Elmи мяъмуяси
A2.8-İnsanın Bencil Bir Varlık Oluşu
Yüklə 3,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- A2.18-İnsanın Şüpheci Olma Özelliği
- A2.22-İnsanın Kendi Kendini Aldatması
|
A2.8-İnsanın Bencil Bir Varlık Oluşu Bu konudaki ayetler, genelde insanın menfaatine düşkün bir yapıda yaratılmış olduğuna işaret eder ki, bu da insan için bir zaafiyettir. "İnsanlar- dan kimi Allah'a bir kıyıdan ibadet eder. Kendisine bir iyilik dokunursa buna pek memnun olur ve eğer bir darlık isabet ederse, yüz üstü dönüverir. O, dünyada da, âhirette de ziyana uğramıştır. İşte bu, apaçık ziyanın tâ kendisidir." 45 Peygamberimiz (sav), bir hadisinde şöyle buyurmaktadır. "Doğunun ve batının hazineleri elinize düşünce ne yaparsınız, Allah'ın istediği bir topluluktan başka bir konuma düşersiniz. Çekişir, kıskanır, birbirinize sırt çevirir, nihayet kin ve öfkeyle birbirinize girip boyunlarınızı
41 Necm, 53/23 42 Nisâ, 4/27 43 Rum, 30/29 44 Bakara, 2/145; En'am, 6/119; Muhammed, 47/14. 45 Hac, 22/11 İbrahim MEMİŞ 302
vurursunuz." 46 İnsanlara bir rahmet (ferahlık ve genişlik) tattırdığımız zaman, onunla sevinirler; kendilerine ellerinin kazanıp öne sürdüğü bir kötülük dokununca, ümitsizliğe kapılırlar." 47 , “Zaten insan şahsiyetine (nefsine) hırs veya bencillik yerleşmiştir.” 48 , “Nefsinin cimriliğinden (bencilliğinden) kurtulanlar, felaha erenlerdir.” 49 , “(Ey Muhammed! Müşriklere) Deki: “Eğer Rabbimin rahmet hazinelerine siz sahip olsaydınız onları sarf etmekle tükenir korkusundan sıkı tutar ve kimseye bir şey vermezdiniz. “Hakikaten insan çok cimridir!’’ 50 Bu aşamadaki bir menfaat düşkünlüğü ve çıkarcılık çok boyutlu bir felâket olmakta; insandaki hırs bazına oturduğu için psikolojik, toplumu birbirine düşürdüğü için sosyolojik boyutlu bir zaaftır.
Kur’an-ı Kerim insanın aceleci bir varlık oluşuna vurgu yaparken,“İnsanın tabiatında acelecilik vardır, o kadar ki sanki, insan hayır için dua ederken, ona hemen şer duasını da eklemektedir. ‘’Gerçekten insan pek acelecidir. 51 , “Hayır, siz hemen gelene gıpta ediyor, sonra geleni (ahiret) ise terk ediyorsunuz” 52 , “Ey insanlar! Allah’tan korkun ve yarın için ne yapıp gönderdiğinize bakın” 53 , "Bunlar, şu çabuk (geçen dünyay)ı seviyorlar da ötelerindeki ağır bir günü bırakıyorlar." 54 İnsanın dünyaya ve onun geçici zevklerine olan düşkünlüğünün, insanı sabırdan ve gerçekleri kavrama duygusundan uzak tutacağı eyetlerde ifade edilmiştir. A2.10-İnsanın Ölümsüzlüğü İsteyen Bir Yapıda Oluşu "Orada sonsuza kadar kalırlar." 55 , "Arkadan çekiştirmeyi, yüze karşı (el, kaş ve göz işaretleriyle) eğlenmeyi ve ayıplamayı âdet edinen her kişinin vay
