Hörmətli oxucular


İdeyaların qiymətləndirilmə meyarları



Yüklə 9,12 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/24
tarix14.01.2017
ölçüsü9,12 Mb.
#5283
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   24

İdeyaların qiymətləndirilmə meyarları.
Yuxarıdakı mərhələdə ideyaları müəyyən etdik. Sonrakı 
mərhələdə  bu  biznes-ideyalarını  aşağıdakı  meyarlarla 
qiymətləndirməliyik.  Amma  bunu  növbəti  fəslin  bütün 
tapşırıqlarını bitirəndən sonra edin (orada doldurulmaq üçün 
cədvəl və şərtlər göstərilib). Bir fikri də əlavə edim. 3-cü və 4-cü 
fəsillərdə ideyaların yoxlanması və sınaqdan keçirilməsi barədə 
ətraflı  yazılacaq.  Amma  bütün  bu  mərhələləri  düzgün,  eyni 
zamanda  mümkün  qədər  sürətlə  keçməlisiz.  “Ağıllı 
fikirləşənədək dəli vurdu çayı keçdi” alınmasın:).
1. Tələbat olacaqmı, müştəri bazası genişdirmi? 
78
Tələbat olmayan bizneslə məşğul olmağa dəyməz. Düzdü, 
ola bilər araşdırma nəticəsində məlum olsun ki, məhsulda və ya 
satış üsullarında müəyyən dəyişikliklər edilsə tələbat yaranardı.
2. Mənfəət gətirəcəkmi? 
Burada söhbət həm sərmayəyə nisbətdə, həm də mütləq 
rəqəmlərlə  ifadə  olunan  mənfəətdən  gedir.  Hər  bir  biznesin 
məqsədi mənfəət əldə etməkdir (əgər sonradan şirkəti tam və ya 
qismən  satmaq  istəyirsizsə  məqsəd  şirkətin  dəyərinin 
artırılması  da  ola  bilər).  Əgər  biznes  kifayət  qədər  mənfəət 
gətirmirsə, deməli, biznes deyil, hobbidir.
3. Bu işlə məşğul olmaq sizin üçün maraqlıdırmı? 
İnsan özünə maraqlı işlə məşğul olsa işindən həzz alacaq 
və daha yaxşı nəticə əldə etməyə şansı artacaq. Çətinlikləri də o 
qədər  vecinə  almayacaq.  Əksinə,  heç  xoşunuz  gəlməyən  bir 
sahədə  biznes  qursanız  ola  bilər  ki,  həyatınızı  əzaba  çevirə-
cəksiz.
4. Maneələr, risklər azdırmı (hüquqi, yeganə təchizatçı və s.)?
Burada  rəsmi  və  qeyri-rəsmi  məhdudiyyətlər  (məsələn, 
dəyişilməsi  çətin  olan  mentalitet  məhdudiyyətləri,  inzibati 
məneələr  və  s.),  həmçinin  ciddi  risklər  nəzərdə  tutulur. 
Müəyyən  sahədə  qanunvericiliyin  dəyişilməsi  nəzərdə 
tutulursa,  o  sahədə  biznesə  başlamağa  tələsməyin.  Əgər 
biznesinizin  təchizatçısı  təkdirsə  və  etibarlı  deyilsə,  o  sahədə 
biznes  qurmaq  çox  təhlükəlidir.  Əgər  bu  və  ya  digər  şəkildə 
monopoliya  mövcuddursa  və  onu  dəf  etmək  olmursa,  digər 
ideyaya  əl  atın.  Belə  maneə  və  risklər  müxtəlif  ola  bilər. 
Araşdırma zamanı onlara ciddi diqqət yetirin.
5.  Belə  bizneslər  mövcuddurmu?  Uğurludurmu?  İri  rəqib 
yoxdurmu?
Əvvəl  yazdığım  kimi,  əgər  belə  biznes  mövcuddursa, 
deməli, bazar var. Biznes mənfəətlidirsə və bazar bir çox xırda və 
orta  bizneslər  arasında  bölünübsə,  deməli,  siz  də  düzgün 
79

yanaşsanız özünüzə yer edə biləcəksiz. Yox, əgər biznes özünü 
doğrultmursa  və  bu  vəziyyəti  düzəltmək  mümkün  deyilsə, 
həmçinin əgər bazarın xeyli hissəsini bir oyunçu tutursa, deməli, 
bu sahənin seçimi uğurlu sayıla bilməz.
6. Bu sahədə təcrübəniz və ya bacarığınız varmı?
Aydın  məsələdir  ki,  bilik  və  ya  təcrübəsi  olan  sahədə 
insanın  uğur  qazanmaq  şansı  daha  yüksək  olur.  Çalışın  ilk 
biznesinizi məhz bu sahələrdən başlayasız.
