İnsan hüquqlari üZRƏ avropa məHKƏMƏSİ Birinci bölmə Rantsev Kiprə və Rusiyaya qarşı

B. Səmərəli istintaqın həyata keçirilməsi barədə prosessual öhdəlik

1. Tərəflərin dəlilləri

a. Ərizəçi

224. Ərizəçi iddia edib ki, Kipr və Rusiya xanım Rantsevanın ölümü ilə bağlı halların səmərəli istintaqının aparılması barədə Konvensiyanın 2-ci maddəsinə əsasən öhdəliklərini pozmuşlar. O, Kipr və Rusiya dövlət orqanlarının autopsiyaları arasında iddia olunan ziddiyyətlərin (baxın, yuxarıda 50-ci paraqraf) və aşkar anormallıqların əlavə araşdırılması üçün Rusiya dövlət orqanları vasitəsilə Kiprə ötürülmüş, lakin Kipr dövlət orqanlarının riayət etmədiyi tələblərinə işarə etmişdir (baxın, yuxarıda 52 və 62-ci paraqraflar). O, həmçinin polis tərəfindən alınmış şahid ifadələrinin məhdud sayından şikayət edərək (baxın, yuxarıda 31 və 33-cü paraqraflar) vurğulamışdır ki, müvafiq yeddi ifadələrdən beşi ya Limassol polis idarəsində növbədə olmuş polis əməkdaşlarından, ya da qızının ölümü zamanı mənzildə olmuş, yəni, onun fikrincə, hadisələrin konkret versiyasını ifadəsində göstərən maraqlı şəxslərdən alınmışdır. Daha sonra ərizəçi iddia edib ki, hər hansı istintaq rəsmi şikayətdən və ya qurbanın qohumlarının tələbindən asılı olmamalıdır. O bildirib ki, onun qızı hərtərəfli yoxlanılmalı olan müəmmalı şəraitdə ölmüş və Konvensiyanın 2-ci maddəsi müvafiq olaraq istintaqın aparılmasını tələb edir. Yuxarıda göstərilmiş çatışmazlıqlar, eləcə də qurbanın qohumu kimi ona əlçatan olmaması faktı səbəbindən Kiprdə aparılmış istintaq Konvensiyanın 2-ci maddəsinə uyğun deyildir.

225. Xüsusən, istintaqa aid ərizəçi şikayət edib ki, o, yekun araşdırma iclasının tarixi barədə məlumatlandırılmamış, bununla da, həmin iclasda onun iştirakı mümkün olmamışdır. O, işin gedişi və ya onun üçün əlçatan olan başqa vasitələr barədə məlumat almamışdır. O iddia edib ki, yalnız yekunlaşmasından təxminən 15 ay sonra 16 aprel 2003-cü il tarixli araşdırma prosesi üzrə Dairə Məhkəməsinin nəticəsini almışdır. Bundan başqa, hüquqi təmsilçiliyin Kiprdəki qiymətinin onun üçün qadağanedici xarakterli olmasına baxmayaraq, Kipr dövlət orqanları onu pulsuz hüquqi yardımla təmin etməmişlər.

226. Rusiya Federasiyasına gəldikdə, ərizəçi iddia edib ki, qızının Rusiya Federasiyasının vətəndaşı olması faktı nəzərdə tutub ki, onun Kiprdə müvəqqəti yaşadığına və orada öldüyünə baxmayaraq, Konvensiyanın 2-ci maddəsinə əsasən Rusiya Federasiyası da onun Kiprə gəlişinin, orada işləməsinin və sonrakı ölümünün halları ilə bağlı istintaq aparmaq öhdəliyi altındadır. O bildirib ki, onun tələb etdiyi kimi, Rusiya dövlət orqanları Hüquqi yardım haqqında Sazişə əsasən 5 və 36-cı maddələrə müvafiq olaraq cinayət işinin başlanılması üçün Kipr dövlət orqanlarına müraciət etməli olmuşlar (baxın, yuxarıda 181 və 207-ci paraqraflar). Əvəzində, Rusiya dövlət orqanları sadəcə olaraq xanım Rantsevanın ölümü ilə bağlı məlumatları istəmişlər. Cinayət işinin başlanılması barədə Rusiyadakı müvafiq dövlət orqanlarına ərizəçinin sonrakı müraciəti Çelyabinsk prokurorluğu tərəfindən rədd edilmişdir, ona görə ki, xanım Rantseva Rusiyadan kənarda vəfat etmişdir. Rusiyada yaşayan iki Rusiya vətəndaşından Rusiya dövlət orqanları tərəfindən ifadələrin alınması barədə onun təkrar tələbləri rədd olunmuşdur, ona görə ki, Rusiya dövlət orqanları hesab etmişlər ki, Kipr dövlət orqanları tərəfindən hüquqi yardım müraciəti olmadan onlar tələb olunan hərəkəti edə bilməzlər. Ərizəçi hesab edib ki, bu çatışmazlıqlar nəzərdə tutub ki, Konvensiyanın 2-ci maddəsinin tələb etdiyi kimi Rusiya dövlət orqanları onun qızının ölümü ilə bağlı səmərəli istintaq aparmamışlar.