46 İbn Mace, Sünen, Fiten, II. 1324-1325 47 Rûm, 30/36 48 Nisa, 4/128 49 Haşr, 59/9, Teğabun, 64/16 50 İsra, 17/100 51 İsra 17/11) 52 Kıyamet, 75/20–21) 53 Haşr, 59/18; ayrıca bknz. Bakara,2/110,223; Müzzemmil, 73/29 54 İnsan, 76/27 55 Teğâbûn, 64/9, Talâk, 65/11 Kur’ân-i Kerim’de insan ve insan-tefekkür ilişkisi 303
haline! Ki o, malı yığıp onu tekrar tekrar sayandır. O, malın hakikaten kendisine (dünyada) ebedi hayat verdiğini sanır." 56 , ‘’And olsun ki, onların hayata diğer insanlardan ve hatta Allah'a eş koşanlardan da daha düşkün olduklarım görürsün. Her biri ömrünün bin yıl olmasını ister..." 57 gibi
ayetlerde, sadece dünya sevgisinin inanmayan insanları hayata bağladığı ifade edilmektedir. Bu tip ahlaka sahip olan insanlar; müslümanların inanç ve değerleriyle alay etmeyi, sahip oldukları maddi imkanların kendilerini ebedi kılacağını zannedenlerdir. A2.11-İnsanın Korku ve Ümit Arasında Yaşayan Bir Varlık Oluşu "...Korkarak ve umarak Rab'lerine dua ederler ..." 58 , "...Eğer inanmış iseniz, onlardan korkmayın, benden korkun!" 59 , ‘’Ey Muhammed!) Sakın, Allah'ı zâlimlerin yaptıklarından habersiz sanma. Şu kadar var ki Allah, onları gözlerin (korkudan) bakakalacağı bir güne erteliyor, (o gün onlar) başlarını dikerek koşarlar, bakışları kendilerine dönmez, kalplerinin içi bomboş hevâ kesilmiştir." 60 Kur'ân, ölüm korkusunun münafıklarda çok ileri bir boyutta olduğunu vurgulamaktadır. "...Üzerlerine savaş yazılınca içlerinden bir gurup insanlardan, Allah'tan korkar gibi, yahut daha fazla bir korku ile korkmaya başladılar da :'Rabbimizl Savaşı bize niçin yazdın! Bizi, yakın bir süreye kadar ertelesen olmaz mıydı?' dediler." 61 Ahiret aleminde insanlar için cennet ve cehennem vardır. İnsanoğlu, imtihan sahası olan bu dünyada cennet ümidiyle ve cehennem korkusuyla yaşamaktadır. A2.12-İnsanın Çoğu Kez Kuruntu ve Hayalle Yaşayan Bir Varlık Oluşu
"Onlardan bir kısmı ümmîdirler (okumaları yazmaları yoktur) Kitab(Tevrat)i bilmezler, ancak bir takım emanî (hayal, meyal mefkure)leri bilirler." 62 ,"(O şeytan) ki, Allah ona lanet etti ve o da, 'Elbette senin 56 Hümeze,104/1-3 57 Bakara, 2/96 58 Secde, 32/16 59 Âl-i İmrân, 31/175 60 İbrahim, 14/42-43. 61 Nisa, 4/77 62 Bakara, 2/78 İbrahim MEMİŞ 304
kullarından belirli bir pay alacağım' dedi. Onları mutlaka saptıracağım, mutlaka onları boş kuruntulara sokacağım..." 63 "Senden önce hiç bir resul ve nebi göndermemiştik ki o, temenni ettiği zaman şeytan onun temennisine bir düşünce atmamış olmasın. Fakat Allah, şeytanın attığını siler, sonra kendi ayetlerini sağlamlaştırır..." 64 Gerçek ilimden habersiz, kuruntularına ve atalarının geçmişte yaşamış oldukları boş inaçların, insanı bu dünyada mutluluğa kavuşturmayacağı ifade edilirken, şeytanın onları esir alıp yaptıklarını süslü gösterdiği ifade edilmektedir.
