Hörmətli oxucular
Ümumi götürsək biznes-ideyanın yaranması yolları
Yüklə 9,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ümumi götürsək biznes-ideyanın yaranması yolları aşağıdakılardan ibarətdir
- İdeyanın mənbəyi nə ola bilər
- İdeyanın yaradılma üsulları.
- İdeyaların qiymətləndirilmə meyarları.
|
Ümumi götürsək biznes-ideyanın yaranması yolları aşağıdakılardan ibarətdir: 1. Hazır biznesin alınması; 2. Françayzinqin alınması; 72 3. Tamamilə yeni ideyanın tapılması, mövcud ideyanın kopiyalanması və ya yaxşılaşdırılması; 4. Mövcud biznesin kopiyalanması və ya təkmilləşdi- rilməsi. Birincisi və əksər hallarda ikincisi çox vəsait tələb edir. İlk biznesdə məsləhət görülür ki, 3-cü varianta ehtiyyatla yanaşasız və mümkün qədər 4-cü varianta əl atasız. Sınaqdan çıxmamış ideyaya əsaslanan biznesin (3-cü variant) müsbət və mənfi tərəflərini qiymətləndirin. Mənfi tərəfləri: Ÿ Uğurlu olub-olmayacağını proqnozlaşdırmaq çətindir, çünki müqayisə üçün nümunə yoxdur; Ÿ Bəlkə özünü doğrultmur deyə heç kim başlamayıb və ya başlayıb yarımçıq atıb? Ÿ Bazar yeni məhsulu tanımır deyə müştəri ehtiyacını yaratmaq üçün çox vaxt və vəsait tələb oluna bilər; Ÿ Yeni sahəyə vəsait cəlb etmək daha çətindir, çünki bank və investorlar yeni sahələrin risklərini yüksək sayırlar və ora nadir hallarda vəsait ayırırlar. Müsbət tərəfləri: Ÿ Yeni məhsul uğurlu olsa onun üçün bazar demək olar ki, boş olacaq, rəqiblər isə ən azı ilkin dövrdə olmayacaq; Ÿ Müştəriləri inandırmaq mümkün olsa rəqabətsizlik şəraitində yeni məhsulu maya dəyərindən xeyli baha qiymətə satmaq mümkündür. Təcrübəli biznesmenlər məsləhət görürlər ki, ilk təcrübəni tamamilə yeni ideyanın reallaşdırılmasında deyil, mövcud biznesin kopiyalanması və ya yaxşılaşdırılmasında qazanasız. Amma inadkarlıq göstərib 3-cü yolu seçsəniz, sizə uğurlar! 4-cü yolun da mənfi və müsbət tərəflərinə baxaq Mənfi tərəfləri: 73 biznes qurmaq olar. Lap elə peyinin yığılması və ya satışı, zibilliyin yığışdırılması, xəstələrə qulluq və s. sahələri misal gətirmək olar. Başqalarına fikir verməyin. Bu sizin seçiminizdir. Gələcəkdə görəcəksiz ki, sizə lağ edənlərin əksəriyyəti sizdən xeyli aşağıdadırlar. Ümumiyyətlə bizim mənəviyyatımızda qəribə dəyişikliklər baş verib: kimsə küçəni zibilləyəndə, insanlara kobudluq edəndə, qayda-qanunu pozanda, zəifləri incidəndə buna müdaxilə etmədiyimizə görə utanmırıq, amma kimsə qanun və mənəviyyata zidd olmayan, lakin digərilə- rindən fərqlənən hərəkət edəndə və ya düşüncəyə malik olanda o, gözümüzdə “ağ qarğaya” çevrilir. Ona görə də qoy qanun və mənəviyyat prinsiplərini pozanlar utansınlar. Siz özünüz üçün yaşayırsız, başqaları üçün yox. Taksi sürücüləri tez-tez gileylənirlər: “Eh qardaş, taksovatlıq ən axırıncı işdi”. Səbəbini soruşanda deyirlər ki, min cür insanla rastlaşırsan, çətin işdir. İzah etməyə çalışıram ki, çətin işdir, razıyam, amma pulu halal zəhmətinizlə qazanırsız, oğurluq etmirsiz. Bundan başqa da bu sizin öz seçiminizdir. Əgər qane etmirsə başınızı işlədin və başqa yol tapın. Yaxşı mənada pulun qoxusu olmur. Bu sözləri bilirsiz kim deyib? Eramızın 1-ci əsrində Roma imperatoru Vespasian boş büdcəni doldurmaq üçün müxtəlif yollara əl atırdı. O, bu sözləri camaat ictimai ayaqyollarının vergiyə cəlb edilməsini məsxərəyə qoyanda demişdi və doğrudan da nəticədə büdcəni doldura bilmişdi. Mənim bir tanışım şirkətlərdən makulatura yığıb satır. Əvvəllər maşınla şirkətləri gəzərək tullantı kağız qutularını özü yığırdı. İndi isə bir neçə işçisi var və biznesini genişləndirmək istəyir. Halal olsun! Ümumi götürsək biznes-ideyanın yaranması yolları aşağıdakılardan ibarətdir: 1. Hazır biznesin alınması; 2. Françayzinqin alınması; 72 3. Tamamilə yeni ideyanın tapılması, mövcud ideyanın kopiyalanması və ya yaxşılaşdırılması; 4. Mövcud biznesin kopiyalanması və ya təkmilləşdi- rilməsi. Birincisi və əksər hallarda ikincisi çox vəsait tələb edir. İlk biznesdə məsləhət görülür ki, 3-cü varianta ehtiyyatla yanaşasız və mümkün qədər 4-cü varianta əl atasız. Sınaqdan çıxmamış ideyaya əsaslanan biznesin (3-cü variant) müsbət və mənfi tərəflərini qiymətləndirin. Mənfi tərəfləri: Ÿ Uğurlu olub-olmayacağını proqnozlaşdırmaq çətindir, çünki müqayisə üçün nümunə yoxdur; Ÿ Bəlkə özünü doğrultmur deyə heç kim başlamayıb və ya başlayıb yarımçıq atıb? Ÿ Bazar yeni məhsulu tanımır deyə müştəri ehtiyacını yaratmaq üçün çox vaxt və vəsait tələb oluna bilər; Ÿ Yeni sahəyə vəsait cəlb etmək daha çətindir, çünki bank və investorlar yeni sahələrin risklərini yüksək sayırlar və ora nadir hallarda vəsait ayırırlar. Müsbət tərəfləri: Ÿ Yeni məhsul uğurlu olsa onun üçün bazar demək olar ki, boş olacaq, rəqiblər isə ən azı ilkin dövrdə olmayacaq; Ÿ Müştəriləri inandırmaq mümkün olsa rəqabətsizlik şəraitində yeni məhsulu maya dəyərindən xeyli baha qiymətə satmaq mümkündür. Təcrübəli biznesmenlər məsləhət görürlər ki, ilk təcrübəni tamamilə yeni ideyanın reallaşdırılmasında deyil, mövcud biznesin kopiyalanması və ya yaxşılaşdırılmasında qazanasız. Amma inadkarlıq göstərib 3-cü yolu seçsəniz, sizə uğurlar! 4-cü yolun da mənfi və müsbət tərəflərinə baxaq Mənfi tərəfləri: 73 Ÿ Əgər bizim bazarda belə biznes artıq mövcuddursa, deməli, artıq rəqiblər var, bazar boş deyil və müştəriləri digər rəqiblərdən qazanmaq tələb oluna bilər; Ÿ Rəqiblər varsa müştərilərə əlavə dəyər verməsən qiyməti bazar diktə edəcək; Ÿ Bu sahədə rəqiblərin sizdən daha çox təcrübələri, əlaqələri var, onlar bazarı daha yaxşı tanıyırlar. Müsbət tərəfləri: Ÿ Belə biznes mövcuddursa, deməli, ona tələbat var; Ÿ Belə biznes mövcuddursa, deməli, o rentabellidir, yəni özünü doğruldur; Ÿ Mövcud biznesi dərindən öyrənmək imkanı olduqda şans yaranır ki, ilk başlayanların səhvlərini təkrarlamayasız, yəni başqalarının səhvləri üzərində öyrənəsiz. 3-cü və 4-cü üsulun qarışığı olan xaricdən kopiyalanma üsulu da mövcuddur (ola bilər ki, yerli bazarın ehtiyaclarına uyğunlaşdırılaraq). Yəni, söhbət elə bir biznes sahəsindən gedir ki, başqa bazarda özünü doğruldub, amma Azərbaycanda hələ yoxdur. Yəqin ki, bu üsul 3-cü bəndə daha yaxındır. Ümumi istiqamətə gəldikdə isə məsləhət görülür ki, təcrübəniz və sərmayəniz azdırsa internet biznesi və ya xidmət sahəsindən başlayasız. İstisnalar təbii ki, olur, amma ümumi götürsək, məsələn, istehsalatda sərmayə daha çox tələb olunur və çətinlikləri də daha çoxdur. Xidmətdə isə insan öz vaxtını və bacarığını satır, investisiya və başqalarından asılılıq minimal olur. İndi isə başlayaq biznes-ideyanı formalaşdırmağa. Aşağıdakı ideya mənbəyinin hər biri üzrə fikirləşərək biznes imkanlarını yazın. Hər mərhələdə tanışlarınızı bu prosesə qoşaraq beyin fırtınasından istifadə etsəniz nəticəsi daha 74 məhsuldar olacaq, prosesin özü də daha maraqlı görünəcək. Əgər belə tanışınız yoxdursa, prosesə tək başlayın. Sonra isə harada olmağınızdan asılı olmayaraq hər yerdə gözünüz bu mənbələr üzrə yeni ideyaların axtarışında olsun. İdeyanın mənbəyi nə ola bilər? Ÿ Həll olunmamış və ya lazımınca həll olunmamış mövcud problem və ya ehtiyac. Gözüaçıq olub fürsətləri görmək lazımdır. Şübhəsiz ki, hər bir biznes sahəsində belə problemlər var. Düşünün ki, a)onları həll etmək üzərində biznesi necə qurmaq olar və ya b)bu problemi həll edərək siz daha mükəmməl biznesi necə qura bilərsiz. a)-ya aid misal. Bir nəfər Rusiyada şirkətlər qrupunun saytına baxanda qrammatik səhvlərin çox olduğunu görür (bu sahədə təcrübəsi vardı). Həmin holdinqlə əlaqə saxlayaraq kontentin yoxlanması xidmətini təklif edir və müqavilə bağlayır. Bu üsul əslində daha az xərc tələb edir. Onun digər variantları da mövcuddur. Məsələn, bir o qədər də iri olmayan şirkətin fəaliyyətini təhlil edərək qənaətə gəlirsiz ki, müştəri axınını tutaq ki, 20% artıra bilərsiz. Şirkət rəhbəri və ya sahibilə (qərar verə biləcək şəxslə) görüşüb təklifinizi edirsiz və işin müqabilində əlavə gəlirin müəyyən faizini və ya hər cəlb etdiyiniz müştəriyə görə ödəniş alırsız. b)-yə aid misal. Biri görür ki, müəyyən ərazidə mövcud yeməkxananın kifayət qədər müştərisi var, amma xidmətdən çox narazıdırlar. Eyni ərazidə öz yeməkxanasını açır və yüksək xidmət mədəniyyəti göstərərək, yeməklərin çeşidini artırıb bütün müştəriləri cəlb edə bilir. Ÿ Böhran və ya hər hansı kəskin dəyişikliklər. Hər belə hadisə yeni fürsətlər yaradır. Məsələn, bu yaxınlarda bir tanışım dedi ki, neftın qiyməti düşəndən və xüsusilə ikinci devalvasiyadan sonra köhnə əşya satışı bazarı 75 Ÿ Əgər bizim bazarda belə biznes artıq mövcuddursa, deməli, artıq rəqiblər var, bazar boş deyil və müştəriləri digər rəqiblərdən qazanmaq tələb oluna bilər; Ÿ Rəqiblər varsa müştərilərə əlavə dəyər verməsən qiyməti bazar diktə edəcək; Ÿ Bu sahədə rəqiblərin sizdən daha çox təcrübələri, əlaqələri var, onlar bazarı daha yaxşı tanıyırlar. Müsbət tərəfləri: Ÿ Belə biznes mövcuddursa, deməli, ona tələbat var; Ÿ Belə biznes mövcuddursa, deməli, o rentabellidir, yəni özünü doğruldur; Ÿ Mövcud biznesi dərindən öyrənmək imkanı olduqda şans yaranır ki, ilk başlayanların səhvlərini təkrarlamayasız, yəni başqalarının səhvləri üzərində öyrənəsiz. 3-cü və 4-cü üsulun qarışığı olan xaricdən kopiyalanma üsulu da mövcuddur (ola bilər ki, yerli bazarın ehtiyaclarına uyğunlaşdırılaraq). Yəni, söhbət elə bir biznes sahəsindən gedir ki, başqa bazarda özünü doğruldub, amma Azərbaycanda hələ yoxdur. Yəqin ki, bu üsul 3-cü bəndə daha yaxındır. Ümumi istiqamətə gəldikdə isə məsləhət görülür ki, təcrübəniz və sərmayəniz azdırsa internet biznesi və ya xidmət sahəsindən başlayasız. İstisnalar təbii ki, olur, amma ümumi götürsək, məsələn, istehsalatda sərmayə daha çox tələb olunur və çətinlikləri də daha çoxdur. Xidmətdə isə insan öz vaxtını və bacarığını satır, investisiya və başqalarından asılılıq minimal olur. İndi isə başlayaq biznes-ideyanı formalaşdırmağa. Aşağıdakı ideya mənbəyinin hər biri üzrə fikirləşərək biznes imkanlarını yazın. Hər mərhələdə tanışlarınızı bu prosesə qoşaraq beyin fırtınasından istifadə etsəniz nəticəsi daha 74 məhsuldar olacaq, prosesin özü də daha maraqlı görünəcək. Əgər belə tanışınız yoxdursa, prosesə tək başlayın. Sonra isə harada olmağınızdan asılı olmayaraq hər yerdə gözünüz bu mənbələr üzrə yeni ideyaların axtarışında olsun. İdeyanın mənbəyi nə ola bilər? Ÿ Həll olunmamış və ya lazımınca həll olunmamış mövcud problem və ya ehtiyac. Gözüaçıq olub fürsətləri görmək lazımdır. Şübhəsiz ki, hər bir biznes sahəsində belə problemlər var. Düşünün ki, a)onları həll etmək üzərində biznesi necə qurmaq olar və ya b)bu problemi həll edərək siz daha mükəmməl biznesi necə qura bilərsiz. a)-ya aid misal. Bir nəfər Rusiyada şirkətlər qrupunun saytına baxanda qrammatik səhvlərin çox olduğunu görür (bu sahədə təcrübəsi vardı). Həmin holdinqlə əlaqə saxlayaraq kontentin yoxlanması xidmətini təklif edir və müqavilə bağlayır. Bu üsul əslində daha az xərc tələb edir. Onun digər variantları da mövcuddur. Məsələn, bir o qədər də iri olmayan şirkətin fəaliyyətini təhlil edərək qənaətə gəlirsiz ki, müştəri axınını tutaq ki, 20% artıra bilərsiz. Şirkət rəhbəri və ya sahibilə (qərar verə biləcək şəxslə) görüşüb təklifinizi edirsiz və işin müqabilində əlavə gəlirin müəyyən faizini və ya hər cəlb etdiyiniz müştəriyə görə ödəniş alırsız. b)-yə aid misal. Biri görür ki, müəyyən ərazidə mövcud yeməkxananın kifayət qədər müştərisi var, amma xidmətdən çox narazıdırlar. Eyni ərazidə öz