1. Antik fəlsəfənin yaranması və inkişaf xüsusiyyətləri. Sokrataqədərki
fəlsəfə
2. Qədim Yunan fəlsəfəsinin klassik mərhələsi
3. Ellinizm və Roma dövrünün fəlsəfəsi
1. Antik fəlsəfənin yaranması və inkişaf xüsusiyyətləri.
Sokrata qədərki fəlsəfə
Antik fələsəfə eramızdan əvvəl VII-VI əsrlərdə meydana gəlmiş, eramızm V-
VI əsriərinə qədər davam etmişdir. Bu fəlsəfə gələcək dünyagörüşünün bütün
tipləri rüşeym halında mövcud olmuşdur. Qədim dovr
fəlsəfəsi özünün klassik
inkişaf formasına Antik ölkələr adı ilə tanınmış Yunanıstan və Roma quldar
dövlətlərində çatmışdır (latın dilində «antiquus» - «qədim» deməkdir). Antik
fəlsəfə o zaman mövcud olan elmi biliklər əsasında qərarlaşmışdir. Antik ölkələrdə
də fəlsəfə bütün bilik sahələrini əhalə edirdi. Elmi biliklərə istinad edən fəlsəfə
əvvəlcə dini-mifoloji
xüsusiyyətlərin tənqidi ilə, sadəlövh naturalist-materialist
meylin güclənməsi ilə, həqiqətə can atması ilə səciyyələnmiş,
inama əsaslanan
dini-mifoloji baxışlardan fərqlənmişdi.
Antik Dövrdə həm
idealist
təlimlər, həm də
materialist
məktəblər fəaliyyət
göstərmişlər. Bu dövrün filosofları obyektiv idealizm,
sadəlövh materializm və
korləbii dialektika mövqelərindən çıxış etmişlər.
İlk yunan filosoflarının sələfləri əfsanəvi şair və mütəfəkkir
Orfey, Homer,
Hesiod, Ferikid
və başqaları olmuşlar.
Antik fəlsəfənin inkişafı aşağıdakı dörd əsas mərhəbdən keçmişdir:
Birinci mərhələ
Sokrata qədərki mərhələ adlanır.
Bu mərhələdə Yunan
fəlsəfəsinin formalaşdığı dövrdən (e.ə.VII-VI əsrlər) onun inkişafında kəskin
dönüş əmələ gələnə qədərki (e.ə.V-IV əsrlər) dövrü əhalə edir. Birinci mərhələdə
Milet məktəbi, Heraklit, Eley məktəbi, Pifaqor, Empedokl,
Anaksaqor və Yunan
atomistləri fəaliyyət göstərmişlər.
İkinci mərhələ
Klassik mərhələ adı ilə məşhurdur. Bu mərhələ e.ə. V əsrin
yarısından başlanaraq e.ə. IV əsrə qədər davam elmişdir. Bu mərhələ, əsasən,
Sokrat, Platon və Aristotelin adı ilə bağlıdır.
Üçündi mərhələ
Ellinizm mərhələsi adlanır. Makedoniyalı İskəndərin (e.ə.
356-323) dövründə Asiya və Qara dəniz sahillərindəki mədəniyyət şərti olaraq
"Ellinizm" mədəniyyəti
adlanırdı. Bu mərhələ eramızdan əvvəl VI əsrin axırından II əsrə qədər olan
dövrü əhatə edir. Bu dövrdə klassik mərhələdən fərqli olaraq xeyli fəlsəfi sistemlər
və məktəblər meydana gəlir. Özü də bunlar Platon və Aristotel fəlsəfəsinin tə"siri
altında yaranırdı.
Dostları ilə paylaş: 
