Falsafa fanidan sessiya javoblari. Falsafa fanining predmeti

Falsafa tarixida haqiqat (bilimlarning haqiqiyligi) muammosi qadimgi davrlardayoq ta’riflangan. “Avesto”da haqiqat oliy sharofatdir deyiladi. Darhaqiqat, insoniyat doimo haqiqatga intilgan. Zero haqiqat adolatga, sharofatga eltadigan buyuk qudrat.
23. Bilish nazariyasining predmeti va o’ziga xos tushunchlari.
Bilish nazariyasini predmeti falsafada Gnoseologiya hisoblanadi. «Gnoseologiya»
grekcha so‘z bo’lib «gnosis» - bilish, «logos» - nazariya, ya’ni bilish nazariyasi, bilish to‘gtrisidagi ta’limot ma’nolarini anglatadi, so’zma-so’z tarjima qilinsa “bilish haqida ta’limot”, “ong haqida ta’limot” so’zlari kelib chiqadi. Falsafiy adabiyot va qomuslarda “Bilish Nazariyasi” deb tarjima qilingan Gnoseologiya kundalik yoki maxsus, ilmiy yoki badiiy faoliyatligidan qatiy nazar, insonning bilish faoliyatidagi umumiylikni o‘rganadi. Gnoseologiya ya’ni bilish nazariyasi o’rganadi.
1) insonning dunyoni bilish imkoniyati.

2) insonning o‘zlikni anglash jarayoni.

3) bilishning bilmaslikdan bilim sari yuksalishi.
4) bilimlar tabiati va ularning mazkur bilimlarda aks etuvchi narsalar bilan o‘zaro nisbati o‘rganiladi. faoliyatligidan qatiy nazar, insonning bilish faoliyatidagi umumiylikni o‘rganadi.
«Gnoseologiya» atamasi falsafaga nisbatan yaqinda (1854 yilda) shotland faylasufi Dj.Ferer tomonidan kiritilgan bo‘lsa-da, biroq u Qadimgi YUnon faylasuflari Suqrot, Aflotun, Demokrit, Arastu, shuningdek Markaziy Osiyo mutafakkirlari o‘z davrlarida bilishning mohiyatini tahlil qilganlar. Suqrot nazarida inson qiziquvchanlik orqali ko‘p narsani bilishi mumkin. Uning «Agar qiziquvchan bo‘lsang, ko‘p narsani biladigan bo‘lasan», deya takidlagan. Platonning bilish nzariyasiga ko’ra, hamma ham bilish qobiliytiga ega emas. Falsafani bilish ayrim kishilargagina xosdir. Hamma narsani bilguvchi xudo uchun bilimning xijati yo’q, bilimi yo’q g’ofil uchun esa falsafa kerk emas, chunki u g’ofilligi uchun bilim nimaga kerakligini bilmaydi. Faylasuf esa oqil(xudo) va g’ofil(banda) o’rtasida turadi. Aristotelning fikricha olamni bilish “Sezgi”dan boshlanadi. Sezgilar ko‘rish, eshitish, tam bilish va xid sezgilariga bo’linadi. Sezgi orqali olamni bilamiz.