İnformatika (MÖvzular və testləR) yeniDƏN İŞLƏNMİŞ NƏŞR

rabitə kanalları
adlanır. Əslində, şəbəkə düyünü dedikdə, ya adapter, 
ya da modem nəzərdə tutulur. Odur ki, bir kompüterdə bir neçə şəbəkə adapteri 
və ya modem olduqda həmin kompüter şəbəkə düyünləri kimi fəaliyyət göstərir.
Bir və sıfırlar sırası şəklində ötürülən məlumat blokunun ilki və sonu 
müəyyən edilir. Buna 
paketlərin sinxronlaşdırılması
deyilir. Sinxronlaşdırma 
qaydasına 
kommunikasiya protokolu
deyilir. Siqnal ötürmə prosesi 
şəbəkə
trafiki
adlanır. Biristiqamətli ötürmə kanalı 
simpleks
kanal
,
 
ikiistiqamətli kanal isə 
dupleks
kanal
adlanır. 
QEYD
: Hayes Microcomputer Products şirkəti tərəfindən istehsal olunan ilk 
Micromodem II modemi 1979-cu ildə Apple II fərdi kompüterlərində istifadə 
olunmuşdur. 380 dollar dəyərində olan modem 110/300 bit/saniyə sürətlə 
işləyirdi. 1981-ci ildən başlayaraq şirkət tərəfindən istehsal olunan modem faktiki 
surətdə bütün sahələrdə standarta çevrildi.

---

İ N F O R M A T İ K A 
____________________________________________________________ 
362 
KOMMUNİKASİYA AVADANLIQLARI 
 
Şəbəkədə telefon xətlərindən, xüsusi naqildən, koaksial və optik kabellərdən 
və radio dalğalarından istifadə edilir. Ən ucuz kabel 2-3 naqilli kabeldir ki, bu da 
saniyədə 10 Meqabit informasiya ötürə bilir. Lakin küyə qarşı müqaviməti azdır. 
Bu problem kabelin ekranlaşdırılması üsulu ilə həll edilir. Bu halda kabel bahalaşır. 
Koaksial kabel orta bahalığa malik, küyə qarşı yaxşı müdafiə olunan kabeldir. Bir 
neçə kilometrə ötürmə zamanı istifadə edilir. Saniyədə 100 Meqabit informasiya 
ötürür. Hər kilometr yarımdan sonra gücləndirici (təkrarlayıcı və ya fəal 
konsentrator), son ucda isə xüsusi siqnaluducu (terminator) olmasını tələb edir. 
Optik kabel bahadır. Lakin ötürmə sürəti saniyədə 10÷50 Qiqabayta çatır. Kabelin 
uzunluğuna məhdudiyyət yoxdur. Küy təsir etmir. Kabeli budaqlandırmaq çox 
mürəkkəbdir. Kabelə paralel qoşulmaq, ondan istifadə edərək gizli danışıqları 
dinləmək qeyri-mümkündür. 
Konsentrator və terminator
Son zamanlar rabitə kanalları daha çox peyk rabitəsinə əsaslanır.