7. İlkin investisiya və ya sizin qoyduğunuz pay azdırmı?
İlk  biznesdə  təcrübəsizlikdən  uğursuzluq  riski  daha 
yüksək  olduğundan  çalışın  ki,  birinci  işinizə  çox  sərmayə 
qoymayasız. Daha çox öz vaxtınızı bilik və təcrübənizi sərmayə 
əvəzinə istifadə edin ki, itirə biləcəkləriniz yalnız bundan ibarət 
olsun. Digər tərəfdən, ilk biznesə kənardan iri sərmayənin cəlb 
edilməsi də çətindir. İnvestorlar (elə tanış-bilişlər də) belə riskli 
investisiyalara meylli olmurlar.
8. Biznesi böyütmək imkanları varmı?
Ola  bilsin  ki,  birinci  biznes  üçün  bu,  o  qədər  aktual 
olmasın, amma ümumiyyətlə çalışın elə biznes yaradasız ki, onu 
böyütmək  imkanı  olsun.  Nəzərə  alın  ki,  ilk  biznesdə  məqsəd 
həm  biznes  vərdişləri,  həm  də  pul  qazanmaqdır.  Hər  ikisi 
vacibdir.  Sonradan  isə  maddi  ehtiyaclarınız  artdıqca  və 
potensialınız yüksəldikcə biznesdən maddi və mənəvi cəhətdən 
daha çox şey gözləyəcəksiz (daha çox qazanmaq və şirkətinizi 
böyütməkdən zövq almaq istəyəcəksiz).
9. İnvestisiyanın qayıtması dövrü azdırmı?
İlk  biznesinizdə  çalışın  ki,  qoyduğunuz  sərmayənin 
qayıtma müddəti mümkün qədər az olsun (maksimum 1-2 il). 
Özü də qayıdış mümkün qədər tez başlamalıdır. Yəni, biznes-
planda 1 ildən sonra gəlirinizin hamısını birdən almaq nəzərdə 
tutulubsa, ehtiyatlı olun. Yaxşı olardı ki, qayıdış elə ilk aylardan 
hissə-hissə olsun. 
80
10. Kopiyalanması çətindirmi?
Yaxşı  biznes  rəqibləriniz  tərəfindən  çətin  kopiyalanan 
biznesdir.  Sizin  digərlərindən  fərqiniz  elə  olmalıdır  ki, 
rəqibləriniz üstünlüyünüzü özlərində tətbiq edənədək siz artıq 
bazarın xeyli hissəsini tutasız.
11. Passiv gəlir mənbəyinə çevirmək mümkündürmü?
Yaranan  biznesdə  sizin  iştirakınıza  ehtiyac  nə  qədər 
azdırsa,  bir  o  qədər  yaxşıdır.  Belə  biznesdən  gələn  gəlirə 
“passiv”  gəlir  deyilir.  Nəticədə  sizin  həyatdan  həzz  almaq 
şansınız  daha  yüksək  olacaq.  Eyni  zamanda  siz  digər  biznesə 
başlamaq,  ya  da  muzdlu  işlə  məşğul  olmaq  imkanı  əldə 
edəcəksiz. 
12. Ən pis halda itirəcəyinizi məqbul hesab edəcəksizmi (maddi 
və qeyri-maddi itkiləri)?
Müəyyənləşdirin ki, biznesiniz uğursuz olsa itirəcəyiniz 
nə  ola  bilər.  Maddi  cəhətdən  bu,  ilk  növbədə  pul  olacaq.  Elə 
məbləğdə  sərmayə  qoymalısız  ki,  bu  pulun  itirilməsi  sizin 
durumunuzu kritik həddə çatdırmasın. Qeyri-maddi itkiləri də 
nəzərdən  qaçırmayın.  Məsələn,  əgər  biznesin  uğursuzluğu 
yaxın  dostunuz,  qohumunuz  və  s.  ilə  münasibətlərin 
korlanmasına gətirib çıxaracaqsa, bunu işə başlamazdan əvvəl 
yaxşı-yaxşı düşünün.
13. Biznes mövcud trendlərə uyğundurmu?
İstehlakçı  davranışları,  texnologiyanın  təkmilləşməsi 
müəyyən trendlər (yəni inkişaf istiqamətləri) yaradır. Məsələn, 
əgər  trend  rəqəmsal  və  internet  texnologiyalarının  inkişafı 
istiqamətindədirsə,  musiqi  disklərinin  satışına  bel  bağlamaq 
olmaz (çünki istənilən kontenti internetdən münasib qiymətə və 
ya pulsuz yükləmək imkanı var).
81

yanaşsanız özünüzə yer edə biləcəksiz. Yox, əgər biznes özünü 
doğrultmursa  və  bu  vəziyyəti  düzəltmək  mümkün  deyilsə, 
həmçinin əgər bazarın xeyli hissəsini bir oyunçu tutursa, deməli, 
bu sahənin seçimi uğurlu sayıla bilməz.
6. Bu sahədə təcrübəniz və ya bacarığınız varmı?
Aydın  məsələdir  ki,  bilik  və  ya  təcrübəsi  olan  sahədə 
insanın  uğur  qazanmaq  şansı  daha  yüksək  olur.  Çalışın  ilk 
biznesinizi məhz bu sahələrdən başlayasız.
7. İlkin investisiya və ya sizin qoyduğunuz pay azdırmı?
İlk  biznesdə  təcrübəsizlikdən  uğursuzluq  riski  daha 
yüksək  olduğundan  çalışın  ki,  birinci  işinizə  çox  sərmayə 
qoymayasız. Daha çox öz vaxtınızı bilik və təcrübənizi sərmayə 
əvəzinə istifadə edin ki, itirə biləcəkləriniz yalnız bundan ibarət 
olsun. Digər tərəfdən, ilk biznesə kənardan iri sərmayənin cəlb 
edilməsi də çətindir. İnvestorlar (elə tanış-bilişlər də) belə riskli 
investisiyalara meylli olmurlar.
8. Biznesi böyütmək imkanları varmı?
Ola  bilsin  ki,  birinci  biznes  üçün  bu,  o  qədər  aktual 
olmasın, amma ümumiyyətlə çalışın elə biznes yaradasız ki, onu 
böyütmək  imkanı  olsun.  Nəzərə  alın  ki,  ilk  biznesdə  məqsəd 
həm  biznes  vərdişləri,  həm  də  pul  qazanmaqdır.  Hər  ikisi 
vacibdir.  Sonradan  isə  maddi  ehtiyaclarınız  artdıqca  və 
potensialınız yüksəldikcə biznesdən maddi və mənəvi cəhətdən 
daha çox şey gözləyəcəksiz (daha çox qazanmaq və şirkətinizi 
böyütməkdən zövq almaq istəyəcəksiz).
9. İnvestisiyanın qayıtması dövrü azdırmı?
İlk  biznesinizdə  çalışın  ki,  qoyduğunuz  sərmayənin 
qayıtma müddəti mümkün qədər az olsun (maksimum 1-2 il). 
Özü də qayıdış mümkün qədər tez başlamalıdır. Yəni, biznes-
planda 1 ildən sonra gəlirinizin hamısını birdən almaq nəzərdə 
tutulubsa, ehtiyatlı olun. Yaxşı olardı ki, qayıdış elə ilk aylardan 
hissə-hissə olsun. 
80
10. Kopiyalanması çətindirmi?
Yaxşı  biznes  rəqibləriniz  tərəfindən  çətin  kopiyalanan 
biznesdir.  Sizin  digərlərindən  fərqiniz  elə  olmalıdır  ki, 
rəqibləriniz üstünlüyünüzü özlərində tətbiq edənədək siz artıq 
bazarın xeyli hissəsini tutasız.
11. Passiv gəlir mənbəyinə çevirmək mümkündürmü?
Yaranan  biznesdə  sizin  iştirakınıza  ehtiyac  nə  qədər 
azdırsa,  bir  o  qədər  yaxşıdır.  Belə  biznesdən  gələn  gəlirə 
“passiv”  gəlir  deyilir.  Nəticədə  sizin  həyatdan  həzz  almaq 
şansınız  daha  yüksək  olacaq.  Eyni  zamanda  siz  digər  biznesə 
başlamaq,  ya  da  muzdlu  işlə  məşğul  olmaq  imkanı  əldə 
edəcəksiz. 
12. Ən pis halda itirəcəyinizi məqbul hesab edəcəksizmi (maddi 
və qeyri-maddi itkiləri)?
Müəyyənləşdirin ki, biznesiniz uğursuz olsa itirəcəyiniz 
nə  ola  bilər.  Maddi  cəhətdən  bu,  ilk  növbədə  pul  olacaq.  Elə 
məbləğdə  sərmayə  qoymalısız  ki,  bu  pulun  itirilməsi  sizin 
durumunuzu kritik həddə çatdırmasın. Qeyri-maddi itkiləri də 
nəzərdən  qaçırmayın.  Məsələn,  əgər  biznesin  uğursuzluğu 
yaxın  dostunuz,  qohumunuz  və  s.  ilə  münasibətlərin 
korlanmasına gətirib çıxaracaqsa, bunu işə başlamazdan əvvəl 
yaxşı-yaxşı düşünün.