"(Resulüm!)Elbette sen ölülere duyuramazsın; arkalarını dönüp giden sağırlara o daveti işittiremezsin" 65 Bu ayet, insanoğlunun, Allah'ın nimetlerinin şükrünü gereği gibi eda etmediğini ifade etmektedir. Hakikati görme konusunda basiretsiz davranan insanlar, yaşayan ama kalpleri ölü olan kimselerdir. "Eğer insana tarafımızdan bir rahmet tattırır da, sonra bunu ondan çekip alırsak, (herhalde o, rahmetimizden) tamamen ümit keser ve nankör olur ve eğer kendisine bir zarardan sonra ona (sıhhat ve zenginlik gibi) bir nimet tattırırsak, elbette, 'Kötülükler benden gitti.' der. Çünkü o şımarıktır,(insana karşı) böbürlenendir. Ancak (musibetlere) sabredip güzel iş yapanlar böyle değildir..." 66 , "İnsan hayır istemekten usanmaz fakat kendisine bir kötülük dokunursa hemen üzülür, ümitsiz olur. Andolsun ki, kendisine dokunan bir zarardan sonra biz ona bir rahmet tattırsak 'Bu benim hakkımdır. Kıyametin kopacağını sanmıyorum, Rabb'ıma götürülmüş olsam bile muhakkak O'nun yanında benim için daha güzel şeyler vardır.' der. Biz, o nankörlere, yaptıklarım mutlaka haber vereceğiz." 67 , "Denizde başınıza bir musibet geldiğinde, O'ndan başka bütün yalvardıklarınız kaybolup gider. O sizi kurtarıp karaya çıkardığında, yine eski halinize dönersiniz. Zaten insanoğlu nankördür." 68 Bu ruh hali mü'minin ruh hali olamayacağı gerekçesiyle de 63 Nisâ, 4/118-119 64 Hac, 22/52 65 Rum, 30/52 66 Hüd, 11/9-11 67 Fussilet, 41/49-50 68 İsrâ, 17/67 Kur’ân-i Kerim’de insan ve insan-tefekkür ilişkisi 305
mü'minler bu tür davranıştan istisna edilmişlerdir. Zaten Kur'ân, bu sıfatın sarahaten kâfir sıfatı olduğunu ifade etmektedir. A2.14-İnsanın Kızgın ve Öfkeli BirYapısının Olması "Onlardan biri kız ile müjdelendiği zaman, öfkelenmiş olarak yüzü kapkara kesilir." 69 "Âyetlerimiz, açık açık kendilerine okunduğunda, kâfirlerin suratlarında hoşnutsuzluk sezersin. Onlar, kendilerine âyetlerimizi okuyanların neredeyse üzerlerine saldırırlar..." 70 "Rabbınızın bağışına ve takva sahipleri için hazırlanmış olup genişliği gökler ve yer kadar olan cennete koşun! O takva sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allah için harcarlar; öfkelerini yutarlar ve insanları affederler. Allah da güzel davranışta bulunanları sever." 71 İnsanlarda bu türlü özelliklerin olması, aciz ve zayıf bir varlık olmasının bir sonucudur ki kızmak ve öfkelenmek yoluyla insan kendini ifade edebilmektedir. A2.15-İnsanın Nefsine ve Arzularına Uyma Özelliği Kur'ân'da, nefsin isteklerinden kurtuluşun, ancak Rabb'in rahmeti ve özel bir lutfu ile mümkün olabileceği vurgulanmaktadır. "Ben nefsimi temize çıkarmam. Çünkü nefis dâima kötülüğü emredicidir. Meğer ki Rabbimin esirgediği bir nefis ola..." 72 , "...Nefis kötülüğü çokça emredendir" 73 Kur'ân, bu boyuttaki nefse karşı başarı elde edeni cennetle müjdelemektedir." Kim Rabbinin divânında durup hesap vermekten korkmuş ve nefsini kötü heveslerden menetmişse, onun barınağı da cennettir." 74 İkinci boyuttaki nefis şehvetlere karşı direndiğinden, buna ‘’Nefsi Levvame’’ denilir. "Kendini kınayan nefse yemin ederim." 75 , ‘’Nefse ve onu düzenleyip biçimlendirene. Sonra da ona fenalıklarını ve (bunlardan) sakınmasını ilham edene yemin olsun." 76 , "Dikkat edin, kalpler ancak Allah'ı 69 Nahl, 16/58; Zuhruf, 43/18 70 Hac, 22/72 71 Âl-i İmrân, 3/133-I34; Şüra, 42/36-37,40. 72 Yusuf, 12/53 73 Yûsuf, 12/53 74 Nâziât, 79/40-41 75 Kıyâmet, 75/2 76 Şems, 91/7-8 İbrahim MEMİŞ 306
