HƏR NÖV HƏRƏKƏSİ İLƏ
FU ’LUNDİ BABI
S ü p r ü n d i : sü p rü n tü , zibil.
S а г к ı n d ı: « u i> - t s ^ j ^ s a r k ı n d ı suw = su dam lası».
K u ç ğ u n d ı : soğan. Çigilcə.
D ö rd hərflilər bitdi.
Divarıü lüğat-it-türk
4 73
BEŞ HƏRFLİLƏR BÖLMƏSİ
HƏR NÖV HƏRƏKƏSİ İLƏ
№
FƏ’ƏLƏL BABI
S u к а г 1 a ç: « ^ J i
su karlaç börk = uzun b ö rk , şiş papaq».
K o ğ u r m a ç : q o v u rğ a, qovrulm uş buğda.
a w u r m a ç: yu x arıd ak ı m ə n ad a bir söz.
Y u ğ u r ğ u ç: əriştə və əriştəyə bənzər şeybr açmaq üçün
işb n ən oxlov.
JİIm. Ç ı ğ
1
1 w a r:
çığılwar okı = kiçik ox». Bu, qısa b ir ox-
d u r. Bu b eytdə də işbnm işdir:
j
I İ J İ
a
u j j j
j j j
(
jLiL ^jSLi £ул
fi ^uıl
— i
« U rtu tu ru p yağdı a n q a r kiş okı çığılw ar,
A ydım : asığ kılğu əməs, sən takı yalw ar».
Q a rşım d a d u ru b , yağdı o n a sədəqdən oxlar,
D edim : xeyri yoxdur, istər yüz yalvar.
(D üşm əni h a q q ın d a deyir: qarşım da d u ra n düşm ənə sədəqdən yağış
kimi kiçik o x lar yağdırdım , yalv arıb am an istədi, dedim
ki, xeyri y o x d u r, пэ qədər istəyirsən yalvar).
S a m u r t u ğ: «o*jl
sam u rtu ğ ış = içindən çıxılm ayan qarı-
şıq iş».
4 7 4
Mahmud Kaşğari
К u r u
1
1 u ğ: « (jte jb jS k u ru tlu ğ kişi = yağsız, üzsüz pend ir sa-
hibi; q u ru t sahibi». Bu eynən эгэЬ dilindəki
13
kim idir, «süd və x u rm a sahibi» dem əkdir.
T a
1 1
r 1 ı ğ: « ja j i j j j tatırlığ yer = to rp ağ ı düz, lakin sərt o la n
yer».
jJj3a К a
1 1
r 1
1
ğ: « J £Jj3S k atırlığ эг = q atır sahibi».
В a s а r 1
1
ğ: «£l3
b asarlığ tağ = sarım saqlı dağ».
jJjW В a ğ ı r 1 ı ğ: « jt
bağırlığ эг = heç kim ə boyun əym əyən
m ə ğ ru r adam ». Bu söz ərəblərinJjV!
(oUSl
Ql
sözü kim idir, «bizim ciyərim iz d əvəninkindən də bö y ü k -
d ü r» dem əkdir.
&)ji* Ç a ğ . r l ı ğ: «J
çağırlığ эг = çaxırı o la n adam ».
fcb**- S о ğ u r 1
1
ğ: «£t
2
j i j ü - soğurlığ ta ğ = do vşanı çox olan dağ».
S ı ğ ı r 1
1
ğ: «jl
sığırlığ эг = sığır sahibi».
№
T a w а r 1
1
ğ: «J
taw arlığ ər= m alı o la n alam ».
Ç a w а r 1
1
ğ: « j j j ç a w a r l ı ğ yer = yovşan kim i qov o lm ağa
y a ray a n otlu yer».
В а к
1
г
1 1
ğ: B alasağu na yaxm b ir yerin adu
fc?j& В а к
1
г 1
1
ğ: «£l3
b ak ırlığ tağ= m isi çox o lan dağ, misli dağ».
t b " T a m ı r 1
1
ğ: « ^ i ğJj-u tam ırlığ ət = d am arlı ət».
К u b u z 1 u ğ:
jjä kub u zlu ğ kişi = q o p u zlu adam ».
К u t u z
1
u ğ: «J (jJjja ku tu zlu ğ эг = vəhşi sığır sahibi».
S a ğ ı z 1
1
ğ: « J
sağızlığ эг = saqqızı o lan adam ».
S a ğ ı z 1
1
ğ: «j a
sağızhğ yer = çam u ru y apışan yer».
&
S а к ı z 1 ı ğ: «
ü j
3 ğJjiu. sakızlığ ton = y ap ışqan şey yapışm ış
don».
К a m ı ş 1
1
ğ: «
jh
kam ışlığ yer= qam ışlı yer».
Divanü lüğat-it-türk
475
£kj3 T a p u ğ 1 u ğ: «J
tapuğluğ ər = keçm işdən bəri xidm əti olan
adam ».
К a p u ğ 1 u ğ: «t-У
kapuğluğ əw = qapılı cv».
j-!*33 T a
1 1
ğ 1
1
ğ:
jJ*33 tatığlığ nənq = d ad lı şey». Əsli
-dır.
T u t u ğ 1 u ğ: « j ^ i ^ tutuğluğ yer = cin çarpan yer».
T ı d h ı ğ 1 ı ğ: «<-£-ЛЗ gJĞ j3 tıdhığlığ nənq = y anm a yaxınlaşm aq
y asaq o lan nəsnə».
К ı d h ı ğ 1 ı ğ: « ^ J i
kıdhığlığ b ö rk = qıyılı b örk, kənarlı
küllah, günəşliyi olan börk».
K u d h u ğ l u ğ : « Л
ia k u d h u ğ lu ğ əw = quyusu o lan ev».
T a r ı ğ 1 a ğ: ta rla, əkin yeri, əkərgə.
T u r u ğ 1 a ğ:«j*ä
tu ru ğ lağ y er= d u ru lacaq , du ru lası yer».
Jj T a r ı ğ 1
1
ğ: « jg
tarığlığ yer = əkin olan yer». A n b a ra da
belə deyilir.
S a r ı ğ 1
1
ğ: «J £■£>■“ sarığlığ эг = sarılıq xəstəliyi olan adam ».
К u r u ğ 1 u ğ: «Ц
j* kuruğluğ ya = q u ru lu yay».
P u s u ğ 1 u ğ: «(J
h
pusuğluğ yağı = pusqu q u rm u ş yağı».
К a p ı ğ 1
1
ğ325: «
kapı ğl ı ğ kız = b ak irə qız».
jfijä К a t ı ğ 1 ı ğ: « J
katığlığ эг = soysuz adam , sü d ü n ə su qa-
tılmış adam ». A şına su q atılan a d a belə deyilir.
В а г а к 1 ı ğ:
baraklığ kişi = b araq cinsindən iti olan
adam ».
i&’j* Ç а r u к 1 u ğ: « J £&!>?■ çarukluğ эг = çarıqlı adam , çarığı olan».
Ç а r u к 1 u ğ: o ğ u zlard an bir oym ağın adı.
325 Bu söz əslində «kapağlığ» şəklində olmalıdır.
476
Mahmud Kaşğari
К a г а к 1
1
ğ: gözliı, gözü olan hər heyvan. « jjj* ^
k a-
raksız tək k ö rü r^ g ö z sü z kim i görür». Yəni savaşda yağm ı
və o n u n silahlarını eyninə alm ayan a d a m m ənasındadır.
К a s u к 1 u ğ: « J
k asu k lu ğ ər = qım ız tuluğu olan a d am ,
tu lu q sahibi».
& M К о s ı к
1 1
ğ: «J
kosıklığ эг = fındığı, qo zu olan adam ».
В a ş а к 1
1
ğ:
başaklığ sün q ü = təm rənli süngü, başlı
nizə, ucluqlu m izraq». T əm rənli oxa d a belə deyilir.
T a ş а к 1
1
ğ: «J
taşak lığ эг = xayalı adam ».
i& ia К a ş u к 1 u ğ: «В u к u к 1 u ğ: « J
b u k u k lu ğ эг = b oğazında ur olan adam ».
T а к u к 1 u ğ: «J
ta k u k lu ğ ər = toyuğu o lan adam ». O ğuzca.
S u к а к 1
1
ğ: «£l5
su k ak lığ ta ğ = m aralı çox o lan dağ».
В а 1
1
к 1
1
ğ: «
balıklığ ö k ü z = balığı o lan çay». Ç am u rlu
уегэ də b e b deyilir. A rğuca.
К u 1 а к 1
1
ğ:
jJfclS k ulaklığ n ən q = qulaqlı, q u lp lu nəsnə».
К о n u к 1 u ğ: «k o n u k lu ğ əw = q o n aq -q aralı ev».
T o r u m
1
u ğ: «J
to ru m lu ğ эг = ikiyaşar dəvə sahibi olan
adam ».
К о r u m 1 u ğ: «£l2
k o ru m lu ğ ta ğ = daşlı-qayalı dağ».
Т о 1 u m 1 u ğ: «jf £İ
a
İ; to lu m lu ğ эг = silahlı adam ». Bu b ənddə də
işb n m işd ir:
uSoJUjİL u£Jj (jASüf
j
Iİ
j
u
5ÜJ
j j
U
ä
c&JXuä uıL
л
V»
j l L u ı j j j ( J Jm S
«Ö nqdin n ə b k yalw arm ad ın q,
K aç k ata b erdinq taw ar,
Divanü lüğat-it-türk
4 7 7
T olu m lu ğ bolup k atındınq?
K an ın q əmdi yer suwar».
Ö ncə nədən yalvarm adın,
N eçə yol verdin d av ar.
Silah ta p ıb sərtb şd in ?
Q an ın la indi yer suvar.
(Ə vvəllər heç y alv arm a d an sakitcə vergini ödəyirdin. İndi silahlanıbsan
deyə dikbaşlıq edirsən? Y a tez e b vergini ödə, ya d a qa-
nınla yeri su v arm ağ a hazırlaş).
T a b a n 1
1
ğ: «J&
tab an lığ tə w i= d ab an lı dəvə».
İ İ ^ T u p u n 1 u ğ:
tu p u n lu ğ tan ğ = b əlim li, qılçıqlı buğda».
B u d u n l u ğ - b u k u n l u ğ : « ^ 4
b u d u n luğ-bu-
k u n lu ğ kişi = elli-obalı adam ».
İ & i В а к a n 1
1
ğ: « с № jJjL b ak an lığ kad h ış = halqalı qayış».
fcpjä К a r ı n 1
1
ğ: « J
bedük karınltğ эг = уекэ q arınlı adam ».
К u r u n 1 u ğ: «uA
k u ru n lu ğ əw = hisli, q urum lu ev».
S a ğ ı n 1 ı ğ: « J
sağınlığ эг = sağını, sağılan heyvanı olan
adam ».
£İi*lı S о ğ u n 1 u ğ: «£l5 j ü * - soğunluğ tağ = so ğ an lı dağ»
S а ш a n 1
1
ğ: « J
sam anlığ ər — sam an ı olan adam ».
jijiä К a ğ u n 1 u ğ: « J
5
^ kağ u n lu ğ эг = q o v u n u olan adam ».
К u к u n 1 u ğ: «£»j> jiä a k u k u n lu ğ o t = qığılcımlı od, alov».
Д О К u
1
u n
1
u ğ: « < J ' Д О k u lunluğ kısrak = qulunu olan qısraq».
[Qayda]:
S ö z b rin so n u n a
4
} [yəni=lığ/luğ və lağ] şəkilçisi əlavə edilsə, o n la rd a üç
keyfiyyət əm ələgəlir:
1
) həm in əşyaya m ənsubiyyət, sahib-
478
Mahmud Kaşğari
lik, yiyəlik m əzm unu yaradılır;
2
) m ə fu l m ənası əmələ gə-
tirilir; 3) bu cü r s ö z b r yer adı olur. B u rad an bəzi n ü an slar
m ey d an a çıxır ki, onları izah etm ədikcə, bilinm ir.
