IŞARƏ ÜNİversitelerdeki muhasebe eğİTİMİNİN İŞletme beklentileriNİ karşilama

2.2.3. İşletmelerin Muhasebe Eğitiminden Beklentileri

Zaman ilerledikçe karmaşıklaşan ve büyüyen işletmelerde başarılı bir yönetim için gerekli bilgi ve teknikleri kullanmak zorunlu hale gelmiştir. Neredeyse bütün işletmelerde, kurumun mali yapısına ilişkin muhasebe verileri olmadan, bunları yorumlayıp analiz etmeden söz konusu işletmeyi yönetme imkanı kalmamıştır (Sevilengül, 2000:16).
Ayrıca, “işletmeler faaliyetlerini sürdürebilmek için etkili bir bilgi toplama, bilgi işleme ve kullanıcılara sunma sistemi (muhasebe sistemi) oluşturmak zorundadırlar” (Çürük ve Doğan, 2001:287).
Muhasebe departmanı, hemen her işletmede kurmay bölümü niteliğindedir. Görevi yürütme yetkisini kullanan yöneticilere ve diğer kurmay personele özel hizmette bulunmaktır. Bu hizmetlere bütçeleme, fiyat belirleme ve özel kararlar gibi konularda danışmanlık yapmak ve bilgi sağlamak yoluyla yardım etmek dahildir.
İşletmelerin faaliyetleri esnasında karşılaştıkları karar durumları işletmenin her kademesinde farklıdır ve farklı bilgilere sahip olmayı gerektirmektedir. Lakin, aşağıda sıralanmış 3 çeşit bilgi işletme kademesinin ihtiyaçlarına yanıt veren genel bilgiler niteliğindedir (Salık, 2009):

• 
  İşlerin nasıl gittiği konusundaki temel bilgiler,
  
• 
  Önemli sorunları görmemizi sağlayacak bilgiler,
  
• 
  Aynı hedefe ulaşmanın birden fazla seçenek varsa, en iyi tercihin hangisi olduğunu belirleyecek bilgiler. İşte iyi muhasebe sistemi bu 3 tür bilgiyi sağlama iktidarındadır.
  

Bir bilgi sistemi olan muhasebeye İşletmeler beklentileri doğrultusunda görevler yüklerler. Bazı İşletmeler muhasebenin borç alacak takibini yapması ve vergi matrahının belirlemesi yeterli iken, bazı İşletmeler ise tüm ilgi guruplarının taleplerine cevap verebilecek bilgilerin üretilmesini, rapor edilmesini ve sonuçların yorumlamasını beklemektedir.
Etkin bir muhasebe sistemin de ancak işletmelerin “bilgi üreten ve dağıtan bölüm” olarak bilinen muhasebe bölümünde görev yapan yeterli düzeyde muhasebe eğitimi almış elemanlar tarafından oluşturulabilir. Türkiye’de muhasebe eğitimi yoğun olarak üniversitelerde verilmektedir (Çürük ve Doğan, 2001:287).
Muhasebe alanındaki çalışmalarda sıkça ileri sürülen sorun, muhasebe eğitimi ile ilgili olarak, üniversitelerde verilmekte olan muhasebe ders ve içeriklerinin piyasanın ihtiyacını tam olarak karşılayamadığı hususundadır. Diğer bir ifade ile, ders programlarının belirlenmesinde sanayinin öğrenciden neler beklediği göz önüne alınmamaktadır (Çürük ve Doğan, 2002a:108).
İşletmelerin üniversitelerde verilen muhasebe eğitiminden talep ve beklentileri Çürük ve Doğan aşağıdaki şekilde özetlemişlerdir (2002b:94-96).

• 
  “Üniversitelerde verilen muhasebe eğitimi teorik temele dayanmaktadır. Teorik eğitimin örnek olay çalışmalar veya uygulamalı programlar ile desteklenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, muhasebe eğitimi almış öğrencilere işletmelerimiz de muhasebe alanında staj yapma imkanları sağlamalıdırlar. Böylelikle, işletmelerimiz tarafından istihdam edilecek muhasebe elemanları daha önceden iş ortamını tanıyabilecekler ve kadrolu çalışmaya başladıkları zaman da önemli zorluklarla karşılaşmayacaklardır,
  
• 
  Üniversitelerimizin muhasebe eğitimi konusunda işletmelerimizden gelen taleplerini en kısa sürede cevaplaması gerekmektedir. Aksi takdirde, işlerin yoğunluğunun bahane edilmesi ve taleplerin zamanında karşılanmaması durumunda taraflar arasında işbirliği olamayacaktır,
  
• 
  Muhasebe eğitimi konusunda üniversitelerimizin lisansüstü gece eğitimlerin yapılması gerekmektedir. Böylece, gündüz çalışmak zorunda olan yöneticilerin lisansüstü eğitimi yapması sağlanacak ve muhasebe eğitimi konusundaki işbirliğinin adımları atılmış olacaktır. Ayrıca, teori ve uygulamada çalışanların bilgileri birleşerek daha anlamlı bilgiler ortaya çıkabilecektir,
  
• 
  Üniversitelerimizin bazı yüksek lisans ve doktora tezlerinin sanayideki muhasebe problemlerinin çözümüne yönelik olarak hazırlanması sağlanmalıdır. Bunun yanı sıra, İşletmelerimiz, muhasebe elemanlarının yüksek lisans ve doktora yapmalarını teşvik edip, desteklemelidirler,
  