13. Biznes mövcud trendlərə uyğundurmu?
İstehlakçı  davranışları,  texnologiyanın  təkmilləşməsi 
müəyyən trendlər (yəni inkişaf istiqamətləri) yaradır. Məsələn, 
əgər  trend  rəqəmsal  və  internet  texnologiyalarının  inkişafı 
istiqamətindədirsə,  musiqi  disklərinin  satışına  bel  bağlamaq 
olmaz (çünki istənilən kontenti internetdən münasib qiymətə və 
ya pulsuz yükləmək imkanı var).
81

Biznes-ideyanın seçimində köməkçi məlumatlar.
Çalışın ki, biznesə minimal investisiya ilə başlayasız və 
başlayandan sonra da qənaətcil olasız. 
Bunun üçün 5 əsas yol var:
1. Vaxt, bilik, qabiliyyətinizin istifadəsi və ya satışı.
Vaxt, bilik və qabiliyyətinizin istifadəsi sizi xərcə salmır. 
Gücünüzü verin bu istiqamətə. Məsələn, əgər balaca uşaqlarla 
valideynləri  olmadıqda  vaxt  keçirmək  xidmətinə  bazarda 
ehtiyac varsa sizə yalnız kreativliyinizi istifadə etməklə əyləncə 
düşünmək kifayət edə bilər. Ya da əgər hansısa MS və ya digər 
proqramları yaxşı bilirsizsə, bu bacarığınızın monetization (yəni 
pula çevirmək) yollarını düşünməlisiz.
2. Başqalarının bilik, bacarıq və malının istifadəsi və ya satışı.
Məsələn, tanışınızın yaxşı tərcümə qabiliyyəti var. Sadəcə 
sayt  yaradaraq  onun  üçün  müştəri  yığırsız  və  gəliri 
bölüşdürürsüz. Ya da kimsə yaxşı və qeyri-adi şirniyyat bişirə 
bilir. Müştəriləri siz tapırsız. Digər misal. Bir tanışınız sizə, misal 
üçün,  öz  maşınını  və  ya  printerini  verir,  siz  də  biznesinizdə 
onlardan istifadə edirsiz.
3.  Avansın  alınması  (istehsalda,  xidmətdə,  məsələn,  xaricdən 
maşın gətirənlər).
Sərmayədən  az  istifadə  yolunun  biri  də  işinizə  görə 
avansın  alınmasıdır.  Əgər  müştəri  sizə  etibar  edirsə  və 
məhsulunuza yüksək maraq göstərirsə, ödənişin bir hissəsini və 
ya hamısını qabaqcadan etməyə razılaşa bilər.
4. Mövcud olanların təkmilləşdirilməsi. 
Məsələn, görürsüz ki, bir mağaza işini düz qurmayıb deyə 
alveri  aşağıdır,  siz  də  komisyon  haqq  müqabilində  satışların 
artırılmasını üzərinizə götürürsüz.
5. İstədiyinizin pulsuz əldə edilməsi üçün məsləhət görmədiyim 
üsul. 
82
Bunu məsləhət görmürəm, sadəcə dodağınız qaçsın deyə 
yazıram. Bu üsulu kiçik bizneslə məşğul olan bir biznesmen öz 
kitabında  yazmışdı.  Məsələn,  iri  həcmli  mətni  kompüterdə 
yığmaq lazımdırsa yüksək maaşa katibə vakansiyası elan olunur 
və “yoxlama” məqsədilə hərəsinə mətnin müəyyən hissəsinin 
yığılması tapşırılır.
Mayk  Mikalovits  “Boranı  üsulu”  kitabında  biznesi 
boranıya bənzədir və bu analogiyanı belə təsvir edir:
Ÿ
Ən perspektivli toxumlar seçməlisən (nə qədər çalışsan 
da  digərlərindən  iri  boranı  yetişməyəcək).  Yəni,  ən 
yaxşı ideya və biznes-model seçilməlidir.
Ÿ
İmkan varsa bir neçə toxum basdır. Yəni, imkan varsa 
bir neçə biznes və ya istiqamət yarat ki, ən azı birinin 
uğurlu olma şansı artsın.
Ÿ
Yaxşı  qulluq  etməlisən.  Yəni,  biznesdə  çalışqan 
olmalısan.
Ÿ
Artıq  zoğları  çıxarmalısan.  Yəni,  Pareto  qanununa 
əsasən  gəlir  gətirməyəcək  və  problem  yaradan 
müştərilərdən imtina etməlisən.
