İxtisasın adı: Tərəvəz ustası Modulun nömrəsi

Suvarma suyunun keyfiyyəti.
Suvarılan torpaqların şorlaşma səbələrindən biri 
suvarma suyunun keyfiyyətidir. Suvarma suyu ilə birlikdə torpağa bitkilər üçün ən zəhərli 
xloridlər, sulfatlar və soda kimi duzlar daxil ola bilər və orada toplanar. 
Suvarma üçün suyun yararlı olmasına qiymət verərək becərilən bitkinin növünə nəzər 
salmaq lazımdır. Belə ki, bəzi bitkilər duza davamlı, digər bitkilər isə bunun əksinə olaraq 
davamsızdır. Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri içərisində duza davamlı növlər də 
vardır.
Suvarma suyunda duzların ümumi miqdarı 1 qram/litrdən artıq olmamalıdır. Artıq 
olduqda suvarma suyunun tərkibində hansı duzlardan nə qədər miqdarda olmasını bilmək 
lazımdır. Onu da qeyd edək ki, suvarma suyunun tərkibində olan duzların miqdarı icazə 
verilən həddə olmalıdır. Aparılmış tədqiqatlara əsasən duzluluğun 200-500 mq/litrə qədər 
olan hidrokarbonatlı-kalsiumlu sular suvarma üçün yararlıdır. Belə sular şorlaşma əmələ 
gətirmir, bioloji prosesləri ləngitmir. Ancaq duzluluğu 1000 mq/litr olan xloridli-natriumlu, 
sulfatlı-natriumlu sular suvarma üçün yararlı deyildir. Onu da qeyd edək ki, tərkibində çoxlu 
natrium və kalium olan su tərkibində kalsium və maqnezium olan suya nisbətən duzları çox 
çökdürür. Bu halda torpaq çox bərkiyir və bunun nəticəsində gələcəkdə torpağın becərilməsi 
və suvarılması çətinləşir, bitkinin böyüməsi üçün şərait pisləşir. Qurumuş torpağın səthində 
çökmüş duzlar “ağ qələvi” adlanan ağ örtük əmələ gətirir. Çökmüş karbonat turşusu kalsium 
və maqnezium çatışmadıqda “qara qələvi” adlanır. Belə torpaqlarda mineral gübrələrin 
balansı gözlənilməlidir.
Zəif qələvili sulardan suvarma üçün istifadə etmək yaxşı nəticə vermir. Məsələn 
tərkibində soda olan sularla suvarma aparıldıqda torpağın fiziki-kimyəvi xassələri pisləşir, 
münbitliyi aşağı düşür. Belə sularla suvarılan sahələr şorlaşmaya məruz qalır. 
Əgər suvarma suyunda karbonat ionu 60 mq/litr, yaxud hidrokarbonat ionu 240 
mq/litr, yaxud xlor ionu 150-dən 300 mq/litrə qədər olarsa, o zaman suvarılan torpağın əkin 
qatının şorlaşması, 3000 m
3
/ha suvarma normasında bir mövsüm ərzində baş verəcəkdir. 
Bitkilər üçün ziyanlı ionlardan başqa tərkibində çoxlu miqdarda natrium duzları olan 
suvarma suyu ilə birlikdə torpağa çoxlu miqdarda natrium da daxil olur ki, bu da onun fiziki 
xüsusiyyətlərinin pisləşməsinə səbəb olur və şorakətləşmə prosesi baş verir. 

---