• 
  Üniversitelerimizin meslek eğitimi konusunda işletmelerle işbirliğine giderek, uygulamaya yönelik yayınların (süreli yayınlar olabilir) hazırlanması ve işletmelere gönderilmesi gerekmektedir. Böylece, her iki taraf da, gerek teori gerekse uygulamaya yönelik bilgileri bir arada almış olabileceklerdir,
  
• 
  Muhasebe eğitimi ve diğer konularda üniversitelerimiz ile işletmelerimizin ortak projeler üretmesi gerekmektedir. Bununla da, üniversitelerimizin muhasebe eğitimi konusundaki birikimleri işletmelerimize düzenli olarak iletilebilecektir,
  
• 
  Üniversitelerimiz muhasebe eğitimi konusunda işletmeleri bilgilendirecek paneller, konferanslar ve seminerler düzenlemeli ve bu toplantılara işletme yöneticilerini veya ilgili personellerini davet edip, bu deneyimli eleman veya yöneticilerin tecrübelerinden ve pratiğinden yararlanmaları gerekmektedir”.
  

Diğer araştırmacıların çalışmalarında verilen beklentiler de aşağıda sıralanmıştır:

• 
  “Muhasebe mesleğinin gelişimleriyle ilgili uluslararası bilimsel çalışmalar üniversiteler tarafından izlenmeli, bu gelişmeler üniversitelerin düzenledikleri sempozyumlarla Türk muhasebe mesleğine vizyon oluşturmalıdır,
  
• 
  Üniversiteler ile meslek örgütleri ortak çalışmalar yaparak, meslek mensuplarının mesleki bilgilerinin geliştirilmesi, eski bilgilerin yenilenmesi, eksik bilgilerin tamamlanması ve meslekte gelişmelerin izlenmesi konusunda eğitim programları geliştirilmelidir” (Fırat, 2009).
  
• 
  “Muhasebe eğitiminin hedef öğrenci kitlesine uygun esnek bir ders programı oluşturulmalıdır. Bu amaçla, her bölüm için ayrı muhasebe dersleri belirlenmeli ve içerikleri oluşturulmalıdır. Muhasebe eğitiminin önem arz ettiği İşletme bölümlerinin üçüncü ve dördüncü sınıflardaki dersler alan temelinde seçmeli ve zorunlu olarak belirlenmeli ve muhasebe alanında yoğunlaşmak isteyen ve istemeyen İşletme bölümü öğrencilerine farklı içerik ve yoğunlukta muhasebe bilgisi kazandırılmalıdır,
  
• 
  Yönetsel sorunlar ve krizleri çözme, müzakere yapma becerisi kazandırmaya yönelik dersler, programa konulmalıdır” (Kalmıs ve Yılmaz, 2007).
  
• 
  “Fatura, sevk irsaliyesi, tasıma irsaliyesi, tediye makbuzu, tahsil makbuzu, mahsup fişi, çek, senet, banka makbuzları, ihracatta GB ve içerikleri, ithalatta GB ve içerikleri, SSK, Kurumlar Vergisi Beyannameleri, bordrolar ve detay ekleri, resmi kurumlarla yapılan yazışma örneklerinin suret veya aslına uygun olarak hazırlanmış dokümanlara ait işlevlerin ve içeriklerinin de, öğrencilere üniversite öğrenimi sırasında muhasebe eğitiminde öğretilmesi gerekmektedir. Böylece, is hayatında bu belgelerin hazırlanması esnasında herhangi bir zorlukla karşılaşmayacaktır” (Çürük ve Doğan, 2002a:122).
  
• 
  Muhasebe biliminin sürdürülmesi yönünde çalışmalara yoğunluk verilmesi, bu konuda seminer, konferans konuları saptanarak işletmelerden elemanlar çağrılması, yetişmiş yöneticilerin tecrübelerinden ve pratiğinden yararlanılmalıdır (Korukoğlu, 1998: 23).
  
• 
  Muhasebe programları is sınavlarına ve vergi uygulamalarına yönelik değil, öğrencinin zihinsel, yazılı ve sözlü iletişim becerisini ortaya çıkaracak şekilde olması gerektiği kabul görmüştür (Zaif ve Karapınar, 2002:132).
  
• 
  Değişen üretim maliyeti unsurları yapısı dikkate alınarak ilgili derslerde müfredat yeniden yapılandırılmalıdır,
  
• 
  Yeni dönemde giderlerin direkt – endirekt ayrımı önem kazanmıştır. Bu nedenle, giderlerin direkt ve endirekt olup olmaması konusunu güncel hale getirilmelidir,
  
• 
  Doğru maliyet tespiti için uygun maliyet muhasebesi sisteminin seçilmesi, sistemin kurulması ve uygulanması önemli hale gelecektir,
  
• 
  Maliyet Muhasebesi derslerinde üretim maliyeti unsurlarından özellikle Genel Üretim Maliyetleri (GÜM/GÜG) konusu üzerinde artık daha dikkatli ve ayrıntılı durulmalı ve yeni dönemde GÜM’nin artan önemi mutlaka hatırda tutulmalıdır (Elitas, Çonkar ve Erkan, 2006:337-338).