yeməkxanasını açır və yüksək xidmət mədəniyyəti göstərərək, yeməklərin çeşidini artırıb bütün müştəriləri cəlb edə bilir. Ÿ Böhran və ya hər hansı kəskin dəyişikliklər. Hər belə hadisə yeni fürsətlər yaradır. Məsələn, bu yaxınlarda bir tanışım dedi ki, neftın qiyməti düşəndən və xüsusilə ikinci devalvasiyadan sonra köhnə əşya satışı bazarı 75 artıb və nəticədə bu sahədəki bir internet-portalın gəliri də artıb. Ÿ Qanunvericilikdə dəyişikliklər, mövcud məhdudiyyətlər. Hər dəyişiklik və məhdudiyyətlərlə qarşılaşdıqca onlardan necə pul qazanmaq üçün istifadə edəcəyiniz barədə düşünün. İngiliscə buna “monetization” deyilir. Azərbaycanda bir iri holdinqin ilk uğurlu layihəsi bilirsiz nə olub? 90-cı illərin əvvəlində Azərbaycan-Rusiya sərhədləri demək olar ki, bağlı idi. Buna görə də minik maşınlarına böyük ehtiyac olduğuna baxmayaraq, bazarda qıtlıq vardı. O zamanlar ən populyar avtomobil “Lada” sayılırdı. Vəziyyət o hala çatmışdı ki, müştərilər maşını ikiqat qiymətinə də almağa hazır idilər. Bunu görən həmin tədbirli biznesmenlər Avtovaz-la müqavilə bağlayaraq maşınları Azərbaycana Türkiyə vasitəsilə gətirməyə başladılar. Maşınların birinci partiyası heç bura çatmamış satılmışdı. Ondan sonra neçə il ərzində bu biznes uğurla davam etdi. Mövcud imperiya məhz o kapital əsasında yarandı. Yox, səhv etdim. Məhz o sahibkar təfəkkürü əsasında. Çünki əminəm ki, o fürsət olmasaydı da başqa bir fürsəti dəyərləndirib həyata keçirəcəkdilər. Ÿ Trendlər. Texnologiyalarda, müştəri ehtiyacları və digər sahələrdə trendləri izləyin və proqnozlaşdırmağa çalışın. Məsələn, əgər ümumi trend biznesin internetləşdirilməsi istiqamətindədirsə, biznesinizi bu sahədə qurun və ya satışınızı burada təşkil edin. Ÿ və s. İdeyanın yaradılma üsulları. 1. Bütün ərkiniz çatan tanışlarınızın siyahısını tutun, yanında da onların əlaqələrini və qabiliyyətlərini yazın. Baxın görün ki, bu əlaqə və qabiliyyətlərdən hansı biznesdə və necə istifadə etmək olar? Tələsməyin, hər şəxs barəsində düşünməyə heç olmasa 3-5 dəqiqə vaxt ayırın. 76 Ÿ Dostlarınız; Ÿ Dostlarınızın dostları; Ÿ Qohumlar; Ÿ Qohumların dostları; Ÿ Həyat yoldaşınızın dostları; Ÿ Hazırkı və keşmiş iş yoldaşlarınız; Ÿ Üzv olduğunuz peşəkar və ictimai təşkilatların üzvləri; Ÿ Hazırkı və keçmiş müştəriləriniz; Ÿ Hazırkı və keçmiş qonşularınız; Ÿ Məktəb, tələbə yoldaşlarınız; Ÿ Müəllimləriniz; Ÿ Hərbi xidmətdəki yoldaşlarınız; Ÿ Birgə idmanla məşğul olduğunuz insanlar; Ÿ Sizə xidmət göstərən şəxslər və s. 2. Özünüzün və ya tanışlarınızın qarşılaşdıqları problemləri yazın. Onları həll etmək üçün hansı biznesi yaratmaq olar? Hər suala maksimal sayda yazılı cavab verin. 3. Öz bacarıqlarınız, müsbət keyfiyyətləriniz və hobbilərinizin siyahısını yazın. Bu bacarıqlarla hansı biznesi başlamaq olar? Vərdişlərin transformasiyasını da nəzərə alın. Məsələn, müəllimlər öyrətməklə yanaşı, həm də ünsiyyət, qayda-qanunun təmin edilməsi, planlaşdırma və müxtəlif qrupları koordinasiya etmək qabiliyyətinə də malikdirlər. 