Birincisi, yiyəlik, m ənsubiyyət, sahiblik m əzm unu. M əsələn, « İA
j
*
J b ed ü k karm lığ ər» və « J
sam anlığ ər» sö zb rin i gö-
tü rək . Bu, «yekə q arm sahibi» və « sam an sahibi o lan
adam » dem əkdir. B u rad a sahiblik var.
İkincisi, m əPul m ənası. M əsələn, «jf
sarığlığ эг» və «Ь
k u-
ru ğlu ğ ya» sözləri «sarılıq xəstəliyinə tu lu lm u ş adam » və
«q u ru lu , q u ru lm uş yay» bildirir. B u rad a m ə fu l m ənası
var.
Ü çüncüsü, yer m ənası. M ə sə b n ,
tarığlağ» və
turuğlağ»
sözləri «toxum əkiləcək yer» və « d u ru lac aq yer» m ənası-
na gəlir. B u rad a isə yer m ənası var.
Bu cəhət də bilinm əlidir ki, beş hərfli sö z b rin ço x u üç hərfli sözlərdən
əm ələ gəlir. B u rad a £ ğ i b J ka arasın d a k ı m ən a fərqini də
vu rğ u lam aq istəyirəm . isə yalnız m əkan isim b rin d ə olur. M əsələn: «uil jJ c jj ta-
rığlığ əw = b u ğ dalı ev» və
tarığlığ = an b ar» , «Ц*
k u ru ğ lu ğ y a= q u ru lm u ş yay» və « jk jf i k uruğ lu ğ = sədəq,
oxqabı» dem əkdir.
Bilinməsi üçün m əni bir qism ini sö y b m əy ə v a d a r edən səbəb b u dur.
Y azıd a sırf isim o lm ay an ları y azark ın jJ şəkilçisini ayıra
b ib rik . «
J b balık lığ öküz» sö zü n d ə old u ğ u kimi $ i
& lık ayrı yazıla b ib r. « J & <£j} b arak lığ эг» sözü də be-
b d ir. Bu şəkil [bitişik şəkli] d a h a d o ğ ru d u r, çünki həm öl-
çüdə, h əm də yazıda qısalıq var.
Divanü lüğat-it-türk
479
'Ji В
U
Г
U
n d u k: cilov, b u ru n tax .
В a s ı n ç a k: « J
başınçak эг = zəif görünən ad am , önəm
verilm əyən ad am » .
S ı ğ ı r ç ı k: sığırçın q uşu.
К a b ı r ç a k: ta b u t. B u söz çox zam an ö lü ta b u tu ü çü n işb n ir.
К
u
d h u r ç u k: qız u şaq ların ın insan şəklində düzəldərək oy-
n ad ıq ları bəbək, kukla.
К a r ı n ç a k: q arışq a. O ğuzca. « b jjä karınça» d a deyilir.
dfrjH В a ğ ı r ç a k: eşşək çulu.
J —jtf T о 1 a r s u k: ay aq d ab an ı. Bu söz эп çox heyvanın d ab an ı üçün
işb n ir.
J-uW В a ğ ı r s a k: « if^ ş
b ağırsak kişi = m ərhəm ətli, m üşfiq
adam ».
В a ğ ı r s u k: bağ ırsaq .
J J jw В a ğ ı r d a k: q ad ın önlüyü.
К u r u ğ s a k: q u rsa q , mədə. Q uş q u rsağ ın a da b o b deyilir.
jlP jiij В u t u r ğ a k: p ıtrax . F ıstıq şəklində çəngəlli bir tik an d ır, pal-
ta ra və b aşq a ş e y b rə ilişir.
T a b u z ğ u k: ta p m aca .
J l i i j T о p u 1 ğ a k: y a ra y a q o y u la n bir ot, to p a laq otu.
J liljj T о p u 1 ğ a k: qulunc.
J lij ju - S ı d ı r ğ a k: cü t [qoşa] dırnaqlı т э к , q o y u n , geyik kimi hey-
vanların d ırn aq la rı.
J lb jja K u d u r ğ a k : k a fta n ın arx a ə tə k b rin d ə n biri.
j l i j j a K a d h ı r ğ a k : çox işb m ə k üzündən əldə y ara n a n q a b a r.
( j b j j В a d ı ç 1 ı k:
badıçlık yığ aç= ü zü m salxım larına çar-
daq düzəltm ək üçün ayrılan ağac».
4 8 0
Mahmud K aşğari
Ç э ? э ç 1 i к 326: ab d allıq , pərişanlıq.
ıİb*j В a ğ
1
г 1 а к: «b ağ ırtlak » deyilən quş.
3 J Z T a w а г
1
u к: m al q o y u la n yer.
T u r u k l u k : d u rğ u n lu q , cılızlıq.
T a г
1
ğ 1
1
к: anb ar.
Ç о b u 1 m а к: alm an ın yarısı, b ir üzü. Ç u m u ş 1 u k: ay aq y olu, həla.
J f ij* Ç а r u к 1 u k: çarıq tikm ək ü çü n ayrılm ış dəri.
Jİ&
j
T а n u к 1 u k: şahidlik, tanıqlıq.
T u ğ а к 1
1
к: süzgəc düzəldiləcək ağac.
Jäj* - S a
1 1
ğ 1
1
k:
satığlık nənq = satlıq əşya».
S a r ı ğ 1
1
k: sarılıq.
S ı r u к 1 u k:
J^^ u ı sıru k lu k yığaç = sırıq (dirək ) d ü zəltm ək
üçü n h azırlanm ış ağac, dirəklik ağac».
S о ğ u к 1 u k:
jftH - soğukluk n ə n q = so y u q lu q üçü n ha-
zırlanm ış hər nəsnə».
К a b а к 1
1
к: b alq ab a q tarlası.
К a d a ş
1 1
к: q ard aşlıq , q o h u m d u q .
К u r u ğ 1 u k: q u ruluq .
jlcj® К u r u ğ 1 u k: sədəq, o x luq, ox qabı, o x d an , gədələc. Bu sözdən
alm a ra q «J»k J
1
kiş kuruğluk» deyilir ki, «oxdan» m ə-
nasındadır.
■
,2f’ Bu söz basma nüsxəda ərəb əlifbası ilə « J b ^ ç+ç+l+k şəklindədir. Bəsim Atalay və
Karl Brokkelmann bu sözü oxum aqdan çəkinmiş (DLT, I, s. 503), yerində nöqtələr
qoymuşlar. Salih Mütəllibov isə «çəçələk» (TSD, I tom, bet 460) kimi oxumuşdur ki,
bu da baba uyğun deyil. İki ç arasında m ü t b q bir saınit olmalıdır. Hüseyn Düzgün bu
sözii «çıpıçlık» kimi
J J s.286), Seçkin Ərdi i b Sərap T uğba Yurtsevər (DLT-2005,
s.220) «çanaçlık», çin lib r iso «çaçalak» (?) şəklində oxum uşlar (D LT-Çin, I cild.
s.527).
Divanü lüğat-it-türk
481
К a ş ı к 1
1
к: « j ^ >
kaşıklık m ü n q ü z = qaşıq düzoUmok
üçün h azırlan an buynuz».
S a r a n 1
1
k: xəsislik, cim rilik. Bu beytdə də işlənmişdir:
СН'Чй
tS J j '
«N ən q in tu ta r, bəkləyü, özi yem əs,
S aran lık ın yığlayu altu n yığar».
M alını tu ta r, gözləyər, özü yeməz,
X əsislikdən ağlayar, qızıl yığar.
(Xəsis ad am m alını m öhkəm tu ta r, h am ıd an gizlədər, özü yeməz, xə-
sisliyi ü zü n d ən həm işə yoxsulluqdan d a d döyər, qızıl yı-
ğar, so n ra d a ham ısını qoyub gedər).
К a ğ u n 1 u k: q o v u n b o stam , qovunlııq.
К о n u к 1 u k: «
lj
İ J İ İ
j
S k o n u k lu k əw = q o n aq iiçiin ayrılan ev,
ziyafət evi; m eh m an x an a, otel».
T a ğ u z m а к: «J cyü
*2
tağ u zm ak эг = ətli-canlı adam ». J ka ib
do işb n ir.
M u ğ u z ğ a k : bal arısına bonzərm ilçək. A rğuca.
[Qayda]:
Bu qism beş növ olur.
Birincisi, fe’ldon yaranm ış isim m ənasm da ola bilor. M osobn: «böyük-
lük» m ənası veron
uluğluk» kimi. Bu söz « < у ^ '
ulğadhtı» sözündon alınm ışdır, «böyıidü» dem okdir. Q u
ru lu q demok olan « j k j a k u ruğluk» sözü do b eb d ir,
«uSJU
k urındı nənq» sözündon alınm ışdır.
4 8 2
M ahm ud K a şğ a r i
İkincisi, başqa bir şey üçün hazırlanm ış nəsnənin ad ı ola bilər. M əsə-
lən:
sırukluk yığaç» və «£>**
tu k a k h k
yığac» sözləri kimi. B unlar «sırıq [dirək, şüvül] d iızəltm ək
üçün hazırlanm ış ağac» və «süzgəc qay ırm aq ü çü n ay-
rılm ış ağac» dem əkdir.
Ü çüncüsü, bir şeyin yetişdiyi, bitdiyi yerin adı ola b ib r.
M əsələn:
k ab ak lık » və «Jİ** kağu nlu k» sö z b ri kim i, bal-
q a b a q bitən, q ov un yetişən yer dem əkdir.
D ö rd ü n cü sü , bu an la m la rd a n heç biri nəzərdə tu tu lm a y a n sırf isim ola
b ib r. M əsələn: « J b w bağırlak», «
sı ğı rçuk» kim i.
Beşincisi, m əsdər də o la b ib r. «j№J> tu ru k lu k » kim i; «cıızlıq, d u rğ u n -
luq» dem əkdir. Bu s ö y b d ik b rim bu qəbildən olan saysız-
hesabsız is im b r ü çü n yol g ö stərəndir, bələdçidir. Y axşı
təd qiq eləsən, q a y d a d a n k ən ara çıxan heç пэ tapılm az.
К i r i
1
1 i g: kilid, qıfıl. «&*
kiritlig k ap u ğ = kilidli qapı».
K ö z ə t l i g : «‘-S-j'j
közətlig nənq = gözətilən, saxlanan
şey».
Ç ö k ü t l ü k: b o y d a balacalıq.
S ö g ü t 1 ü k: söyüdlük, söyüd bitən yer (sərt kafla). «Söyüd
sahibi» dem ək üçün yum şaq kafla «sögütlüg» dem ək la-
zım dır.
К ö z ü ç 1 ü k 327:
közüçlük titik = gil q ab düzəltm ək
üçü n ayrılm ış palçıq». «G il q ab sahibi» dem ək üçün «kö-
züçlüg» dem ək lazım dır.
127
S e ç k in Ə rd i ilə S ə r a p T u ğ b a Y u r ts e v ə r b ım u « k ü z ə ç lik » k im i o x u m u ş la r ( D L T -
2 0 0 5 , s. 3 3 8 ).
Divanü lüğat-it-türk
4 8 3
T э m t'ı r 1 ü k: dəm ir ə rid ib n və sü z ü b n yer.
tom ürlüg =
dəm ir sahibi».
ö m ü r
1
ü к: k ö m ü r alm aq üçün k əsib n ağac və k ö m ü r qo-
yulan yer. Söz y u m şaq kafla deyilsə, «köm ürlüg = k ö m ü r
sahibi» m ənası y aran ar.
T э b i z 1 i k: həsəd, paxıllıq. « jli£
uSül anınq təbizligi
kim gə ta lk a r = o n u n paxıllığı kim ə zərər verər».
