Ijtimoiy fanlar ” kafedrasi falsafa
Yüklə 3,62 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Эстетик ҳукм Эстетик қобилият TARQATMA MATERIALLAR
- Меҳнат Оммавий ахборот воситалар Спорт Санъат
- TARQATMA MATERIALLAR 383 ЭСТЕТИК ТАРБИЯ ОМИЛЛАРИ Эстетик тарбия омиллари Оила Маҳалла
- TARQATMA MATERIALLAR 384 ТОМОША-ҚОРИШМА САНЪАТ ТУРЛАРИ Томоша - қоришма
- Телевидения TARQATMA MATERIALLAR
- TARQATMA MATERIALLAR 386 TARQATMA MATERIALLAR
|
TARQATMA MATERIALLAR
381 БАДИИЙ АСАРНИ ЭСТЕТИК ИДРОК ЭТИШНИНГ ЎЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ Бадиий асарни эстетик идрок этишнинг ўзига хос хусусиятлари Эстетик фаолият Ақлий ва ҳиссий асослари Эстетик мушоҳада Эстетик ҳукм Эстетик қобилият TARQATMA MATERIALLAR 382 22
Эстетик тарбия Гўзаллик Тафаккур Тасаввур Туйғу Дид Меҳнат Оммавий ахборот воситалар Спорт Санъат Маънавият Улуғворлик Санъат асарларини эстетик идрок этишда ижодийлик бадиий образ бадиий талқин ҳиссий идрок қобилият эстетик идрок тасаввур бадиий идрок бадиий ижод бадиий қиёфа бадиий ҳақиқат бадиий режа ақлий идрок TARQATMA MATERIALLAR 383 ЭСТЕТИК ТАРБИЯ ОМИЛЛАРИ Эстетик тарбия омиллари Оила Маҳалла Боғча Боғча - гимназиялар Мактаб Академик лицей Касб - ҳунар коллежлари Бадиий - ҳаваскорлик тугараклари Олий ўқув даргоҳлари Жамоа TARQATMA MATERIALLAR 384 ТОМОША-ҚОРИШМА САНЪАТ ТУРЛАРИ Томоша - қоришма санъат Театр Очиқ - саҳна эстрада Цирк Кино Телевидения TARQATMA MATERIALLAR 385 МАНТИҚНИНГ ПРЕДМЕТИ МАНТИ
Қ
Тафаккур қ онунлари ва шакллари тўғрисидаги Фандир
Т А Манти қ
нинг Ф А предмети
К К У Р Қонунлари: Айният Зиддият
: Тушунча
Ҳукм TARQATMA MATERIALLAR 386 TARQATMA MATERIALLAR 387 388
1.«Falsafa» so‘zining lug‘aviy ma’nosi to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni belgilang? + Yunoncha, phileo – sevaman va sophia – donolik – Yunoncha, phileo – sevaman va sophia – bilish – Lotincha, philo – sevaman va sophi – donishmandlik – Lotincha, phileo – sevaman va sophia – donolik 2.«Falsafa» atamasini birinchi bo‘lib qaysi faylasuf o‘z asarida qo‘llagan? – Aristotel + Pifagor –
Suqrot – Platon
qachon vujudga kelgan? – 5 mln avval – 3,5 mln avval + 1,5 mln avval –
2 mln yil avval 4.Quyidagi javoblardan qaysi birida dunyoqarashning nisbatan muhim funksiyasi ko‘rsatilgan? – Bilish funksiyasi – Qadriyatlarga munosabati + A, V, E ja voblar to‘g‘ri –
Xulq atvorni belgilash 5. Dunyoqarashning tuzilishi qanday? + Dunyoni sezish, idrok etish, tushunish –
Dunyoni tasavvur qilish – Axloqni yuksaltirish –Barcha javob to’g’ri 6.Dunyoni sezish bu? + Bu o‘z ini qurshagan dunyoni sezgilar yordamida hissiy idrok etish –
Faqat ob’ektlarni anglash – Inson o‘zini tushunish – Aql yordamida tushunish 7.Faqat insonga xos xususiyatni aniqlang? + Dunyoni tushunish –
Harakat qilish – Dunyoni sezish (qisman) – Barcha javoblar noto‘g‘ri 8.Tarixan dunyoqarashning shakllari bu? + Mif, din, falsafa, fan –