zikir ile tatmin olur." 77 İnsanda var olan nefis ve onun insanı yönlendiren kötü vesveseleri insanı hem psikolojik hem de biyolojik olarak kötü etkilemektedir. Ama nefsini terbiye edip, Allah’ı zikre koşan insan, hem iç hem de dış dünyasında mutluluğu yakalayacak ve Allah’ın sevdiği bir varlık olup iki hayatı da kazanan olacaktır. A2.16-İnsanın Unutkan Bir Yapıda Olması "Her insanın amelini boynuna dolarız. İnsan için kıyamet gününde, açılmış olarak önüne konacak bir kitap çıkarırız. Kitabını oku! Bugün sana hesap sorucu olarak kendi nefsin yeter." 78 , "Sana Kur'ân'ı okutacağız, Allah'ın dilemesi hariç sen onu unutmayacaksın..." 79
normal unutkanlığı göstermektedir. ’’İkisi, iki denizin birleştiği yere ulaşınca balıklarını unuttular... O da, gördün mü, o kayaya sığındığımız vakit doğrusu ben balığı unutmuştum, onu hatırlamamı bana ancak şeytan unuttur- du.dedi." 80 âyeti de şeytan kaynaklı normal unutkanlığı göstermektedir. "...Unuttuğun zaman Rabbini an ve de ki:Umulur ki Rabbim beni bundan daha yakın doğruya eriştirir." 81 Kendi yaradılışını unutarak bize karşı misal vermeye kalkışıyor..." 82 "...Ey Rabbimiz! unutursak veya hataya düşersek bizi hesaba çekme." 83 Normal türden olan bu unutkanlığa karşı Allah'ı anmak tavsiye edilmektedir ki, insan zikir ve dua ile Allahtan bu konuda yardım istemelidir. A2.17-İnsanın Dünyaya Karşı Aşırı Bir Sevgisinin Bulunması Allah-ü Teala, âhiret yurdunu kazanmanın tamamen dünya nimetleri ile olduğunu ifade etmektedir." Allah'ın sana verdiğinden (O'nun yolunda harcayarak) âhiret yurdunu gözet; ama dünyadan da nasibini unutma. Allah sana ihsan ettiği gibi, sen de (insanlara) iyilik et..." 84
77 Ra'd, l3/28 78 İsrâ, 17/13-14 79 A'lâ, 87/6-7; Kehf, 18/73, 80 Kehf, 18/61-63 81 Kehf, 18/24 82 Yasin, 36/78 83 Bakara, 2/286 84 Kasas, 28/77 Kur’ân-i Kerim’de insan ve insan-tefekkür ilişkisi 307
"Kâfir olanlar için dünya hayatı cazip kılındı..." 85 , "Onlar, âhirete karşılık dünya hayatını satın alan kimselerdir." 86 , "Bu dünyâ hayatı sadece bir oyun ve oyalanmadan ibarettir. Âhiret yurduna gelince, işte asıl hayat odur. Keşke bilmiş olsalardı." 87 , "Bunlar dünya hayatının ni'metleridir. Nihayet varılacak güzel yer, Allah'ın huzurudur." 88 , "Kaynaşmanız için size kendi(cinsi)nizden eşler yaratıp aranızda sevgi ve merhamet peyda etmesi de onun (varlığının) delillerindendir. Doğrusu bunda, iyi düşünen bir kavim için ibretler vardır." 89
olarak gösterilmiştir: Kadınlardan, oğullardan, kantarca yığılmış altın ve gümüşten, salma atlardan, davarlardan ve ekinlerden gelen zevklere aşırı düşkünlük, insanlara süslü (cazip) gösterildi..." 90 Onlar (Müşrikler) O'nu bırakıp yalnızca bir takım dişilere tapıyorlar..." 91 Bazı toplumların kadınlara aşırı sevgi beslemeleri ve Allah’ı unutmaları hatta onları hayatlarında ulaşılabilecek tek hedef olarak görmeleri eleştirilmektedir.