T i t i z 1 i k: ağzı b u ru şd u ra n sərtlik, turşluq.
В ü ş i n ç э k: üzüm salxım ı. K ənçəkcə.
T э g i r m э k: dəvənin belinə aşırılan, iki tərəfdən də içinə min-
m ək üçün q o y u lan səbət və səbətə bənzər şey. O ğuzlar
b u n a «‘-£-
4
# ügürm ək» d e y irb r328.
Ş э к i r t ü k: fıstıq, püstə.
К э p ə z 1 i k: pam bıqlıq; p am b ıq b itən yer. A d am h aq q ın d a de-
yilsə, « J ‘-*rü£ kəpəzlig ər», yəni «pam bıq sahibi» şəklində
olar.
В э d h i z 1 i g: «cii
bədhizlig əw =bəzəkli ev».
К i d h i z 1 i k:
kidhizlik yünq = keçə d ü zəltm ək ,
ü çün hazırlan an yun». Y u m şaq kafla sö y b n sə, «keçə sa
hibi» dem ək olar.
T э к ü z 1 i g329: q aşq a at. Bu məsəldə də işbnm işdir: «
^
<>“U İ
j
at təküzligi ay b o lm as= at qaşqası ay olm az», (atın
alnındakı q aşq a ay olm az, ayın yerini tutm az). Bu söz bö-
yük bir işi kiçik bir iş b əvəz etm əyə cəhd ediləndo deyilir.
S э m i z 1 i k: səmizlik, köklük.
,2S B u , t ə x t - r ə v a n v a y a k ə c a v a d i r .
12l,S e ç k i n Ə ı d i ilə S ə r a p T u ğ b a Y u r t s e v s r b u s ö z ü « t ö g ü z l i i k » k i m i o x u m u ş l a r ( D L T -
2 0 0 5 , s. 5 8 3 ) .
484
Mahmud K a şğ a ri
К ö w э z 1 i к: ərk ö y ü nlük . Bu beytdə də işbnm işdir:
La j-lä
fjjJOL
uı uSÜ uSÜUİ Ljİ L.I .btıl
L » j j ä 1 1 u i l l ä u S ü j Ü
< _ ı L L j ä u S _ l j
«E ştip a ta -an an q ın q saw lan n ı kadırm a,
N ənq ku t b u lu p köw əzlik kılnıp yana k u d u rm a» .
A ta -an a n ı öyüdlərini eşidib rədd etmə,
N em ət ta p san , ərk ö y ü n lü k edib q u d u rm a.
(H əm işə ata -a n a sözü d in b , o n ların öyüdlərini qulaq ard m a v u rm a ,
əgər nem ətə, v a r-d ö v b tə çatsan , ərköyün olm a, h əd d in i
də aşm a).
Ç ə ç ə k l i k : çiçəklik, çiçək bitəıı yer, gülzar, güliistan.
К ə p э к 1 i к: кэрэкН к, кэрэк q oy ulan yer,«
kəpəklig =
кэрэк sahibi».
T ü w э к 1 i к: sərçə v u rm aq üçün (ü fürülərək diyircək a tm a q
yolu ib ) oyulan ağ ac budağı.
В i t i к 1 i k:
bitiklik nənq = yazı y azm aq üçü n
hazırlan an nəsnə», « J ^*4% bitiklig эг = bitik sahibi».
^*4sjs К e d ü к 1 ü k: « jjş
k edüklük kidhiz = yapıncılıq keçə,
yapm cı tik m ək üçün h azırlan an keçə», « J
kedükliig
эг = keçə sahibi».
K ü d h ü k l ü g : « J ‘-*4sü£
ışlığ küdhükliig эг = işi-gücü
olan adam ». Bu söz tək halda işb d ilm ir.
T i г э к 1 i k: dirəklik ağ ac yetişən yer, qovaqlıq. Y unışaq kafla
«J <-*4*j? tirəklig эг = dirək sahibi» dem əkdir.
К э г э к
Dostları ilə paylaş: |