F. M. Xalimova turizm geografiyasi o‘quv qo‘llanma

8.4. Ichki tafovutlari va tashqi iqtisodiy aloqalari.
Yaponiyada ham iqtisodiy jihatdan yaxshi rivojlangan hududlar bilan bir 
qatorda hali yetarli darajada o‘zlashtirilmagan rayonlar mavjud. 
Tinch okean sanoat mintaqasi iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan rayon bo‘lib 
hisoblanadi. Bu mintaqa Tokio qo‘ltig‘idan Osaka qo‘ltig‘iga cho‘ziladi. Aslida 
Tokaydo megapolisini tashkil qilgan bu hududning relefi nisbatan tekis. Bu tekislik 
Tinch okeani bo‘ylab o‘rtacha 15-66 km, li tor yo‘nalishda 600 km. dan ortiq 
masofaga cho‘zilgan. Yaponiyaning asosiy sanoat rayoni hisoblangan bu hudud 
mamlakat umumiy maydonining 1/3 qismini tashkil qiladi. Unda mamlakat 
aholisining 65 foizi joylashgan. Bu rayonda elektr energetikaning 70 foizi, 
metallurgiya mahsulotlarining 80 foizi, is’temolga tayyor sanoat mahsulotlarining 85 
foiziga Yaqin qismi ishlab chiqariladi. 
Mamlaktning rivojlanishi darajasiga ko‘ra ikkinchi rayoni Xonsyu orolining 
janubiy va Kyusyu orolining shimoliy qismidir. Rayonda o‘zining rivojlanish 
darajasiga ko‘ra faqat Kitakyusyu sanoat aglomeratsiyasi yuqori darajada rivojlangan 
metallurgiya va og‘ir mashinasozlik sanoatlari bilan ajralib turadi. Yaponiyaning 
uchunchi rayoni Kyusyuning janubiy qismi va butun Sikoku hamda Xokkaydo 
orollaridir. Xokkaydo eng avvalo, ko‘mir va baliqni qayta ishlash sanoatlari bilan 
tanilgan bo‘lsa, Sikoku va Kyusyu hududlarida qishloq xo‘jaligining ahamiyati 
yuqori. 
Tashqi iqtisodiy aloqalar Yaponiya iqtisodida hayotiy ahamiyatga ega. Buning 
sababi mamlakat iqtisodiyotining ko‘p sohalari deyarli butunlay import 

---

69 
xomashyolarga qarab qolganligidir. Yaponiya, asosan, sanoat xomashyolarini import 
qiladi va iste’molga tayyor mahsulotlarni eksportga chiqaradi. Ularga kemalar, 
avtomobillar, elektro-texnik asbob-uskunalar, robotlar, ximiya mahsulotlari baliq 
konservalari va boshqalar. 
Yaponiya jahonning juda ko‘p mamlakatlari bilan tashqi iqtisodiy aloqalarni 
olib boradi. Ular orasida eksportining 1/3 va importining 1/4 qismi AQSH hissasiga 
to‘g‘ri keladi. Yaponiyaning O‘zbekiston Respublikasi bilan tashqi iqtisodiy aloqalari 
ham rivojlanib bormoqda. U o‘zbekiston iqtisodiyotiga tobora ko‘p investitsiya 
kiritmoqda. Buxoro neftni qayta ishlash zavodi va SHo‘rtan gazkimyo kompleksini 
investitsiyalarshda Yaponiya faol qatnashdi. Yaponiyadan texnologiya vositalari 
o‘zbekistongam keltirilayotgan bo‘lsa, O‘zbekistondan Yaponiyaga tobora ko‘p paxta 
va pilla tog‘-kon, metallurgiya sanoati mahsulotlari, turli iste’mol mahsulotlari 
eksport qilmoqda.