“Fitopreparatlar texnologiyasi” fanidan o‘quv –uslubiy majmua

1.Flavan unumlari.
Kondensatsiyalanuvchi tanidlarning asosiy kismini flavan unumlari – 
flavolanlar: flavan-3-ollar va kisman flavan-3,4-diollar tashkil kiladi. Flavonlar flavanlarga yakin 
birikmalar bulib, keyingi vaktda ularning bir kanchasi tanidlar tarkibidan sof xolda ajratib olindi va 
yaxshi urganildi. 
CHoy usimligi bargidan olingan tanin tarkibida katexinlarning turli birikmalari uchraydi. 
Epikatexin tanidlar tarkibida kuprok uchraydigan katexinlar jumlasidandir. 
2. YUqori darajada kondensatsiyalashgan (jipslangan) tanidlar va flobafenlar. 
Bu tanidlar 
yaxshi urganilmagan. 
2 

---

“Fitopreparatlar texnologiyasi” fanidan o„quv –uslubiy majmua
35 
3. Oshlovchi moddalar xossasiga ega bulgan ba‟zi bir aromatik birikmalar.
Bu gurux xam 
yaxshi urganilmagan. Bulardan maklyura daraxtidan ajratib olingan sarik rangli modda-maklyurin 
tulik tekshirilgan. 
Oshlovchi moddalar va tarkibida tanidlar bulgan maxsulotlardan tayyorlangan dorivor 
preparatlar tibbiyotda me‘da-ichak (ich ketishi, kolit), ogiz va tomok shillik kavatlarining yalliglanishi 
(stomatit, gingivit) kasalliklarini, teri kuyishi, surunkali ekzema xamda yaralarni davolashda kon 
okishini tuxtatish uchun ishlatiladi. Tanidlarning bunday ta‘siri ularning oksil moddalar bilan chukma 
berishiga xamda fenol gidroksil guruxlarining bakteritsid xossalariga asoslangan. Bulardan tashkari, 
tanidlar ogir metallarning tuzlari, alkaloidlar va glikozidlar bilan zaxarlanganda antidot sifatida xam 
ishlatiladi. 
Tanin pirogallol guruxiga kiradigan oshlovchi moddalardan bulib, uziga xos xidni va kuchli 
birishtiruvchi mazali, och sarik yoki kungirsarik rangli amorf kukundir. Suvda va spirtda yaxshi eriydi. 
Taninning burishtiruvchi, antiseptik va yalliglanishga karshi ta‘siri bor. U me‘datchak kasalliklari 
(me‘da-ichak katari, enterit, kolit, ich ketganda), ogiz buligi, burun va tomokning yalliglanishi xamda 
kuyganni, surunkali ekzemalar va turli yaralarni (nam yara, yiringli yara) davolashda ishlatiladi. 
SHuningdek, tanin ogir metall tuzlari va ba‘zi alkaloidlar (morfin, kokain, antropin, nikotin, 
fizotigmin) bilag zaxarlanganda zaxarga karshi (ularni chuktirish uchun) kullaniladi.