Gülşən İslam qızı Axundova

* Burada sadalanan un məmulatlarının adlan Əhməd - Cabir İsmayıloğlu. “1001 şirniyyat” kitabından götürülmüşdür (Bakı, Gənclik, 1993).


52



adları. Bu hallarda həmçinin bənzətmə, oxşarlıq böyük rol oynayır. Məsələn: “Qadın barmağı” pirojnası. Bu pirojna bişirilərkən xəmir kiçik barmaq formasında kə­silir, xamalı kremə qatılır, kakao tozu əlavə olunur. Hazır məmulat qadın barmağına oxşayır.

Zebra tortu. Bu tort hazır vəziyyətdə iki rəngli zo­laqlardan təşkil olunmuş ləziz bir şirniyyatdır. Bu tort qat-qat xəmirdən bişirilir, bir qata kakao vurulur, o bi­risinə yox. Ona görə də ağ-qara zolağlı zebraya oxşa- dılaraq belə ad verilmişdir.

Polrobson tortu. Məlumdur ki, Pol Robson zənci əsilli müğənni olub. Bu tortun lavaşı tünd qızılı rəng alana kimi bişirilir. Bənzətmə nəticəsində bu ad veril­mişdir.

Qızqalası tortu. Bu ad ona görə verilmişdir ki, hazır məmulat qız qalası formasında olur, çünki tortun üzərinə qız qalası fiquru qoyulur, qoz ovuntusu səpilir, bir neçə təbəqədən ibarətdir.

13. 
    Tərkibinə görə motivləşən xörək və şirniyyat adları: badımcan dolması, kələm dolması, Azərbaycan meyvələri peçenyesi (tərkibində gavalı və şaftalı olur), çiyələk tortu, çaytikanı tortu, portağal tortu, qara qarağatlı tort, qarabala tortu (tərkibində qara gilas olur), ballı tort, qara gavalı tortu, qozlu tort, yerkökülü tort, xaş-xaşlı tort, çiyələk tortu və s.
    

Azərbaycan dilində şəxsiyyət və yer adları ilə mo­tivləşən xörək, içki və un məmulatlarının adları eponimik rutinizm sayıla bilər, məsələn: İsfahan halvası, İskəndər kababı, Kürdəmir çaxırı, Napoleon tortu, Arzuman