Ÿ
Zəif  boranılara  qulluq  etmə.  Yəni,  zəif  biznes  və  ya 
istiqamətlərdən əl çəkməlisən.
Ÿ
Ən böyüyünü öz balan kimi bəslə. Yəni, ən yaxşı biznes 
istiqamətlərinin və müştərilərin qayğısına qalmalısan.
Bəzi maraqlı ideya və məhsullar.
Biznesinizə  dəstək  ola  biləcək  bir  sıra  maraqlı  ideyaları, 
həmçinin  bəzi  uğurlu  məhsul  və  xidmətlər  barədə  məlumatı 
diqqətinizə  çatdırmaq  istəyirəm.  Bu  o  demək  deyil  ki,  onları 
təkrarlayasız. Ola bilər ki, bir çoxu bizim müştərilərin tələbatına 
uyğun gəlməsin. Sadəcə göstərmək istəyirdim ki, bəzi hallarda 
ilk  baxışdan  ağlabatan  görünməyən  ideyalar  da  uğur  gətirə 
83

Biznes-ideyanın seçimində köməkçi məlumatlar.
Çalışın ki, biznesə minimal investisiya ilə başlayasız və 
başlayandan sonra da qənaətcil olasız. 
Bunun üçün 5 əsas yol var:
1. Vaxt, bilik, qabiliyyətinizin istifadəsi və ya satışı.
Vaxt, bilik və qabiliyyətinizin istifadəsi sizi xərcə salmır. 
Gücünüzü verin bu istiqamətə. Məsələn, əgər balaca uşaqlarla 
valideynləri  olmadıqda  vaxt  keçirmək  xidmətinə  bazarda 
ehtiyac varsa sizə yalnız kreativliyinizi istifadə etməklə əyləncə 
düşünmək kifayət edə bilər. Ya da əgər hansısa MS və ya digər 
proqramları yaxşı bilirsizsə, bu bacarığınızın monetization (yəni 
pula çevirmək) yollarını düşünməlisiz.
2. Başqalarının bilik, bacarıq və malının istifadəsi və ya satışı.
Məsələn, tanışınızın yaxşı tərcümə qabiliyyəti var. Sadəcə 
sayt  yaradaraq  onun  üçün  müştəri  yığırsız  və  gəliri 
bölüşdürürsüz. Ya da kimsə yaxşı və qeyri-adi şirniyyat bişirə 
bilir. Müştəriləri siz tapırsız. Digər misal. Bir tanışınız sizə, misal 
üçün,  öz  maşınını  və  ya  printerini  verir,  siz  də  biznesinizdə 
onlardan istifadə edirsiz.
3.  Avansın  alınması  (istehsalda,  xidmətdə,  məsələn,  xaricdən 
maşın gətirənlər).
Sərmayədən  az  istifadə  yolunun  biri  də  işinizə  görə 
avansın  alınmasıdır.  Əgər  müştəri  sizə  etibar  edirsə  və 
məhsulunuza yüksək maraq göstərirsə, ödənişin bir hissəsini və 
ya hamısını qabaqcadan etməyə razılaşa bilər.
4. Mövcud olanların təkmilləşdirilməsi. 
Məsələn, görürsüz ki, bir mağaza işini düz qurmayıb deyə 
alveri  aşağıdır,  siz  də  komisyon  haqq  müqabilində  satışların 
artırılmasını üzərinizə götürürsüz.
5. İstədiyinizin pulsuz əldə edilməsi üçün məsləhət görmədiyim 
üsul. 
82
Bunu məsləhət görmürəm, sadəcə dodağınız qaçsın deyə 
yazıram. Bu üsulu kiçik bizneslə məşğul olan bir biznesmen öz 
kitabında  yazmışdı.  Məsələn,  iri  həcmli  mətni  kompüterdə 
yığmaq lazımdırsa yüksək maaşa katibə vakansiyası elan olunur 
və “yoxlama” məqsədilə hərəsinə mətnin müəyyən hissəsinin 
yığılması tapşırılır.
Mayk  Mikalovits  “Boranı  üsulu”  kitabında  biznesi 
boranıya bənzədir və bu analogiyanı belə təsvir edir:
Ÿ
Ən perspektivli toxumlar seçməlisən (nə qədər çalışsan 
da  digərlərindən  iri  boranı  yetişməyəcək).  Yəni,  ən 
yaxşı ideya və biznes-model seçilməlidir.
Ÿ
İmkan varsa bir neçə toxum basdır. Yəni, imkan varsa 
bir neçə biznes və ya istiqamət yarat ki, ən azı birinin 
uğurlu olma şansı artsın.
Ÿ
Yaxşı  qulluq  etməlisən.  Yəni,  biznesdə  çalışqan 
olmalısan.
Ÿ
Artıq  zoğları  çıxarmalısan.  Yəni,  Pareto  qanununa 
əsasən  gəlir  gətirməyəcək  və  problem  yaradan 
müştərilərdən imtina etməlisən.
Ÿ
Zəif  boranılara  qulluq  etmə.  Yəni,  zəif  biznes  və  ya 
istiqamətlərdən əl çəkməlisən.
Ÿ
Ən böyüyünü öz balan kimi bəslə. Yəni, ən yaxşı biznes 
istiqamətlərinin və müştərilərin qayğısına qalmalısan.
Bəzi maraqlı ideya və məhsullar.
Biznesinizə  dəstək  ola  biləcək  bir  sıra  maraqlı  ideyaları, 
həmçinin  bəzi  uğurlu  məhsul  və  xidmətlər  barədə  məlumatı 
diqqətinizə  çatdırmaq  istəyirəm.  Bu  o  demək  deyil  ki,  onları 
təkrarlayasız. Ola bilər ki, bir çoxu bizim müştərilərin tələbatına 
uyğun gəlməsin. Sadəcə göstərmək istəyirdim ki, bəzi hallarda 
ilk  baxışdan  ağlabatan  görünməyən  ideyalar  da  uğur  gətirə 
83

bilər. Əslində belə nümunələr minlərlədir və onları internetdən 
rahatca tapa bilərsiz. Burada bəzilərinin verilməsində məqsəd 
ondan  ibarətdir  ki,  işə  yaradıcı  yanaşaraq  hər  sahədə  biznes 
üçün imkanların olmasını görəsiz.
Kraudsorsinq (crowdsoursing) öz işinizi asanlaşdırmaq üçün 
kənardan  insanların  cəlb  edilməsi  yoludur  (məhsulun  işlənib 
hazırlanması,  hansısa  layihənin  və  ya  işin  icrası  və  s.  üçün). 
Futbolka  şirkəti  Threadless  kraudsorsinqin  populyar 
nümunəsidir.  2000-ci  ildə  1000  dollarlıq  investisiya  ilə  işə 
başlayan şirkət öz müştərilərinə dizayn hazırlamaq imkanı verir 
(ən maraqlısı müəyyən tirajla buraxılır).
Kraudfandinq  (crowdfunding)  müəyyən  layihə  üçün  bir-
birilə  əlaqəsi  olmayan  insanlar  tərəfindən  pulun  yığılması 
formasıdır. Öz layihənizi təqdim edirsiz və oxuculardan kimə 
maraqlı görünsə bu layihə üçün pul köçürəcək. İnternetdə belə 
resurslar çoxdur. Ən məşhuru budur: 
. Ən 
www.kickstarter.com
uğurlu misallardan biri. Rusiyalı iki qohum korporativ sahədə 
təcrübələrinə  baxmayaraq  öz  bizneslərinə  başlamaq  fikrinə 
düşmüşdülər. İlk cəhdləri uğurlu alınmayıb. Təsadüfən xarici 
bir  şirkətin  yeni  ixtirası  barədə  eşidiblər  (hər  səthə  yapışan 
elektrikləşmiş kağızabənzər propilen plyonka) və onlarla birgə 
şirkət qurmağa qərarlaşıblar. Sərmayələri demək olar ki, yox idi. 
2015-ci ildə kickstarter-də məhsulları barədə maraqlı videoçarx 
yerləşdirərək 12 000 dollar yığmaq istəyiblər, amma nəticədə 300 
000 dollara yaxın vəsait yığılıb. İndi biznes uğurla inkişaf edir.
Mastermaynd  qrupu.  İki  və  daha  çox  insan  birləşir  ki, 
bizneslə  bağlı  məsləhətləşsinlər,  beyin  hücumları  keçirsinlər, 
bir-birinin əlaqələrindən istifadə etsinlər və s. Hamı bir nəfərə 
dəstək olmaq üçün də toplaşa bilər. Sinerji yaratmaq məqsədilə 
siz də bu üsuldan istifadə edə bilərsiz.
Hava  satan  şəxs.  Peterburqlu  Sergey  Luçnikov  xarici 
təcrübə  (Paris,  Berlin,  Tel-Əviv  və  s.)  əsasında  müxtəlif 
84
şəhərlərin havasını qablaşdıraraq suvenir kimi satır (pərakəndə 
satış qiyməti 10 dollardır). 
Bonus  millərinin  istifadəsi  üzrə  məsləhətçi  Harri  Leff 
Virciniyada  maliyyəçidir.  Səyahət  etməyi  xoşlayır  və  hər  il 
aviaşirkətlərin  loyallıq  proqramları  əsasında  minlərlə  bonus 
mili  qazanır.  Top-menecerlərin  əksəriyyəti  çalışdığı 
şirkətlərinin  kredit  kartlarından  ödəniş  edərək  beləcə  bonus 
milləri  qazanır,  amma  onları  öz  məzuniyyət  səfərləri  üçün 
istifadə  edə  bilmir,  çünki  mürəkkəb  qaydaların  öyrənilməsi 
üçün  vaxt  və  həvəsləri  olmur.  Harri,  bu  problemi  görərək  öz 
xidmətini  təklif  etməyə  başlayır  və  250  dollar  müqabilində 
bonusların hesabına iki nəfər üçün təyyarə bileti alır. İlə 75 000 
dollar  qazanan  Harri,  növbəti  il  bu  rəqəmi  100  000  dollara 
çatdırmaq niyyətindədir.
Özünün  qarşılaşdığı  problemi  biznesə  çevirən  insan.  İkinci 
uşağı dünyaya gələndən sonra Hizer Ollard körpənin bir yerə 
aparılması üçün vasitənin azlığından əziyyət çəkdikdə ağlına bu 
problemin  həlli  məqsədilə  xüsusi  ədyal  (slinq  tipli)  yaratmaq 
gəlir.  Qısa  zamanda  populyarlaşan  məhsul  200-ə  yaxın 
mağazada satılırdı. Üçüncü uşağı dünyaya gəldikdə o, biznesini 
iri bir şirkətə satır və kiçik biznes vasitəsilə maliyyə müstəqilliyi 
qazanmaq istəyən xanımlara kömək edən yeni bir şirkət açır.
İstirahətdə  yaranan  biznes-ideya.  Tanınmış  Rusiya 
biznesmeni və biznes müəllifi İstanbulda istirahət zamanı masaj 
etdirərkən  bundan  necə  qazanmaq  yolunu  düşünür.  Şəhər 
böyük, turist çox. Gəzməkdən hamı yorulur. 15 dəqiqəlik ayaq 
masajının qiyməti 5 avrodur. Günə orta hesabla 10 müştərin olsa 
50, ay ərzində isə 1500 avro alınır. Bundan 500 avro masajçının 
maaşı, 300 təşkilati və gözlənilməz xərclər edir, qalır 700 avro 
təmiz mənfəət. On otel qarşısında bu işi təşkil edə bilsən aya çox 
zəhmət çəkmədən 7000 avro qazanmaq olar.
Menyu biznesi. Food on the table startapı həftəlik menyunu 
85

bilər. Əslində belə nümunələr minlərlədir və onları internetdən 
rahatca tapa bilərsiz. Burada bəzilərinin verilməsində məqsəd 
ondan  ibarətdir  ki,  işə  yaradıcı  yanaşaraq  hər  sahədə  biznes 
üçün imkanların olmasını görəsiz.
Kraudsorsinq (crowdsoursing) öz işinizi asanlaşdırmaq üçün 
kənardan  insanların  cəlb  edilməsi  yoludur  (məhsulun  işlənib 
hazırlanması,  hansısa  layihənin  və  ya  işin  icrası  və  s.  üçün). 
Futbolka  şirkəti  Threadless  kraudsorsinqin  populyar 
nümunəsidir.  2000-ci  ildə  1000  dollarlıq  investisiya  ilə  işə 
başlayan şirkət öz müştərilərinə dizayn hazırlamaq imkanı verir 
(ən maraqlısı müəyyən tirajla buraxılır).
Kraudfandinq  (crowdfunding)  müəyyən  layihə  üçün  bir-
birilə  əlaqəsi  olmayan  insanlar  tərəfindən  pulun  yığılması 
formasıdır. Öz layihənizi təqdim edirsiz və oxuculardan kimə 
maraqlı görünsə bu layihə üçün pul köçürəcək. İnternetdə belə 
resurslar çoxdur. Ən məşhuru budur: 
. Ən 
www.kickstarter.com
uğurlu misallardan biri. Rusiyalı iki qohum korporativ sahədə 
təcrübələrinə  baxmayaraq  öz  bizneslərinə  başlamaq  fikrinə 
düşmüşdülər. İlk cəhdləri uğurlu alınmayıb. Təsadüfən xarici 
bir  şirkətin  yeni  ixtirası  barədə  eşidiblər  (hər  səthə  yapışan 
elektrikləşmiş kağızabənzər propilen plyonka) və onlarla birgə 
şirkət qurmağa qərarlaşıblar. Sərmayələri demək olar ki, yox idi. 
2015-ci ildə kickstarter-də məhsulları barədə maraqlı videoçarx 
yerləşdirərək 12 000 dollar yığmaq istəyiblər, amma nəticədə 300 
000 dollara yaxın vəsait yığılıb. İndi biznes uğurla inkişaf edir.
Mastermaynd  qrupu.  İki  və  daha  çox  insan  birləşir  ki, 
bizneslə  bağlı  məsləhətləşsinlər,  beyin  hücumları  keçirsinlər, 
bir-birinin əlaqələrindən istifadə etsinlər və s. Hamı bir nəfərə 
dəstək olmaq üçün də toplaşa bilər. Sinerji yaratmaq məqsədilə 
siz də bu üsuldan istifadə edə bilərsiz.
Hava  satan  şəxs.  Peterburqlu  Sergey  Luçnikov  xarici 
təcrübə  (Paris,  Berlin,  Tel-Əviv  və  s.)  əsasında  müxtəlif 
84
şəhərlərin havasını qablaşdıraraq suvenir kimi satır (pərakəndə 
satış qiyməti 10 dollardır). 
Bonus  millərinin  istifadəsi  üzrə  məsləhətçi  Harri  Leff 
Virciniyada  maliyyəçidir.  Səyahət  etməyi  xoşlayır  və  hər  il 
aviaşirkətlərin  loyallıq  proqramları  əsasında  minlərlə  bonus 
mili  qazanır.  Top-menecerlərin  əksəriyyəti  çalışdığı 
şirkətlərinin  kredit  kartlarından  ödəniş  edərək  beləcə  bonus 
milləri  qazanır,  amma  onları  öz  məzuniyyət  səfərləri  üçün 
istifadə  edə  bilmir,  çünki  mürəkkəb  qaydaların  öyrənilməsi 
üçün  vaxt  və  həvəsləri  olmur.  Harri,  bu  problemi  görərək  öz 
xidmətini  təklif  etməyə  başlayır  və  250  dollar  müqabilində 
bonusların hesabına iki nəfər üçün təyyarə bileti alır. İlə 75 000 
dollar  qazanan  Harri,  növbəti  il  bu  rəqəmi  100  000  dollara 
çatdırmaq niyyətindədir.
Özünün  qarşılaşdığı  problemi  biznesə  çevirən  insan.  İkinci 
uşağı dünyaya gələndən sonra Hizer Ollard körpənin bir yerə 
aparılması üçün vasitənin azlığından əziyyət çəkdikdə ağlına bu 
problemin  həlli  məqsədilə  xüsusi  ədyal  (slinq  tipli)  yaratmaq 
gəlir.  Qısa  zamanda  populyarlaşan  məhsul  200-ə  yaxın 
mağazada satılırdı. Üçüncü uşağı dünyaya gəldikdə o, biznesini 
iri bir şirkətə satır və kiçik biznes vasitəsilə maliyyə müstəqilliyi 
qazanmaq istəyən xanımlara kömək edən yeni bir şirkət açır.
İstirahətdə  yaranan  biznes-ideya.  Tanınmış  Rusiya 
biznesmeni və biznes müəllifi İstanbulda istirahət zamanı masaj 
etdirərkən  bundan  necə  qazanmaq  yolunu  düşünür.  Şəhər 
böyük, turist çox. Gəzməkdən hamı yorulur. 15 dəqiqəlik ayaq 
masajının qiyməti 5 avrodur. Günə orta hesabla 10 müştərin olsa 
50, ay ərzində isə 1500 avro alınır. Bundan 500 avro masajçının 
maaşı, 300 təşkilati və gözlənilməz xərclər edir, qalır 700 avro 
təmiz mənfəət. On otel qarşısında bu işi təşkil edə bilsən aya çox 
zəhmət çəkmədən 7000 avro qazanmaq olar.
Menyu biznesi. Food on the table startapı həftəlik menyunu 
85

86
və ailənizin sevdiyi məhsullar əsasında alış siyahısını yaratmağa 
imkan  verir.  Müştəri  əvvəlcə  sevdiyi  ərzaqları  və  alış-veriş 
etdiyi dükanları saytda qeyd edir. Sonra isə proqram yaxındakı 
ərzaq  mağazalarının  qiymətlərini  təhlil  edərək  ən  sərfəlilərini 
seçir. Müştəridən soruşulur ki, neçə dəfə yeməyi planlaşdırır və 
hansı  xüsusi  istəkləri  var.  Bundan  sonra  sayt  istəklərə  uyğun 
reseptlər  seçir,  yeməyin  qiymətini  hesablayır  və  bunun  üçün 
tələb olunan ərzağın siyahısını çıxarır.
3-cü fəsil. Kreativ ideyaların generasiyası 
və biznes-ideyanın tam formalaşdırılması.
Yüklə 9,12 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   24




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin