Insan alverinə qarşı mübarizə sahəsində cavab tədbirləri Azərbaycan Respublikasında
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Müəyyənləşdirmə kriteriyaları və indikatorları
- ÇƏRÇİVƏ indikatorları ƏMƏLİYYAT indikatorları Səviyyə 1 Səviyyə 2 Səviyyə 1
- Müəyyənləşdirmə üçün formal proseslər
- İndikatorlar, yoxlama suallar siyahıları, digər müəyyənləşdirmə vasitələri
- Özünü aşkarlama mexanizmləri (məsələn, “qaynar xətt”lər, posterlər, reklamlar)
- İstiqamətləndirmə mexanizmləri ilə yardım və müdafiə xidmətləri arasında əlaqə
|
Özünü aşkarlama Daxili İşlər Nazirliyinin “İnsan alveri cinayətindən zərər çəkmiş şəxslərə və insan alverinin potensial qurbanlarına” xidmət edən “Qaynar xətt” haqqında” 2007-ci il 12 oktyabr tarixli, 590 nömrəli əmrinə əsasən 2007-ci ilin oktyabr ayında insan alverinin qurbanları üçün “qaynar xətt” DİN-in İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən istifadəyə verilmişdir. Təqdim olunmuş məlumatlara əsasən 2014-cü ildə “qaynar xətt” vasitəsi ilə müxtəlif məsələlərə aid 13.216 zəng qəbul olunmuşdur ki, onların da yalnız 28-i insan alveri məsələləri ilə əlaqədar idi. 2 Aparılmış qiymətləndirmə zamanı İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən bildirilmişdir ki, 2015-ci ildə 152 nömrəli “qaynar xətt” vasitəsi ilə 13.000-dən çox zəng daxil olmuşdur və bu zənglərdən yalnız 20-i insan alveri məsələləri ilə əlaqədar idi. Bu “qaynar xətt” yalnız ölkədaxili telefon zənglərini qəbul edir və bununla yanaşı ölkədə daha üç “qaynar xətt” fəaliyyət göstərir: onlardan biri Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi yanında İnsan Alveri Qurbanlarına Yardım Mərkəzinə, ikisi isə vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarına məxsusdur.
0 4 0 3 0 0 1 2 3 4 5 tamamilə qeyri-qənaətbəxşdir qeyri-qənaətbəxşdir nə qənaətbəxşdir, nə də ki qeyri-qənaətbəxşdi qənaətbəxşdir bütövlükdə qənaətbəxşdir Müsahibə iştirakçılarından bəziləri belə bir fikir söyləmişdirlər ki, geniş ictimaiyyətin “qaynar xətt” barədə məlumatı artıb və insan alveri qurbanlarının çoxu İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsinə inandığından buraya birbaşa müraciət edərək özünü aşkarlama mexanizmləri vasitəsi ilə müəyyən edilmişdir. Digərləri “qaynar xətt”lərin səmərəliliyi barədə fərqli düşünürlər. ICMPD həmin “qaynar xətt”lərin televiziya kanallarında və kütləvi informasiya vasitələrində, habelə dəniz və hava limanlarında, sərhəd-buraxılış məntəqələrində reklam edilməməsi səbəbindən geniş ictimaiyyət üçün məlum olmadığını qeyd etmişdir (Aze17, səh.10). Sorğu respondentləri özünü aşkarlama mexanizmlərinin ya qənaətbəxş (n=4), ya da qeyri-qənaətbəxş (n=3) olduğunu hesab etmişdirlər. 2 www.mia.gov.az/index.php?/en/content/153/ 2. Nəticələr 17
“İnsan alveri qurbanlarının müəyyə edilməsi Qaydaları (indikatorları) barədə” 131 nömrəli Qərarın 8-ci bölməsi müvafiq qiymətləndirmənin aparılması üçün istifadə edilə biləcək əlavə materialları/sənədləri özündə əks etdirir. Üçüncü bölmə ümumi indikatorları (bölmə 3.1.1), uşaq alverinə aid indikatorları (bölmə 3.1.2), cinsi istismara aid indikatorları (bölmə 3.1.3), əməyin istismarına/xidməti istismara aid indikatorları (bölmə 3.1.4) və məcburi ev qulluğuna (ev köləliyinə) aid indikatorları (bölmə 3.1.5) nəzərdə tutur. 5-ci bölmə müəyyənləşdirmə zamanı təhlil edilən parametrləri, 7-ci bölmə isə insan alveri qurbanlarının vəziyyətini qiymətləndirmək üçün onlara veriləcək sualları təsbit edir (Aze6). MFP-nin 13.1.5-ci bəndi Milli İstiqamətləndirmə Mexanizmi (MİM) üçün nəzərdə tutulmuş geniş təkmilləşdirmə işlərinin bir hissəsi kimi indikatorlar sahəsində boşluqların olması faktını qəbul edir. Təqdirəlayiq haldır ki, 2014-2018-ci illər üçün MFP MİM indikatorlarının və qaydalarının daha da təkmilləşdirilməsini nəzərdə tutur.
0 0 4 0 2 0 1 2 3 4 5 tamamilə qeyri-qənaətbəxşdir qeyri-qənaətbəxşdir nə qənaətbəxşdir, qənaətbəxşdir bütövlükdə qənaətbəxşdir Müsahibə iştirakçılarından yalnız biri 2009-cu il tarixli indikatorları qeyd etmişdir. Digər iştirakçılar öz işlərində istifadə etdikləri hansısa konkret indikatorları və ya başqa vasitələri göstərməmişdirlər və ya sadəcə olaraq tətbiq olunan ümumi indikatorlara istinad etmişdirlər. Sorğunun dörd respondenti indikatorların, yoxlama suallar siyahılarının və digər müəyyənləşdirmə vasitələrinin “qənaətbəxş” (n=4), üç respondenti isə “qeyri-qənaətbəxş” (n=2) olduğunu hesab etmişdirlər. Sorğunun iki respondenti müəyyənləşdirmə metodikasının və mexanizmlərinin gücləndirilməsi zərurəti barədə fikir söyləmişdirlər. Bir respondent müəyyənləşdirmə səviyyəsinin aşağı olmasını təkmilləşdirilməsi və mövcud tendensiyalara daha da uyğunlaşdırılması tələb olunan indikatorların geniş xarakter daşıması ilə əlaqələndirmişdir. GRETA və başqaları insan alverinə dair işlərin Daxili İşlər Nazirliyinə istiqamətləndirilməsi tələbinə əməl etmək məqsədi ilə “ön cəbhədə” çalışan əməkdaşlara (polis, prokurorluq və digər hüquq mühafizə orqanları əməkdaşlarına) müxtəlif əlaqədar tədbirlər barədə təlimlərin keçirilməsi zərurətini vurğulamışdırlar (Aze30, səh.31).
2. Nəticələr 18 Eyni zamanda, ekspertlər insan alveri qurbanlarının müəyyənləşdirilməsi üçün sorğu aparma üsulları ilə əlaqədar Dövlət Miqrasiya Xidmətinin və Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinin əməkdaşları üçün təlim proqramlarının işlənib hazırlanması və həyata keçirilməsi zərurətini ön plana çəkmişdirlər.
1.1 İnsan alveri qurbanları ilə bağlı vəzifələri və məsuliyyəti nəzərdə tutan Milli İstiqamətləndirmə Mexanizmi (MİM) İnsan alveri qurbanları ilə bağlı MİM mövcuddur MİM əlaqədar tərəflərin səlahiyyətlərini, habelə
əlaqələndirmə, müdafiə və yardım məsələlərini nəzərdə tutur
Hökumət və qeyri-hökumət təşkilatları MİM-ə daxil edilib və öz vəzifələri barədə məlumatlıdır Hökumət və qeyri-hökumət təşkilatları MİM əsasında insan alveri qurbanlarını istiqamətləndirirlər və onlara kömək edirlər
1.2 Müəyyənləşdirmə üçün formal proseslər İnsan alveri qurbanlarının müəyyənləşdirilməsi üçün formal proseslər mövcuddur İnsan alveri qurbanlarının müəyyənləşdirilməsi üçün formal proseslər istiqamətləndirmə mexanizmləri ilə əlaqəlidir Müəyyənləşdirmə üçün formal proseslərdən ardıcıl istifadə olunur Əlaqədar tərəflər müəyyənləşdirmə prosesləri əsasında müvafiq xidmətlərə çıxış imkanlarının artması qənaətindədirlər 1.3 İndikatorlar,
Müəyyənləşdirmə vasitələri mövcuddur, əlaqədar tərəflər bu vasitələr barədə məlumatlıdır və onlardan istifadə edirlər Müəyyənləşdirmə vasitələri təcrübədə insan alverinə qarşı mübarizədə tətbiq olunur (məsələn, vasitələrin bütün növləri)
Bəzi əlaqədar tərəflərin istifadə etdiyi müəyyənləşdirmə vasitələri qismən səmərəlidir Bütün əlaqədar tərəflərin istifadə etdiyi müəyyənləşdirmə vasitələri bütövlükdə səmərəlidir 1.4 Özünü aşkarlama mexanizmləri (məsələn, “qaynar xətt”lər, posterlər, reklamlar) Özünü aşkarlama mexanizmləri mövcuddur İctimaiyyət özünü aşkarlama mexanizmləri barədə kifayət qədər məlumatlıdır İnsan alverinin bəzi qurbanları özlərini aşkar edirlər (mexanizmlər qismən səmərəlidir) Əlaqədar tərəflər özünü aşkar etmə hallarının artması qənaətindədirlər 1.5 İstiqamətləndirmə
Müdafiə və yardım xidmətləri ilə əlaqəli istiqamətləndirmə mexanizmləri mövcuddur Hüquq mühafizə orqanları ilə əməkdaşlıq edən insan alveri qurbanlarından ayrılmış insan alveri qurbanlarının istiqamətləndirilməsi İstiqamətləndirmə mexanizmləri müəyyən edilmiş insan alverinin bəzi qurbanları üçün xidmətlərin göstərilməsi ilə nəticələnir İstiqamətləndirmə mexanizmləri müəyyən edilmiş insan alveri qurbanlarının hamısına xidmətlərin göstərilməsi ilə nəticələnir
Mümkün təkmilləşdirmə işlərinin aparılmasını nəzərdə tutan məsələlər yaşıl rəngli fonda verilir.
2. Nəticələr 19 2.2. Yardım və müdafiə Həm 2014-2018-ci illər üçün MFP, həm də “İnsan alverinə qarşı mübarizə haqqında” Qanun müfəssəl yardım və müdafiə tədbirlərini nəzərdə tuturlar. Lakin qeyd edilmişdir ki, 2014-cü ilin noyabr ayında “Qrant haqqında” Qanuna, “Hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı və dövlət reyestri haqqında” Qanuna və İnzibati Xətalar Məcəlləsinə edilmiş dəyişikliklər vətəndaş cəmiyyəti təşkilatlarının xarici donorlardan qrantlar əldə etmək imkanlarını məhdudlaşdırmışdır və bu isə təşkilatları inzibati prosedurların pozulmasına görə cərimələnmək riskinə məruz qoyur. Bundan başqa, hökumət, o cümlədən, İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi tərəfindən insan alveri qurbanlarına yardım üçün ayrılan maliyyə vəsaitləri insan alveri qurbanlarını sığınacaq və yardımla təmin edən QHT-lər üçün nəzərdə tutulmayıb. Nəticədə bir neçə QHT əsas işlərin görülməsi üçün tələb olunan maddi vəsaitin çatışmazlığından əziyyət çəkir və təmənnasız işləməyə davam edən əməkdaşların çoxuna görülən işlərə görə ödənişlər edə bilmir. Bu problemlər Bakı şəhərindən kənarda yerləşdiklərinə görə beynəlxalq təşkilatlara çıxış imkanları məhdud olan QHT-lər üçün daha da ağırlaşır. Qısası, insan alveri qurbanlarına və insan alverinə məruz qalmaq riski ilə üzləşən insanlara vacib xidmətlər göstərən QHT-lər fəaliyyətlərini davam etdirmək üçün resurslarının məhdud olduğunu və ya olmadığını bildirmişdir. Buna baxmayaraq, Azərbaycan Hökuməti, İnsan alverinə qarşı mübarizə koalisiyasının üzvü olan QHT- lərin fəaliyyətlərini davam etdirdiyini bilmişdir.
İnsan alveri qurbanları kimi müəyyən edilmiş və ya bu sahədə cinayət mühakiməsi prosesi ilə əməkdaşlıq edən insanlar üçün nəzərdə tutulmuş qapalı müəssisə tipli dövlət sığınacağı Bakı şəhərində DİN nəzdində fəaliyyət göstərir. İnsan alverinin qurbanı olan kişilər, qadınlar və uşaqlar bir binada yerləşdirilir. Bu sığınacaq ümumilikdə 54 nəfər üçün nəzərdə tutulub və 2009-cu ildə binanın üçüncü mərtəbəsində uşaqlar üçün xüsusi yer təşkil edildikdən sonra buraya insan alverin qurbanı olan 2 uşaq yerləşdirilmişdir (Aze17, səh.11). 2014-cü ildə DİN-in İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi sığınacağın əsaslı təmiri üçün 120.000 ABŞ dolları həcmində maliyyə vəsaiti ayırmışdır (Aze29). Bir neçə mənbə dövlət sığınacağının kifayət qədər istifadə edilmədiyini, QHT sığınacaqlarının isə maliyyə çatışmazlığından və burada qalan insan alveri qurbanlarının sayının həddindən artıq çox olmasından əziyyət çəkdiyini iddia edir. Lakin İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi statistikaya əsasən qurbanların 90-95%-nin dövlət sığınacağında qaldığını və zəruri hallarda qurbanlarının şəxsi mənzillərdə yerləşdirildiyini və onların təhlükəsizliyinin təmin edildiyini bildirmişdir. Aparılmış qiymətləndirmə zamanı dövlət orqanları 2006-cı ildən etibarən təxminən 400 insan alveri qurbanının, o cümlədən 51-nin (8 kişi və 43 qadının) təkcə 2015-ci ildə sözügedən sığınacaqda yerləşdirildiyini bildirmişdirlər. Verilmiş məlumatlara əsasən dövlət sığınacağında yerləşdirilmiş insan alveri qurbanlarının maksimum sayı heç vaxt 14 nəfərdən çox olmayıb. Qiymətləndirmə aparıldığı zaman dövlət sığınacağında beş nəfər insan alveri qurbanı qalırdı (onların hamısı ƏƏSMN tərəfindən yerləşdirilmişdir və əməyin istismarından zərər çəkmiş kişilər idi), QHT sığınacaqları isə, demək olar ki, tam dolu idi. Belə bir fərqi izah etmək üçün bir neçə səbəb gətirilir: “İnsan alverinə
2. Nəticələr 20 qarşı mübarizə haqqında” Qanunun 13.3-cü maddəsi hüquq mühafizə orqanları ilə əməkdaşlıq etmək istəyindən asılı olmayaraq insan alveri qurbanına sığınacaqda yaşaması üçün 30 günlük müddətinin verilməsini nəzərdə tutsa da, təcrübədə sığınacağa yalnız insan alverinin qurbanı kimi formal şəkildə müəyyən edilmiş və/və ya cinayət araşdırmaları başlandığı təqdirdə müvafiq orqanlarla əməkdaşlıq etməyə razılıq vermiş şəxslər yerləşdirilir (Aze17, p11). İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi dəyərləndirmə prosesində bu məsələyə etirazını bildirərək əməkdaşlıq edən və etməyən qurbanların sığınacaqdan yerləşdirildiyini bildirmişdir. QHT sığınacaqlarını təmsil edən müsahibə iştirakçıları adətən hüquq mühafizə orqanları ilə əməkdaşlıq etməyən insan alveri qurbanlarının dövlət sığınacağına yerləşdirilmədiyini təsdiq etmişdirlər. Göstərilmiş başqa bir səbəb ondan ibarət idi ki, QHT sığınacaqları insan alveri qurbanlarının ehtiyaclarını daha yaxşı ödəyir və onlar belə sığınacaqlarda özlərini daha sərbəst hiss edirlər (Aze30, səh.7, səh.34). Müsahibənin bir iştirakçısı bildirmişdir ki, insan alverinin qurbanları, xüsusən də qadınlar təhlükəsizliyi yüksək səviyyədə təmin olunan dövlət sığınacaqlarında özlərini təcrid olunmuş kimi hiss edirlər və “dövlətin himayəsində” olaraq sığınacağı adətən müşayiətsiz tərk etmirlər, QHT sığınacaqları isə öz sakinlərinə daha çox hərəkət azadlığı verir (Aze17, səh.11). Azərbaycanda QHT-lərə məxsus sığınacaqlarla bağlı vəziyyət acınacaqlıdır. Dörd QHT insan alveri qurbanlarını sığınacaqla təmin edir: Bakı şəhərində yerləşən Azərbaycan Uşaqlar Birliyi, “Təmiz Dünya” İctimai Birliyi, Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzi və Gəncə şəhərində yerləşən “Təmas” Regional İnkişaf İctimai Birliyi. Bu QHT-lərin hamısı könüllü əməkdaşların fəaliyyətinə güvənərək “işlək vəziyyətdə” qalmaq üçün səylər göstərir. Yerli və ya beynəlxalq donorlar tərəfindən maliyyələşdirilmə baxımından bir sıra inzibati maneələrlə üzləşən bu QHT-lər dövlətdən maliyyə vəsaiti almaqda çətinliklərlə üzləşirlər. ƏƏSMN QHT-lər tərəfindən müvafiq xidmətlərin göstərilməsi üçün mütəmadi olaraq tenderlər elan etsə də, hələlik sığınacaqlar bundan faydalana bilmirlər. Qrantlar yalnız akkreditə olunmuş sığınacaqlara verilsə də, insan alverinin qurbanları üçün sığınacaqların akkreditasiyadan keçməsinə dair dəqiq mexanizmlər mövcud deyil və yalnız “Təmiz Dünya” İctimai Birliyi məişət zorakılığından zərərçəkmiş insanlar üçün sığınacaq kimi akkreditə olunmuşdur. Başqa bir potensial maliyyə mənbəyi insan alverinə qarşı mübarizə məsələləri də daxil olmaqla müxtəlif tematik sahələr üzrə yerli və xarici QHT-lər üçün ildə iki dəfə tenderlər elan edən, lakin hələlik maarifləndirmə işlərinin dəstəklənməsinə üstünlük verən Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasıdır (QHT-lərə Dəstək Şurası). 3 Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin sığınacağı insan alveri qurbanı olan uşaqlar da daxil olmaqla həssas qrupa daxil olan uşaqları və, əgər zəruridirsə, onların analarını sığınacaqla təmin edir. Hal-hazırda sığınacaqda qalan 13 uşaqdan bir neçəsi bu QHT-yə rəhbərlik edən qadının himayəsində olan müşayiət edilməyən azyaşlılardır. Müsahibə prosesi zamanı QHT əməkdaşları bildirmişdirlər ki, “Qrant haqqında” Qanun xarici mənbələrdən maliyyə vəsaitinin əldə olunmasını qadağan edir, əvvəllər maliyyə vəsaiti ayıran beynəlxalq təşkilatlar isə artıq Azərbaycanda yoxdur. Dövlət tərəfindən maliyyə dəstəyi göstərilmir, ianələr verilmir, bu günədək ƏƏSMN-ə maliyyələşdirmə 3 http://cssn.gov.az/en/ 2. Nəticələr 21 ilə əlaqədar təqdim olunmuş müraciətlərə rədd cavabı verilib. Bütün bu çətinliklər fonunda sığınacaq icarə haqqını ödəmək üçün çətinliklərlə üzləşir və Azərbaycanda iqtisadi vəziyyətin pisləşməsi səbəbindən azalması gözlənilən xeyriyyəçilikdən asılı vəziyyətdədir. Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzi ilk növbədə qeyri-qanuni miqrasiya məsələlərinə diqqət yetirir və əməyin istismarına məruz qalmış əməkçi miqrantlar, habelə insan alverinin qurbanı olan kişilər üçün sığınacağa malikdir. Faktiki olaraq bu sığınacaq 6 nəfər üçün nəzərdə tutulub və bina sahibi ilə qeyri-formal razılaşma əsasında fəaliyyət göstərən kiçik bir otaqdan ibarətdir. Məlumatlara əsasən 2015-ci ildə bu sığınacaqda 4 nəfər yerləşdirilmişdir. Hal-hazırda sığınacaq işçiləri könüllü əsaslarla fəaliyyət göstərirlər. “Təmiz Dünya” İctimai Birliyi insan alverinin qurbanı olan və ya insan alverinə məruz qalma riski ilə üzləşmiş qadınları öz sığınacağında yerləşdirir, bu cür kişiləri isə Azərbaycan Miqrasiya Mərkəzinə istiqamətləndirir. Eyni zamanda, bu Birlik seks-biznes sahəsində çalışan insanlar da daxil olmaqla əhalinin digər həssas təbəqələrinin məsələləri ilə də məşğul olur. Özəl mənzildə təşkil olunmuş sığınacaq təxminən 15 nəfər üçün nəzərdə tutulub və yaxın vaxtlarda daha böyük bir yerə köçəcək. Maliyyələşdirmə ilə əlaqədar vacib məsələlər barədə məlumat verilmişdir: işçilər əmək haqqı ala bilmədiklərinə görə işdən gedirlər və maliyyələşdirmə qaydalarının dəyişməsi səbəbindən keçmiş donorlar artıq yoxdur. Lakin bu Birlik məişət zorakılığından zərər çəkmiş insanlar üçün sığınacaq kimi ƏƏSMN-də akkreditə olunub. Müsahibə prosesi zamanı qeyd olunmuşdur ki, keçmişdə fahişəliklə məşğul olmuş və istismara məruz qalmış insanlar ictimai qınağa məruz qaldıqlarından onlar üçün yardımın əldə olunması işi çətinləşir və həm işçilərdən, həm də sığınacaq sakinlərindən alternativ maliyyə mənbələrini axtarmağı tələb edir. Gəncə şəhərində yerləşən “Təmas” Regional İnkişaf İctimai Birliyinin sığınacağı 2013- cü ildən etibarən fəaliyyət göstərir və digər QHT-lərdən və ya dövlət orqanlarından istiqamətləndirilmiş və ya birbaşa müraciət etmiş qadınlar üçün nəzərdə tutulub. Başqa QHT-lərlə olduğu kimi maliyyə vəsaiti əldə etmək baxımından yaranmış çətinliklərlə əlaqədar bu təşkilatın da əməkdaşları könüllü əsaslarla işləyirlər. QHT işçilərindən bəzilərinin eyni zamanda hökumət təşkilatlarında da çalışması faktı (məsələn, Azərbaycan Uşaqlar Birliyinin sədri dövlət sığınacağının direktoru vəzifəsində də işləmişdir, lakin dəyərləndirmə seminarına kimi dövlət sığınacağının rəhbəri kimi fəaliyyəti dayanmışdır. ) müəyyən qarışıqlıq yaradır, çünki həmin insanlardan iki cür vəzifələr və maraqlar arasında tarazlığın təmin edilməsini tələbolunur. Müsahibə iştirakçıları maraqların toqquşmasının mümkünlüyü və ya bu cür iki vəzifənin icrası nəticəsində QHT-nin müstəqilliyinə hansısa xələlin yetirilməsi ilə əlaqədar heç bir narahatlıq ifadə etməmişdirlər; müsahibənin bir iştirakçısı isə belə vəziyyəti əlverişli hesab etmişdir. Təcrübə göstərir ki, QHT-lərin bəzi işçiləri hökumət təşkilatlarında işləmədikləri təqdirdə gəlir əldə etmək imkanından məhrumdurlar. İnsan Alverinə qarşı Mübarizə Baş İdarəsi QHT əməkdaşlarının xüsusi müəssisələrin işinə cəlb edilməsinin qanunvericiliyə zidd olmadığını bildirmişdir.
2. Nəticələr 22 Keçirilmiş müsahibələr zamanı hökumət təşkilatlarının əməkdaşları QHT-lərin işini tərifləyərək ehtiyacı olan insanları tez-tez QHT sığınacaqlarına istiqamətləndirdiklərini bildirmişdirlər. Lakin bu təqdirlər və etimad müvafiq xidmətlər göstərən QHT-lərin dəstəklənməsi məqsədi ilə hökumət tərəfindən ayrıla biləcək maliyyə vəsaitlərinə bərabər tutula bilməz. Yerli və xarici mənbələrdən qeyri-dövlət maliyyə vəsaitlərinin ayrılmasını məhdudlaşdıran yeni qanunvericilik bazası dövlət maliyyə mənbələrinə müvafiq çıxışın olmaması ilə birlikdə yaranmış vəziyyəti həddindən artıq çətinləşdirir. Gördükləri işə görə çox az əmək haqqı alan və ya ümumiyyətlə əmək haqqı almayan və eyni zamanda gəlir əldə etmək üçün başqa bir yerdə işləməli olan fədakar insanların insan alveri qurbanları və başqa həssas insanlar üçün müvafiq xidmətləri davamlı şəkildə göstərməsi təqdirəlayiq bir haldır. Vəziyyət bu cür davam edə bilməz və təxirəsalınmaz müdaxilələr tələb olunur.
“İnsan alverinə qarşı mübarizə haqqında” Qanunun 14-1-ci maddəsi insan alveri qurbanına ölkədən inzibati qaydada çıxartmanın tətbiq edilməsini qadağan edən 30 günlük bərpa müddətinin verilməsini nəzərdə tutur. “İnsan alveri qurbanlarının repatriasiya Qaydaları barədə” 2013-cü il 10 sentyabr tarixli, 22 nömrəli Qərarda göstərilir ki, insan alverinin qurbanı olan əcnəbiyə və vətəndaşlığı olmayan şəxsə 30 gün bərpa və fikirləşmə müddəti verilir, bu müddət ərzində ona ölkədən inzibati qaydada çıxartma tətbiq edilmir və o “İnsan alverinə qarşı mübarizə haqqında” Qanunun 12-ci maddəsində nəzərdə tutulmuş xüsusi müəssisələrin xidmətlərindən istifadə edə bilər (Aze3). Fikirləşmə müddətinin idarə olunması üçün xüsusi prosedur və ya insan alveri qurbanına fikirləşmə müddətinə dair hüquq haqqında məlumatın nə cür verilməsi qaydası hələlik mövcud deyil. Lakin Dəyərləndirmə seminarından sonra İnsan Alverinə qarşı Mübarizə baş İdarəsi BMqT-yə bunun təcrübədə tətbiq edildiyini və sənədin layihəsinin artıq mövcud olduğunu və təqdim edildiyini bildirmişdir. İnsan alverinin qurbanları 30 gün fikirləşmə müddətini qəbul etdikdə QHT-lər onları bir qayda olaraq sığınacaqla və yardımla təmin edir. “İnsan alverinə qarşı mübarizə haqqında” Qanunun 12-ci maddəsi 30 gün fikirləşmə müddəti ilə əlaqədar öz hüquqlarını icra edən insan alveri qurbanlarının əlçatan olmasını təmin edir; müsahibə iştirakçısı 2006-cı ildən başlayaraq dövlət sığınacağında qalmış təxminən 400 nəfərdən üçünün öz fikirləşmə müddətini həmin sığınacaqda keçirdiyini təsdiq etmişdir. Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|