Bo‘ysunish munosabati sig‘ishadigan mulohazalardan maz- muni bir xil, hajmi turli xil bo£lgan mulohazalar o£rtasida bo£ladi. Bunda umumiy mulohazalar bo£ysundiruvchi, juziy mulohazalar bo'ysunuvchi bo£ladi. Bo£ysunish munosabatida umumiy mulo- hazalar chin bo£lsa, ularga bo£ysunuvchi juziy mulohazalar ham chin bo£ladi. Lekin juziy mulohazalar chin bo£lganda, umumiy mulohazalar noaniq (chin yoki xato) bo£ladi. Agar umumiy mu- lohazalar xato bo£lsa, ularga bo£ysunuvchi juziy mulohazalar no- aniq (chin yoki xato) bo£ladi.
Yuqoridagi 1-misolda A{— xato, I, — chin; E, — xato, O, — chin bo£ladi. Ma’lum bo£ladiki, umumiy mulohazalar xato bo‘lsa, juziy mulohazalar chin bo£lishi mumkin.
2-misolimizda A2 mulohaza chin bo£lgani uchun unga bo£ysinuvchi I2 mulohaza — chin; E2 mulohaza xato bo£lgani uchun unga bo‘ysunuvchi 02 mulohaza ham xato bo£ldi.
Qisman moslik (subkontrar) munosabati mazmuni har xil bolgan juziy mulohazalar o'rtasida mavjud bo£ladi. Bu mu- lohazalar bir vaqtda chin bo£lishi mumkin, lekin har ikkisi bir vaqtda xato bo£lmaydi. Agar ulardan birining xatoligi aniq bo£lsa, unda boshqasi, albatta, chin bo£ladi. Yuqoridagi 1-mi- solimizda va Ot mulohazalar bir vaqtda chin bo£lsa, 2-miso- limizda 02 mulohazaning xatoligi aniq bo£lgani uchun I2 mu- lohaza chindir.
Ekvivalentlik munosabatidagi mulohazalar hamma vaqt chin bo£ladi, Chunki ularda aynan bir fikr turli shaklda ifodalanadi. Masalan, «A. Oripov 0£zbekiston Respublikasi Madhiyasining muallifi» va «A. Oripov - 0£zbekiston Qahramoni» mulohazalari
226
Dostları ilə paylaş: |