4. Bu günədək ürəyinizdə qalan reallaşdırılmamış uşaqlıq arzularınızı yazın. Onları biznesə necə çevirmək olar? 5. Yenilikləri izləyin. Hər dəyişiklik zamanı (böhran, inkişaf, qanunvericilik dəyişiklikləri və s.) necə qazanmağın yollarını fikirləşin (həm biznesi başlayanda, həm də inkişaf etdirəndə). 6. Hansı sahəyə marağınız var (ola bilər ki, o sahədə hələ bilikləriniz azdır). Bu marağı hansı biznesə çevirmək olar? Bir hazırcavabın fikrincə, qazanmağın ən yaxşı yolu sevdiyin işlə 77 artıb və nəticədə bu sahədəki bir internet-portalın gəliri də artıb. Ÿ Qanunvericilikdə dəyişikliklər, mövcud məhdudiyyətlər. Hər dəyişiklik və məhdudiyyətlərlə qarşılaşdıqca onlardan necə pul qazanmaq üçün istifadə edəcəyiniz barədə düşünün. İngiliscə buna “monetization” deyilir. Azərbaycanda bir iri holdinqin ilk uğurlu layihəsi bilirsiz nə olub? 90-cı illərin əvvəlində Azərbaycan-Rusiya sərhədləri demək olar ki, bağlı idi. Buna görə də minik maşınlarına böyük ehtiyac olduğuna baxmayaraq, bazarda qıtlıq vardı. O zamanlar ən populyar avtomobil “Lada” sayılırdı. Vəziyyət o hala çatmışdı ki, müştərilər maşını ikiqat qiymətinə də almağa hazır idilər. Bunu görən həmin tədbirli biznesmenlər Avtovaz-la müqavilə bağlayaraq maşınları Azərbaycana Türkiyə vasitəsilə gətirməyə başladılar. Maşınların birinci partiyası heç bura çatmamış satılmışdı. Ondan sonra neçə il ərzində bu biznes uğurla davam etdi. Mövcud imperiya məhz o kapital əsasında yarandı. Yox, səhv etdim. Məhz o sahibkar təfəkkürü əsasında. Çünki əminəm ki, o fürsət olmasaydı da başqa bir fürsəti dəyərləndirib həyata keçirəcəkdilər. Ÿ Trendlər. Texnologiyalarda, müştəri ehtiyacları və digər sahələrdə trendləri izləyin və proqnozlaşdırmağa çalışın. Məsələn, əgər ümumi trend biznesin internetləşdirilməsi istiqamətindədirsə, biznesinizi bu sahədə qurun və ya satışınızı burada təşkil edin. Ÿ və s. İdeyanın yaradılma üsulları. 1. Bütün ərkiniz çatan tanışlarınızın siyahısını tutun, yanında da onların əlaqələrini və qabiliyyətlərini yazın. Baxın görün ki, bu əlaqə və qabiliyyətlərdən hansı biznesdə və necə istifadə etmək olar? Tələsməyin, hər şəxs barəsində düşünməyə heç olmasa 3-5 dəqiqə vaxt ayırın. 76 Ÿ Dostlarınız; Ÿ Dostlarınızın dostları; Ÿ Qohumlar; Ÿ Qohumların dostları; Ÿ Həyat yoldaşınızın dostları; Ÿ Hazırkı və keşmiş iş yoldaşlarınız; Ÿ Üzv olduğunuz peşəkar və ictimai təşkilatların üzvləri; Ÿ Hazırkı və keçmiş müştəriləriniz; Ÿ Hazırkı və keçmiş qonşularınız; Ÿ Məktəb, tələbə yoldaşlarınız; Ÿ Müəllimləriniz; Ÿ Hərbi xidmətdəki yoldaşlarınız; Ÿ Birgə idmanla məşğul olduğunuz insanlar; Ÿ Sizə xidmət göstərən şəxslər və s. 2. Özünüzün və ya tanışlarınızın qarşılaşdıqları problemləri yazın. Onları həll etmək üçün hansı biznesi yaratmaq olar? Hər suala maksimal sayda yazılı cavab verin. 3. Öz bacarıqlarınız, müsbət keyfiyyətləriniz və hobbilərinizin siyahısını yazın. Bu bacarıqlarla hansı biznesi başlamaq olar? Vərdişlərin transformasiyasını da nəzərə alın. Məsələn, müəllimlər öyrətməklə yanaşı, həm də ünsiyyət, qayda-qanunun təmin edilməsi, planlaşdırma və müxtəlif qrupları koordinasiya etmək qabiliyyətinə də malikdirlər. 4. Bu günədək ürəyinizdə qalan reallaşdırılmamış uşaqlıq arzularınızı yazın. Onları biznesə necə çevirmək olar? 5. Yenilikləri izləyin. Hər dəyişiklik zamanı (böhran, inkişaf, qanunvericilik dəyişiklikləri və s.) necə qazanmağın yollarını fikirləşin (həm biznesi başlayanda, həm də inkişaf etdirəndə). 6. Hansı sahəyə marağınız var (ola bilər ki, o sahədə hələ bilikləriniz azdır). Bu marağı hansı biznesə çevirmək olar? Bir hazırcavabın fikrincə, qazanmağın ən yaxşı yolu sevdiyin işlə 77 məşğul olmaq və ona görə sənə pul verəni tapmaqdır. 7. Xoşunuza gələn, diqqətinizi cəlb edən mövcud biznesi təhlil edin. Bu biznesi necə təkmilləşdirmək olar (əlavə dəyər yaratmaq, xərcləri azaltmaq, müştərilərin sayını artırmaq, işçi hazırlığına fikir vermək və s.)? 8. Bütün bu siyahı və biznes ideyalarını tərtib edəndən sonra (əvvəldən də etmək olar) internetdən “kiçik biznes üçün ideyalar” adında axtarış verərək bir neçə gününüzü buna sərf edin. Yaxşı olardı ki, sorğular azərbaycan dilində deyil, ingilis və ya rus dillərində verilsin. Hə a deyərdim ki, bazarlarımızın müəyyən səbəblərdən oxşarlığını nəzərə alsaq postsovet ölkələrin təcrübəsini öyrənmək üçün axtarış rus dilində edilsə daha yaxşıdır. Tapdığınız minlərlə ideyanın əksəriyyəti sizə uyğun gəlməyə bilər, amma əminəm ki, ən azı 5-10 uyğun ideya tapa biləcəksiz. Sual oluna bilər ki, bu üsuldan istifadə edilsə əvvəlkilər nəyə lazımdır. Əslində isə əvvəlki mərhələlər vacibdir, çünki imkanlarınızın genişliyini və axtarış istiqamətini aydın şəkildə sizə göstərəcək. Hər bir bəndin öz rolu var. Belə məqamlarda daha düzgün seçim etmək məqsədilə əlavə bir neçə gün də çalışmağa dəyər. İdeyaların qiymətləndirilmə meyarları. Yuxarıdakı mərhələdə ideyaları müəyyən etdik. Sonrakı mərhələdə bu biznes-ideyalarını aşağıdakı meyarlarla qiymətləndirməliyik. Amma bunu növbəti fəslin bütün tapşırıqlarını bitirəndən sonra edin (orada doldurulmaq üçün cədvəl və şərtlər göstərilib). Bir fikri də əlavə edim. 3-cü və 4-cü fəsillərdə ideyaların yoxlanması və sınaqdan keçirilməsi barədə ətraflı yazılacaq. Amma bütün bu mərhələləri düzgün, eyni zamanda mümkün qədər sürətlə keçməlisiz. “Ağıllı fikirləşənədək dəli vurdu çayı keçdi” alınmasın:). 1. Tələbat olacaqmı, müştəri bazası genişdirmi? 78 Tələbat olmayan bizneslə məşğul olmağa dəyməz. Düzdü, ola bilər araşdırma nəticəsində məlum olsun ki, məhsulda və ya satış üsullarında müəyyən dəyişikliklər edilsə tələbat yaranardı. 