CANLILARDAKİ
3
ORGANİK KİMYASAL
BİLEŞİKLER
ORGANİK BİLEŞİKLER
Hücre içinde olup biten hiç bir şey yoktur ki bir test tüpündeki kimyasal olaylara
uygulanan aynı kurallarla açıklanmayabilsin. En belirgin fark, canlı hücrelerdeki
bileşiklerin
pek çoğunun
aşırı derecede karmaşık olmalarıdır. Bu bileşikler arasındaki
tepkimeler de çok karışıktır.
Organik bileşikler, doğal olarak, sadece canlı organizmaların vücudunda ya da
ürünlerinde ve kalıntılarında bulunan karbon bileşikleridir. Pek çok organik bileşik
kimya
laboratuarlarında da üretilebilir. Organik bileşikler, karbonun yanında hemen her zaman
hidrojen ve çoğunlukla oksijen ve azot içerirler. Fosfor ve kükürt
ile küçük miktarlarda
demir, kalsiyum, sodyum, klor ve potasyum içerebilirler.
Canlı organizmalar, inorganik bileşikler de içerirler. İnorganik bileşikler çoğunlukla
karbon içermezler. Karbondioksit, CO
2
ve kalsiyum karbonat, CaCO3 benzeri karbonat
bileşikleri bunun dışındadır. Organizmalardaki bazı yaygın inorganik bileşikler, daha önce
açıklanan su, karbondioksit, çeşitli tuzlar, inorganik bazlar
ve hidroklorik asit gibi
inorganik asitlerdir.
3-
1 Organik Bileşiklerin Yapısı ve Çeşitleri
Canlı organizmaların organik bileşikleri ile cansız dünyada bulunan inorganik bileşikler
arasındaki en büyük fark, pek çok organik molekülün büyüklük ve karmaşıklığıdır. Bunun
nedeni karbon atomunun elektron yapısında yatmaktadır. Karbon atomunun 6 elektronu
vardır. Bunlardan ikisi birinci enerji düzeyini doldurur ve geri kalan 4 elektron ikinci enerji
düzeyindedi
r
(Şekil 3
-1)
. Bunun anlamı, karbon atomu diğer atomlarla 4 kovalent bağ
yaparak dış enerji düzeyini 8 elektronla doldurabilir. Her bir bağ, karbon atomunun bir
elektronu ile karbon atomuna bağlanan diğer atomun bir elektronunun paylaşılmasından
ibarettir.
Karbon atomları, yan dalları olan ya da diğer halkalarla
birleşik olan halkalara
bağlanabilmektedir. Bu düzenlemenin olası büyüklük ve çeşitliliği sınırsızdır.
Organik bileşiklerde, her karbon atomu diğer atomlarla dört bağ oluşturur. Pek çok
durumda aynı
atom çiftleri arasında iki bağ olduğundan, bağ ikilidir. Bazı
durumda bir
karbon atomu çifti üçlü bir bağla birleşir.
25
Organik bileşiklerin toplam sayısı çok fazla olmakla, oldukça az sayıdaki çeşide
bölümlenebilirler. Organik bileşiklerin bu dört çeşidi;
karbonhidratlar, lipidler, proteinler
ve çekirdek asitleridir.
Dostları ilə paylaş: