«Yer-и ko‘kdagi Ьиуик о ‘zgarishJarni sezish,
his qilish va ulardan saboq chiqarish, o ‘rnak
olish uchun odamzot o'lining yon atrofigci
uyg‘oq nigoh, qalb ko £zi bilan qarashi lozim.
I. Karimov
KIRISH
Prezidentimiz aytgan bu fikrni shaxs
va uning psixologiyasi
bilan qanday bogiash mumkin. Bu fikrning mag‘zini chaqadigan
bo‘lsak, uning butun mazmun-mohiyati go‘yoki ijtimoiy psixo
logiya va shaxs psixologiyasiga bog‘liqligini ko‘rishimiz mumkin.
Axir har bir individ tug‘ilganidan boshlab to um rining oxiri-
ga qadar haqiqatan ham «уег-u ko‘kdagi o‘zgarishlarni sezib, his
qilib, ulardan saboq chiqarib» yashaydi-ku!
Aytish mumkinki,
aynan m ana shunday jarayonlarni boshidan kechirgan individ-
gina shaxs b o iib shakllanadi va jamiyat hayotiga qo‘shila oladi.
Buning uchun undan hamisha «o‘zining yon-atrofiga uyg‘oq
nigoh, qalb ko‘zi bilan qarash» talab etiladi. Shundagina u yetuk
inson bo‘lib ulg‘ayishi va jamiyat uchun kerakli shaxs bo‘la oli
shi mumkin.
«Biz, faqat o‘zimiz
uchungina yashay olmaymiz, — deb yo-
zadi, mashhur romannavis yozuvchi German Melvill, — bizning
hayotimiz boshqalarning hayoti bilan
bir-biriga minglab rishta-
lar bilan chambarchas bog‘langandir». Ijtimoiy psixologiya ay
nan mana shu rishtalarni o‘rganish bilan shug‘ullanuvchi fan
hisoblanib, nima uchun jamiyatdagi kishilar bir-birlariga ta’sir
o‘tkazishlari, bir-birlari haqida o‘ylashlariga oid m a’lumotlarning
ilmiy asoslarini o'rganadi.
Ijtimoiy psixologiyaning asosiy vazifasi va predmeti — shaxs
va jamiyat o‘rtasidagi munosabatlarning rivojlanish qonuniyat-
lari ekanligini ko‘pgina ijtimoiy psixologlar ta’kidlab o‘tganligi
ma’lum.
Shunday ekan, ushbu o‘quv qo‘llanmada biz shaxs va ja
miyat munosabatlariga oid muammolarning boshqa adabiyotlarda
yoritilmagan jihatlarini kengroq yoritishni maqsad qildik. Chunki
bo‘lajak psixolog, psixologiya fani o‘qituvchisi
sifatidagi muta-
xassis — talabalar uchun bu kabi muammolarga doir bilimlarni
chuqur egallash o‘z mutaxassisligini chuqur egallashgagina xizmat
qilib qolmay, balki ularning keyingi faoliyatlarida ham o‘ziga xos
zaruriyat kasb etadi. Ayniqsa shaxs va shaxslararo munosabat
lar doirasida yuz beradigan aloqalar chuqur yoritilgan bo‘lib, bu
bo‘lajak mutaxassislarning bilimlarini yanada oshirishga xizmat
qilishi ko‘zda tutilgan.
Ushbu o‘quv qo‘llanmada zamonaviy
psixologiyada hozirgi
kun uchun dolzarb bo‘lgan mavzular imkon doirasida qamrab
olingan. Bu mavzularni yoritishda xorij hamda rus psixologiyasi
namoyandalarining o‘tkazgan tadqiqotlari
va qarashlaridan foy-
dalandik.
Biz, mualliflar guruhi nomidan psixologiya sohasini chuqur
o‘rganish ishtiyoqida bo‘lgan barcha talabalarga omad tilagan
holda ularning o‘quv qo‘llanmaning kamchiliklariga
doir qarash-
lari va uni boyitish yuzasidan takliflarini ham kutib qolamiz.