2. Mənfəət gətirəcəkmi? Burada söhbət həm sərmayəyə nisbətdə, həm də mütləq rəqəmlərlə ifadə olunan mənfəətdən gedir. Hər bir biznesin məqsədi mənfəət əldə etməkdir (əgər sonradan şirkəti tam və ya qismən satmaq istəyirsizsə məqsəd şirkətin dəyərinin artırılması da ola bilər). Əgər biznes kifayət qədər mənfəət gətirmirsə, deməli, biznes deyil, hobbidir. 3. Bu işlə məşğul olmaq sizin üçün maraqlıdırmı? İnsan özünə maraqlı işlə məşğul olsa işindən həzz alacaq və daha yaxşı nəticə əldə etməyə şansı artacaq. Çətinlikləri də o qədər vecinə almayacaq. Əksinə, heç xoşunuz gəlməyən bir sahədə biznes qursanız ola bilər ki, həyatınızı əzaba çevirə- cəksiz. 4. Maneələr, risklər azdırmı (hüquqi, yeganə təchizatçı və s.)? Burada rəsmi və qeyri-rəsmi məhdudiyyətlər (məsələn, dəyişilməsi çətin olan mentalitet məhdudiyyətləri, inzibati məneələr və s.), həmçinin ciddi risklər nəzərdə tutulur. Müəyyən sahədə qanunvericiliyin dəyişilməsi nəzərdə tutulursa, o sahədə biznesə başlamağa tələsməyin. Əgər biznesinizin təchizatçısı təkdirsə və etibarlı deyilsə, o sahədə biznes qurmaq çox təhlükəlidir. Əgər bu və ya digər şəkildə monopoliya mövcuddursa və onu dəf etmək olmursa, digər ideyaya əl atın. Belə maneə və risklər müxtəlif ola bilər. Araşdırma zamanı onlara ciddi diqqət yetirin. 5. Belə bizneslər mövcuddurmu? Uğurludurmu? İri rəqib yoxdurmu? Əvvəl yazdığım kimi, əgər belə biznes mövcuddursa, deməli, bazar var. Biznes mənfəətlidirsə və bazar bir çox xırda və orta bizneslər arasında bölünübsə, deməli, siz də düzgün 79 məşğul olmaq və ona görə sənə pul verəni tapmaqdır. 7. Xoşunuza gələn, diqqətinizi cəlb edən mövcud biznesi təhlil edin. Bu biznesi necə təkmilləşdirmək olar (əlavə dəyər yaratmaq, xərcləri azaltmaq, müştərilərin sayını artırmaq, işçi hazırlığına fikir vermək və s.)? 8. Bütün bu siyahı və biznes ideyalarını tərtib edəndən sonra (əvvəldən də etmək olar) internetdən “kiçik biznes üçün ideyalar” adında axtarış verərək bir neçə gününüzü buna sərf edin. Yaxşı olardı ki, sorğular azərbaycan dilində deyil, ingilis və ya rus dillərində verilsin. Hə a deyərdim ki, bazarlarımızın müəyyən səbəblərdən oxşarlığını nəzərə alsaq postsovet ölkələrin təcrübəsini öyrənmək üçün axtarış rus dilində edilsə daha yaxşıdır. Tapdığınız minlərlə ideyanın əksəriyyəti sizə uyğun gəlməyə bilər, amma əminəm ki, ən azı 5-10 uyğun ideya tapa biləcəksiz. Sual oluna bilər ki, bu üsuldan istifadə edilsə əvvəlkilər nəyə lazımdır. Əslində isə əvvəlki mərhələlər vacibdir, çünki imkanlarınızın genişliyini və axtarış istiqamətini aydın şəkildə sizə göstərəcək. Hər bir bəndin öz rolu var. Belə məqamlarda daha düzgün seçim etmək məqsədilə əlavə bir neçə gün də çalışmağa dəyər. Yüklə 9,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|