"Tâğut'a kulluk etmekten kaçınan ve Allah'a yönelenlere müjde var. Müjdele kullarımı! Onlar ki, sözü dinlerler ve en güzeline uyarlar, işte onlar Allah'ın kendilerini doğru yola ilettiği kimselerdir ve sağduyu sahipleridir." 92 , ‘’Biz cehennem işlerine bakmakla ancak melekleri görevlendirmişizdir. Onların sayısını da inkarcılar için sadece imtihan (vesilesi) yaptık ki, böylelikle, kendilerine kitap verilenler iyiden iyiye inansın, iman edenlerin imanını artırsın; hem kendilerine kitap verilenler hem mü'minler şüpheye düşmesinler, kalplerinde hastalık bulunanlar ve kâfirler de 'Allah bu misâlle ne demek istemiştir ki?' desinler. İşte Allah böylece, dilediğini sapıklıkta bırakır, dilediğini doğru yola eriştirir..." 93
85 Bakara, 2/212 86 Bakara, 2/86 87 Ankebut, 29/64 88 Âl-i-İmrân, 3/l4 89 Rûm, 30/21 90 Âl-i İmrân, 3/14 91 Nisa, 4/117 92 Zümer, 39/17-18 93 Müddessir, 74/31 İbrahim MEMİŞ 308
"Ancak Allah'a ve âhiret gününe inanmayan, kalpleri şüpheye düşüp, kuşkular içinde bocalayan (savaştan geri kalmak için) senden izin isterler." 94
Kur'ân, en fazla şüphenin münafıklarda meydana geldiğini belirtir.
Şüphesiz ki Allah, kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz; bundan başka (günâhları) dilediği kimseler için bağışlar..." 95 "İnsana tarafımızdan bir rahmet tattırıp da sonra bunu kendisinden çekip alıversek o, ümidini kesen bir adam, bir nankör olur." 96 , "(Yakub) Ey oğullarım! Gidin de Yusuf'u ve kardeşini iyice araştırınız, Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Çünkü kâfir topluluğundan başkası Allah'ın rahmetinden ümit kesmez." 97 İnsanın, dünyevi işlerde ümitsizliğe düşmesi, onun bir özelliğidir, fakat Allah rahmetinden ümit kesmemesini ve tövbe imkanının her zaman mümkün olduğunu bildirmektedir.
Kur'ân, bu olaya işaret ederek, Velid İbn Muğîre'nin inad eseri iman etmeyişini vurgulamaktadır: "Tek olarak yaratıp, kendisine geniş servet ve gözü önünde duran oğullar verdiğim, kendisi için (nimetleri) ayaklar altına serdiğim kimseyi bana bırak. Üstelik o (nimetlerimi) daha da artırmamı umuyor. Asla (ummasın)'. Çünkü o, bizim âyetlerimize karşı alabildiğine inatçıdır. Ben onu sarp yokuşa sardıracağım. Zira o, düşündü taşındı, ölçtü biçti. Canı çıkası, tekrar (ölçtü biçti) nasıl ölçtü biçtiyse.' Sonra baktı. Sonra kaşlarını çattı, suratını astı. En sonunda, kibrini yenemeyip sırt çevirdi de,' Bu (Kur'ân), dedi, olsa olsa sihirbazlardan öğrenilip nakledilen bir sihirdir. Bu insan sözünden başka bir şey değil." 98 İnsanoğlu Allah tarafından yaratılıp nimetlerle donatılmıştır. Ama ilahi vahye karşı gerek dünyevi makamından ve gerekse kibrinden dolayı ilgisiz kalan kul, kendini tatmin etmek ve haklı çıkabilmek için gereksiz çabalara girer ki yemin, öfke ve kızgınlık bunun bir sonucudur.
