Ijtimoiy pedagogikada ishontirish metodi

Ijtimoiylashuv vositalari.Inson ijtimoiylashuvi u yoki bu jamiyat ijtimoiy
qatlamlariga xos bo‘lgan universal vositalar orqali amalga oshiriladi, ularga:
go‘dakni emizish va g‘amxo‘rlik qilish usullari, maishiy va gigiyenik yurish-turish
qoidalari, insonni o‘rab turuvchi moddiy madaniyat mahsulotlari, ma‘naviy
madaniyat unsurlari(alladan boshlab ertaklargacha), muomala usuli va mazmuni,
Shuningdek oilada jazolash va mukofotlash uslublari, insonning hayotiy
faoliyatidagi ko‘p sonli munosabatlari-muloqot, o‘yinlar, ma‘naviy-amaliy
faoliyat, sport bilan Shug‘ullanish kiradi.
Har bir jamiyat, davlat, ijtimoiy guruh ijobiy va salbiy ta‘qiqlar-man etish,
ruxsat berish, majburlash chora-tadbirlarini ishlab chiqshadi. Bu choralar
yordamida inson xulq-atvori Shu jamiyatda qabul qilingan me‘yoriy qadriyatlarga
moslashtiriladi.Bola ijtimoiylashuvining yetakchi vositalari muomala (ota-onalar,
tengdoshlar va boshqalar bilan) hamda faoliyat (o‘yin, o‘qish, ijod, sport)dir.
Psixologik-pedagogik tadqiqotlar jarayonida turli yosh davrlariga turli faoliyat
turlari mos kelishi aniqlangan.
Bolaning me‘yorida rivojlanishining eng muhim shartlaridan biri bu
muomala. Muomala va faoliyatning yetakchi turlariga nisbatan quyidagi yosh
davrlari qo‘llaniladi::
-go‘daklik davri-bevosita hissiy-ruhiy;

---

---

2 kurs talabasi (………)

8
-go‘daklikdan keyingi davr-predmetli faoliyat;
-maktabgacha davr-rolli o‘yinlar;
-ilk maktab davri-o‘quv faoliyati;
- o‘smirlik davri-kasb ta‘limi faoliyati;
-o‘spirinlik davri-shaxsiy muloqot faoliyati.
Insonning voyaga yetishida, uning shakllanishi jarayonida, u bevosita
munosabatda bo‘lgan kishilar muhim o‘rin tutishadi. Ularni ijtimoiy pedagogikaga
oid adabiyotlarda ijtimoiylashuv agentlari deb ham nomlanadi. Turli yosh
davrlarida agentlarning tarkibi turli bo‘ladi. Bolalar va o‘smirlar uchun ota-ona,
aka-uka, opa-singillar, qarindoshlari, tengdoshlari, qo‘shnilar agent bo‘lishlari
mumkin. YOshlik davrig kelib agentlar qatoriga turmush o‘rtog‘i, hamkasblari
ham qo‘shilishlari mumkin. Ijtimoiylashuvdagi tutgan o‘rinlariga, inson uchun
qanchalik ahamiyatli ekanligiga qarab agentlar ham farqlanadi: faol ta‘sir etuvchi
va faol ta‘sir ko‘rsatmaydigan.
Ijtimoiy himoya - keng maʼnoda — mamlakat aholisini ijtimoiy va moddiy
muhofaza qilinishini taʼminlaydigan va jamiyatda qaror topgan xuquqiy, iqtisodiy,
ijtimoiy choratadbirlar majmui; tor maʼ-noda — davlat va jamiyatning yoshi,
salomatligi
holati,
ijtimoiy
ahvoli,
tirikchilik
vositalari
bilan
yetarli
taʼminlanmagani tufayli yordamga, koʻmakka muhtoj fuqarolar toʻgʻrisidagi
gʻamxoʻrligi. Uning asosiy maqsadi aholi farovonligining toʻxtovsiz
yaxshilanishini taʼminlash, aholi qat-lamlarining taʼlim, madaniyat, kasb malakasi,
daromadlari jihatidan keskin tafovutlariga barham berish, jamiyat tomonidan
insonga munosib hayot darajasini va inson taraqqiyotini taʼminlashga yordam
berishdan ibo-rat. I.h.ning asosiy yoʻnalishlari: erkin ijtimoiyiqtisodiy faoliyat
koʻrsatishni taʼminlash; ish bilan bandlik, kasb tanlash, oʻqish va bilim olish;
daromadlarning kafolatlani-shi; har bir fuqaroning oʻz iqtisodiy faoliyatida
daromadga ega boʻlishi; is-teʼmolchilar himoyasi, isteʼmolchilar jamiyatlari;
tovarlar va xizmatlar sifati, isteʼmol kafolatini taʼminlash; aholiga tibbiy xizmat
koʻrsatish; ijtimoiy taʼminot tizimi va aholining muhtoj, kam taʼminlangan
qismlariga pensiyalar, nafaqalar, turli xil imtiyozlar berish.

---

---

2 kurs talabasi (………)

9