G.F.Gegel (1770–1831). Nemis klassik falsafasining vakili. Uning ta‘limoticha, barcha mavjud narsalarniig asosida «mutlaq g‘oya» (ruh)ning rivoji yotadi. Oldin mutlaq g‘oya «sof borliq» sifatida mavjud bo‘ladi. Keyinchalik u ribojlanib, mazmun jihatdan biridan biri boy bo‘lgan tushunchalarni vujudga keltiradi. Inson ongi rivojlangan sari g‘oya moddiylikdan qutilib boradi. Oxiri mutlaq g‘oya oldingi holatiga qaytadi. Gegel o‘z falsafiy tizimini yaratib mutloq g‘oya o‘zining boy mazmunini moddiy olam-tabiat va jamiyat sifatida ifoda etib, avvalo Dunyo uzluksiz taraqqiyotda ekanligini qayd etadi. Ikkinchidan, mutloq g‘oyaning taraqqiyot jarayonini ochib berar ekan, manna shu jarayon qarma-qarshi tomonlarning kurashi orqali sodir bo‘lishini, bunda bir tushuncha ikkinchi tushuncha tomonidan inkor etilishini, o‘tilgan bosqich yanada yuqori darajada takrorlanishini ko‘rsatib beradi.
Sotsiologiya fanining asoschilari O.Kont, G,Spenser va E.Dyurkgeym
L.Feyerbax (1804-1872) -nemis klassik falsafasining so‘nggi vakili bo‘lib, falsafada materialistik yo‘nalishga mansubdir. U Gegelning mutlaq g‘oyasiga qarshi chiqadi. Feyerbax fikricha, tafakkur insondan tashqarida, unga bog‘lik bo‘lmagan holda mavjud bo‘lishi mumkin. Feyerbax: «Tafakkur, ong ikkilamchidir, materiyaning, tabiatning mahsulidir», deydi.
Ijtimoiy taraqkiyotning murakkablashuvi va ilmiy bilimlarning tabaqalanishi «Sotsiologiya»ning «Falsafa» dan ajralib, mustaqil fanga aylanishini muqarrar qilib qo‘ydi. XIX acpgacha «Sotsiologiya» «Falsafa» ning tarkibiy qismi bo‘lib keldi. Jamiyat haqida «pozitiv fan (haqiqiy fan)» yaratishga urinish XIX asr o‘rtalarida yuzaga keldi. XIX asr boshlarida esa «Sotsiologiya» o‘ziga xos ilmiy usullarga ega bo‘lib, falsafadan to‘la ajralibchiqa boshladi. Lekin u mustaqil fan sifatida XIX asrning 30-yillarida ilmiy muomalaga «Sotsiologiya» atamasi kiritilgandan so‘ng shakllandi. Yangi fanga frantsuz faylasufi Ogyust Kont asos soldi.
Sotsiologiya fanining asoschilari O.Kont, G,Spenser va E.Dyurkgeym
