  Uşaqlar 
onun  n
ə  üçün  lazım  olduğunu  təyin 
Savad t
əlimi,  
ana dili 

 
 
81 
M
əktəbəhazırlıq qruplarında işin təşkili metodikası
 
 
Əks  vəzifə  yerinə  yetirən 
obyektl
əri seçməyi öyrətmək. 
edirl
ər.  Müəllim əks vəzifələri və onları 
yerin
ə 
yetir
ə 
bil
ən 
obyektl
əri 
adlandırmağı  təklif  edir  (tozsoran:  toz 
yığır,  sovurur;  əks  vəzifə:  tozlandırır, 
h
ər  tərəfə  yayır–fontan  və  ya 
tozlandırıcı) 
 
«Çıxış yolu tap» 
Uşaqlara  ziddiyyətlərin  həlli 
yollarını tapmağı öyrətmək. 
Müəllim  bədii  əsərlərdən  problemli 
situasiya 
seçir və onu həll etməyi təklif 
edir. 
Uşaqlar  müxtəlif  həll  yolları  təklif 
edir v
ə daha yaxşı həll yolunu seçirlər 
v
ə seçimlərini izah edirlər. 
Savad t
əlimi, 
ana dili 
«Nağıldan öyrənirik» 
Uşaqlara ziddiyyətlərdən 
istifad
ə etməyi, həlli yollarını 
tapmaca v
ə verilən üsullar ilə 
uyğunlaşdırmağı öyrətmək. 
Müəllim  problemli  situasiya  verilən 
nağıl  və  ya  hekayənin  bir  hissəsini 
oxuyur. Uşaqlar birgə və ya kiçik qrup 
şəklində ziddiyyəti ifadə edirlər və həlli 
yollarını axtarırlar. Sonra əsər sonuna 
kimi  oxunur.  Uşaqlar  müəllifin  verdiyi 
h
əll  yollarını  təhlil  edir,  nağıl  və  ya 
hekay
ədə  ziddiyyəti  həll  edən  üsulları 
t
əyin edirlər.  
Savad t
əlimi,  
ana dili