94 Tevbe, 9/45 95 Nisa, 4/48 96 Hûd, 11/9 97 Yusuf, 12/87 98 Müddessir, 74/11-25 Kur’ân-i Kerim’de insan ve insan-tefekkür ilişkisi 309
A2.21-İnsanın Dengeyi Bozucu ve Sınırları Zorlayıcı Özelliği Her yanlış hareket, dengenin bozulmasına yol açtığı için, Allah’ı hatırlama bu denge alanı içerisinde gerçekleştirilmelidir. Kur’ân, bu dengenin bozulmasını “Allah’ın koyduğu sınırları aşma” olarak tarif etmiştir.” Bunlar Allah’ın (yasak) sınırlarıdır. Bunlara yaklaşmayın.” 99 , “İşte bunlar, Allah’ın sınırlarıdır” 100
, “...İşte bunlar Allah’ın sınırlarını koruyan insanlardır” 101 , “Bunlar, Allah’ın sınırlarıdır” 102 , “Kim Allah’ın sınırlarını aşarsa kendine yazık etmiş olur.” 103
“De ki: Size davranışları bakımından en çok ziyana uğrayacak olanları, dünyâ hayatında bütün çabaları boşa gitmiş olan kendileri de iyi iş yaptıklarını sanan kimseleri söyleyeyim mi? İşte onlar Rablerinin ayetlerini ve (yaptıklarından dolayı) ona hesap vereceklerini inkar eden ve bu yüzden amelleri boşa çıkan kimselerdir. Kıyamet günü onların hiçbir değeri olmaz. 104 “Onlara, (kötü davranışlarınızla) yeryüzünde bozgunculuk yapmayın” dendiği zaman, “biz sadece düzelticileriz derler. İyi bilin ki, onlar ortalığı bozanlardır, fakat bunu bilmezler.’’ 105 Hakikati anlama konusunda çaresiz kalanlar bu dünyada yaptıklarının farkında olmayan insanlardır. Onlar, yapmış oldukları maddi ve manevi yıkımlarla, insanlığı felakete sürükleyebilirler lakin yaptıklarından gafildirler.
Bu konuda Müslümanlara hitaben Kur’ân der ki: “Bu ne sizin kişisel arzularınız, ne kuruntularınız, ne de Ehl-i Kitab’ın isteklerine göre (karar verilecek) bir meseledir. Kötülük yapan cezasını çeker ve kendisi Allah’tan başka ne bir dost, ne de yardımcı bulamaz.” 106
İnsanın kendini aldatması böyle derinliğine incelenince, kendi gerçek mahiyetine denmesi, Allah’a karşı sorumluluk duyması ve iyi şeyler düşünüp iyi sonuçlar doğuran davranışlar yapması için “uyarlanmasının ne kadar önemli olduğu anlaşılır.
99 Bakara, 2/187 100 Bakara, 2/230; Nisa, 4/13 101 Tevbe, 9/112 102 Maide, 5/4 103 Talak, 65/1 104 Kehf, 18/103-105 105 Bakara, 2/11–12 106 Nisa, 4/123 İbrahim MEMİŞ 310
Çünkü, insanın geleceği ve Allah’ın insana çizdiği gâye, ancak buna bağlıdır. Gaflet perdesi gerçekten çok kalındır ve birçok katları vardır. Bu yüzden iş işten geçmeden “insanın gözünden perdeyi alıp görüşünü keskinleştirmesi” 107 çok önemlidir. Bu konuda Kur’ân’ın uyarıları çok şiddetli ve ürperticidir. A.2- Kur’ân-ı Kerim’de Toplumsal Varlık Olarak İnsan Kuran-ı Kerim’in gâyelerinden birisi de yeryüzünde adil ve ahlâkî temellere dayanan , yaşanabilir bir toplumsal düzen kurmaktır. Kur’ân, Firavun veya Karun gibi şahısların ölümlerinden söz ederken aslında bir yaşama şeklinin, bir toplumun ve bir medeniyet türünün kendi kendisini yıkmasından bahsetmektedir. Nerede olursa olsun, birden fazla insan varsa, Allah onların arasındaki ilişkiye doğrudan girer ve inkar edilmesi ancak kendilerini riske sokacak olan üçüncü bir boyut oluşturur. Kur’ân, servet kazanmaya elbette karşı değildir. Bilakis,“Allah’ın lütfu”Fazlullah” ve “hayır” olarak tanımladığı servet ve mal çokluğuna çok önem vermiştir. “Mal biriktirmek, kabirlerinizi ziyaret edinceye (ölene kadar olan süre) kadar sizi oyaladı. Hayır!Yakında (hakîkatı) bileceksiniz; yine hayır, pek yakında çok iyi öğreneceksiniz. 108
