Gegel ta’biricha: Mutloq ruh-g‘oya go‘zallikning namoyon bo‘lishidir. His-tuyg‘u qobig‘iga ega bo‘lgan mutloq ruh- g‘oya, ya’ni porlab turgan narsagina go‘zaldir. San’at go‘zallikning asl makonidir. Gegel simmetriya tushunchasiga katta e’tibor beradi. Uningcha simmetriya qoidasiga binoan, shunday narsa go‘zalki, agar undagi tug‘ma belgilar to‘la tarzda namoyon bo‘lsa; shunday daraxt go‘zalki, agar undagi tug‘ma belgi (olma, anjir, anor)lari to‘la va bevosita ko‘rinsa. SHunday inson go‘zalki, agar unda yaxshi insoniy fazilatlar va sifatlar mujassamlashgan tarzda ifodalansa.
Arastu: go‘zallikni moddiy olamning moslik, aniqlik, hamohanglik, mezon-o‘lchovlik kabi miqdorli va makonli tavsiflari bilan bog‘lab mushohada qiladi.. «Garmoniya» asosida go‘zallik zaminida inson va narsaning bir-biriga muvofiqligi, loyiqligi, mosligi aqidasi yotadi... «o‘ta kichik narsa go‘zal bo‘la olmas edi, chunki, juda oz vaqt ichidagi tasavvur qorishib ketadi.
Go‘zallik –bu voqelik (tabiat, jamiyat, san’at) hodisasi bo‘lib, biror narsaga his-tuyg‘u orqali ta’sir o‘tkazish bilan insonda jismoniy va ma’naviy kuchlar oqimining ko‘payishiga, shodlik zavqlanish, ma’naviy qoniqish vujudga kelishga imkon yaratayotgan jarayondir.
Go‘zallik ijtimoiy ahamiyatga molik hodisadir. Go‘zallik hamisha foydali, lekin u alohida turdagi foyda – u avvalo, insonga, jamiyatga, tarao‘o‘iyotga ma’naviy foyda keltiradi. Go‘zallik inson erkinligining ramzidir.
Go‘zal narsalarinson amaliy faoliyatiga, manfaatlariga mos bo‘lib, ularni idrok etish: - hayrat va quvonch bag‘ishlaydi; - shaxsning uyg‘un hamohang rivojlanishiga; - unda eng yaxshi insoniy xislat – fazilatlar tarkib topishiga ko‘maklashadi.
Insonning go‘zallikni anglashi o‘zgaruvchan. Go‘zallik hamma vaqt insonning ijtimoiy orzulari bilan qorishib ketganini nazarda tutish lozim. Patriarxat davrida - ko‘p bola tug‘ib o‘stirgan ayol – ayol qomatini ataylab qing‘ir-qiyshiq qiyofasini tasvirlash go‘zallik tushunchasiga mos kelgan. Haykaltaroshlar ayolni qing‘ir qiyshiq qomatini tasvirlagan haykallar yaratganlar.