Mif, fan, ov 389
Din, san’at, mehnat –
Fan, falsafa, ov 9.Mif atamasi qanday ma’nolarni anglatadi? + Ri voyat, afsona – San’at, voqea – O‘yin, san’at – Afsona, urush 10.Miflar nimalar orqali ifodalanadi? + Rivoyat, ertaklar – Ertaklar, qo‘shiqlar – Mehnat, ov – Qo‘shiq, kuy 11.Quyidagilarning qaysi biri dinning funksiyasi emas? + Farovonlik funksiyasi –
Tartibga solish funksiyasi – Kommunikativ funksiyasi – Dunyoqarashni shakllantirish funksiyasi 12.Fetishizm bu? + U yoki bu mo‘jizakor predmetning odamlar hayotida ta’sir ko‘rsatishiga sig‘inish –
Odamlarga sig‘inish – Ruxlar va tabiat kuchlariga sig‘inish – Bulutlarga sig‘inish 13.Magiya bu? + Ilohiy kuchlarga sig‘inish –
Hayvonlarga sig‘inish – Odamlarga sig‘inish – Yomg‘irga sig‘inish 14.Neolitik inqilobi bu? + In son chorvachilik va ziroatchilik bilan shug‘ullanish –
Inson ovchilik va termachilikka o‘tishi – San’atning vujudga kelishi – Dinning vujudga kelishi 15.Monoteizm bu? + Yakka xudolik –
Ko‘p xudolik – Xudosizlik – Ruhlarga sig‘inish 16. Iudaizm qachon vujudga kelgan?
Mil. av VII asrda – Mil.av IX asrda 390
– Mil.av V asrda 17. Dunyoqarashning qaysi shakllari e’tiqod va tuyg‘ularga tayangan? + Mifologik va diniy dunyoqarash
Ilmiy dunyoqarash – Kundalik dunyoqarash 18.Falsafiy dunyoqarash dunyoni nimalarga tayangan holda tushuntiradi? + Aql va bilimlarda – Tuyg‘ularda – E’tiqodda – Sezgilarda 19.Falsafa nima birinchi o‘rinda turadi?
–
Obraz – Aniq, javob – Dalillar 20.Falsafaning predmeti bu? – Olamning yaxlit birligi + Borliq –
Inson – Fan
+ Kosmos va tabiatni anglashni –
Erni tadqiq etishni – Odamni tadqiq etishni – Hayotni anglashni 22.17-18-asrlarda falsafa fanlar bilan birlashib uning tadqiqotlar markazida + Bilish va ilmiy metodlar o‘rin oldi –
Globallashuv o‘rin oldi – O‘zlikni anglash oldi – To‘g‘ri javob yuq 23.Quyidagilardan qaysi biri dialektik bilimlar sohasiga tegishli? + Rivojlanish va o‘zgarishlar haqidagi ta’limot –
Axloq haqidagi ta’limot – Hayot haqidagi ta’limot – Qonunlar va usullarni o‘rganuvchi fan 24.Tafakkur qonunlari va usullari haqidagi fan bu? + Mantiq 391
Dialektika – Etika –
Tarix 25.Materialistlar deb qaysi toifadagi kishilarni aytish mumkin? + Olamni azaldan, moddiy deb, ong bu materiyaning mahsuli deyuvchilar –
Ongni birinchi o‘ringa qo‘yuvchilar – Olamning markaziga madaniyatni qo‘yuvchilar – To‘g‘ri javob yuq 26.Quyidagi qatorlardan kimlar sub’ektiv idealistlar hisoblanadi? + Berkli, Yum, Fixte –
Dekart, F.Bekon – Gegel, Berdyaev – Platon, Dekart 27.Mexanistik materializm tarafdorlari kimlar? + Golbax, Lametri, P.Gassendi –
Gegel, Kant – Fixte, Yum – Berkli, Bekon 28.Antik falsafaning asosiy savoli? + Dunyonimadan yaratilgan? – Hayot yashashga arziydimi? – Inson nima? – Xudoning borligini qanday asoslash mumkin? 29.Ekzistensializm tarafdorlarining eng yirik vakillari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan? +
Baxtin, Sartr – Kant, Gegel 30. Gnoseologik optimizm ta’limoti qanday qarashni ilgari suradi? + Du nyoni anglash va bilish mumkin –
Dunyoni bilib bo‘lmaydi – Dunyoni bilish mumkin, lekin shubha bilan qarash kerak – Hamma javob to‘g‘ri “Mantiq” fanidan testlar 1. Formal mantiq nimani o‘rganadi? a)
b)
v) to‘g‘ri tafakkur shakllari va qonunlarini* g) fikrning konkret mazmuni; 2. Tafakkur shakli nima? a)
392
firkning yaqqol iqodalanishi; v) fikrning tilda gavdalanishi; g) til va tafakkurning bir - biriga to‘la mos kelishi; 3. Fikr qachon to‘g‘ri qurilgan deb hisoblanadi? a)
b)
v) etarli asosga ega bo‘lsa; g) b, v, g hollari mavjud bo‘lsa 4. Tafakkur qonuni nima? a)
b)
v) fikrlash elementlari o‘rtasidagi ichki zaruriy aloqadorlik* g) fikrlash shakli; 5. Sinonim va omonimlardan noto‘g‘ri foydalanish, masalan, “Vatan”, “o‘lka” so‘zlari ifoda qiluvchi tushunchalarning mazmunini barcha hollarda bir - biriga tenglashtirish yoki “xukm” so‘zi ifoda qiluvchi tushunchalarning (xukm - sud chiqargan qaror, hukm - tafakkur shakl) mazmunini farq qilmaslik muhokama yuritishda fikrning aniq ifoda qilinmasligiga olib keladi. Bunday hollarda tafakkurning qaysi qonuni talablari buzilgan bo‘ladi? a) ayniyat qonunining talabi buzilgan* b) ziddiyat qonunining talabi buzilgan; v) uchinchi mustasno qonunining talabi buzilgan; g) etarli asos qonunining talabi buzilgan; 6. Amaliy mashg‘ulotlarda talaba o‘qituvchidan, - “Qilmagan ish uchun jazolab bo‘ladimi?”, - deb so‘radi. O‘qituvchi, - “Yo‘q, jazolab bo‘lmaydi”, deb javob beradi. Talaba, - “Unday bo‘lsa meni jazolamang, uyga vazifani qilmadim”, - deydi. YUritilgan muhokamada tafakkurning qaysi qonun talablari buziladi? a) ayniyat qonunining* b) ziddiyat qonunining; v) uchinchi mustasno qonunining; g) etarli asos qonunining; 7. “Mazmunsiz fikr” tushunchasida ziddiyat qonuni talabiga rioya qilinganmi? a) rioya qilingan; b) rioya qilinmagan* v) ba’zida rioya qilinishi mumkin; g) ba’zida rioya qilinmaydi; 8. Afandi xotiniga “Qatiq keltir! Yozning issig‘ida oshqozon uchun qattiqdan foydaliroq narsa yo‘q!”, - dedi. Xotini - “Uyda qattiq yo‘q edi”, - deb javob beradi. Shunda Afandi, - “Bo‘lmagani ham yaxshi; aslida u zararli”, - debdi. Afandining xotini shunda, - “Qiziq odam ekansiz, qattiq dam foydali, dam foydasiz deysiz. Qaysi biriga ishonsa bo‘ladi?” - deb so‘radi. Afandi, - “Agar uyda qattiq bo‘lsa birinchisi, bo‘lmasa ikkinchasi to‘g‘ri”, - deb javob beribdi. Mazkur latifada tafakkurning qaysi qonuni talabi buzilgan? a) ayniyat qonunining talabi; b) ziddiyat qonunining talabi* v) uchinchi mustasno qonunining talabi; g) etarli asos qonunining talabi; 393
9. Afndining chap yon qo‘shnisi Afandining o‘ng yon qo‘shnisi bilan bo‘lib o‘tgan munozarani gapirib berib, Afandidan kim haq ekanligini so‘rabdi. Afandi shunda, - “Albatta siz haqsiz”, - deb javob beribdi. Birpasdan keyin o‘ng yon qo‘shnisi kelib u ham chap yon qo‘shnisi bilan bo‘lib o‘tgan baxsining tafsilotini gapirib berib kim haqligini so‘rabdi. SHunda Afandi unga ham - “Albatta siz haqsiz” - deb javob beribdi. Bu hangomani kuzatib turgan xotini, “Juda qiziq odatingiz borda, axir u qo‘shniga ham, bu qo‘shniga ham “Siz haqsiz” deb javob berdingiz, tutirig‘ingiz qolmabdi-ku, umuman”, - debdi. SHunda Afandi xotiniga qarab, - “Xotin, sen ham haqsan”, - degan ekan. Bu erda Afandi mantiqning qaysi qonuni talabiga amal qilmadi? a) ayniyat qonunining talablari; b) ziddiyat qonunining talablari; v) uchinchi mustasno qonunining talablari* g) etarli asos qonunining talablari; 10. “Yoki - yoki” formulasi tafakkurning qaysi qonunini ifodalaydi? a)
b)
v) uchinchi mustasno qonunini* g) etarli asos qonunini; 11. “Kurs ishida mavzuning asosiy mazmuni ochilmagan, lekin to‘plangan materiallarni hisobga olgan holda uni yaxshi bahoga loyiq deb hisoblash mumkin”. Bu mulohazada etarli asos qonuni talablarga rioya qilinganmi? a) qisman rioya qilingan; b) rioya qilinmagan; v) rioya qilingan* g) a, b, v hollarda; 12. “Talaba qizarib ketdi, demak u ayibdor”. Bu muhokamada etarli asos qonunining talabi buzilganmi? a) buzilgan* b) buzilmagan; v) noma’lum; g) qisman buzilgan; 13. Savol “Mutaxassisligingiz kim?”. Javob “O‘rindoshlik asosida ishlayapman”. Savolga berilagan javobda ayniyat qonuni talabiga rioya qilinganmi? a) rioya qilingan; b) qisman rioya qilingan; v) rioya qilinmagan* g) noma’lum 14. Sofistlarni mantiq qonunining talabini buzishda ayblab, Arastu quyidagilarni yozgan edi: “Kim barcha fikrlarni chin deb bilsa, bu bilan u o‘zining chin fikriga qarama - qarshi bo‘lgan fikrni ham chin deb hisoblagan bo‘ladi”. Bu erda Arastu tafakkurning qaysi qonuni talabining buzilganini nazarda tutgan? a) ayniyat qonunining talabi buzilganligini; b) ziddiyat qonunining talabi buzilganligini* v) uchinchi mustasno qonunining talabi buzilganligini; g) etarli asos qonunining talabi buzilganligini; 394
a) bo‘ladi; b) bo‘lmaydi* v) ba’zi hollarda bo‘ladi; g) b va v hollarda; 16. Tushunchalarda nimalar aks ettirilgan? a)
b)
v) predmetning umumiy va muhim belgilari* g) predmetning barcha belgilari; 17. Tushunchada predmet qanday hollarda aks ettiriladi? a)
b)
v) tasavvur shaklida; g) sezgi yoki idrok qilish shaklida; 18. Tushuncha miyada bevosita hosil bo‘lishi mumkinmi? a) mumkin; b)ba’zida mumkin* v) mumkin emas; g) ba’zida mumkin emas 19. Tushunchaning mazmunini nimalar tashkil etadi? a)
b)
v) predmetning mavjud belgilari haqidagi axborotlar; g) faqat predmetning bevosita namoyon bo‘lgan belgilari haqidagi axborotlar. 20. Tushunchaning hajmida nima ifoda qilinadi? a)
b)
v) miqdor jihatdan aniq bo‘lgan predmetlar; g) tushuncha aks ettirilgan predmetlar mohiyati. Yüklə 3,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|