, “Sürekli mal yığıp sonra sayan, gıybet eden ve devamlı insanların hatasını bulmaya çalışan her fesat kişinin vay haline! Malının kendisini ebedi kılacağını zanneder. Hayır! Andolsun ki o şahıs hutameye atılacaktır. Hutamenin ne olduğunu bilir misiniz. (bu duygusuz, cimri insanların) kalbine işleyen Allah’ın tutuşturduğu bir ateştir.” 109
kısmetinizi arayın.” 110
, “Musa kavmine demişti ki, “Ey kavmim! Allah’ın size olan nimetini hatırlayın. Zira O, aranızda peygamberler var etti. Sizi krallar yaptı ve size dünyâda hiç kimseye vermediğini verdi.” 111
“Kadınlardan, oğullardan, tonlarca altın ve gümüşten, otlağa salınmış atlardan, davarlardan ve ekinlerden gelen zevklere aşırı düşkünlük, insanlara
107 Kaf, 50/22 108 Tekasür, 102/1-4 109 Hümeze, 104/1-7 110 Cuma, 62/10; Müzzemmil, 73/20 111 Maide, 5/20 Kur’ân-i Kerim’de insan ve insan-tefekkür ilişkisi 311
süslü gösterildi. Bunlar sadece dünyânın adi parçalarıdır. Asıl varılacak güzel yer Allah’ın yanındadır.” 112 Servetin kötüye kullanılması insanın daha yüksek değerlere yükselmesini engeller ve serveti, bu dünyânın adi bir parçası ve dünyâ hayatının bir hayali durumuna sokar Toplumu bir arada tutan bağdan Kur’ân, özellikle Medeni sürelerinde bahsedilmektedir. Bütün müslümanların “kardeş” oldukları ilan edilmiştir. 113
şahitlik kendinizin, anne ve babanızın, yakınlarınızın aleyhinde bile olsa, şahitlik ettiğiniz zengin veya yoksul da olsalar adaletten ayrılmayın. Çünkü Allah, bütün bu durumların üstündedir.” 114
Müslümanlar, “kurşunla sağlamlaştırılmış zaptedilmez bir yapı” gibi birbirlerine bağlıdır. Adil davranma ve doğru şahitlik yapma hususundaki ayet gayet açıktır. “Diri diri toprağa gömülen kız çocuklarına, -suçunuz neydi, hangi günah sebebiyle öldürüldünüz- diye sorulduğunda.” 115
Kur’ân, müşrik Arapların kız çocuklarını öldürmelerini sahte tanrıların verdikleri yetkiyle meşru kılmaya çalıştıklarını açıkça belirtmektedir. 116
Kız çocuklarının öldürülmesi Kur’ân tarafından yasaklanmıştır. Bazı araplar bu davranışlarını haklı göstermek için yoksulluk veya şeref meselesi gibi bahaneler uydurmaya çalışmışlardır. Ama Kur’ân bunları reddeder. Kur’ân-ı Kerim, Allah’ın sünneti’’Sünnetullah’’ yâni değiştirilemeyen insanlık kanunu ve uygulamaları adı altında bir takım kurallar getirmiştir. “Ey Muhammed senden önce gönderdiğimiz peygamberlerin durumlarına bir bak bizim kanunlarımızda bir değişiklik bulamazsın.” 117 , “Sizden önce geçenler için de Allah’ın uygulaması böyleydi. Allah’ın emri değiştirileme- yecek şekilde saptanmıştır.” 118 , “Bu, Allah’ın önceden milletlere uyguladığı kanundur. Allah’ın kanununu değiştirmeye imkan bulamazsın.” 119
, “Bunlar yâni peygambere karşı çıkanlar önceki milletlerin başına gelen belaları mı
112
Ali İmran, 3/14 113
Hucurat,49/10 114
Nisa, 4/135 115
Tekvir, 81/8-9 116
En’am, 6/137 117
İsra, 17/77 118
Ahzab, 33/38 119
Ahzab, 33/62 İbrahim MEMİŞ 312
bekliyorlar? Allah’ın kanununda bir değişme bir sapma bulamazsın.” 120
İşte Kur’an’ın fertlere değil de milletler ve toplumlara indirdiği tarihi hüküm budur ki âhiret gününde asıl hesaba çekilecek olanlar bunlardır. Kur’ân insanların toplu olarak yaptıkları işler hakkındaki son hükümden bahsettiği zamankinden daha açık ve düzenli bir şekilde konuşmaktadır. Bu ikinci durumda kişi, bir hata işlese bile Allah merhametlidir. Yüklə 3,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|