İxtisasın adı: Tərəvəz ustası Modulun nömrəsi

Şəkil 1.40. Reyhan
2.
İri rеyһan - bitkisi daһa iridir. Yarpağı yaşıl, çiçəyi bənövşəyidir. Cirə ətri vеrir. 
3.
Qaşıqvari rеyһan - iri gəmiyə охşar (qaşığa охşar) yarpaqları var. 
4.
Dəstəvari rеyһan - kiçik yığcam kоla malikdir. Azərbaycanda һəm yaşıl, һəm 
bənövşəyi-yaşıl yarpağı оlan оrta kоllu, хоş və incə ətirli rеyһan bеcərilir. 
Reyhanın bir sıra sortları vardır: “Gəncə reyhanı”, “Duşistıy krasavçik”, “Magiya vostoka” 
və sairə. 
Gəncə reyhanı. Bu sortu şəһər ərazisində yеrli əһali sеçib yaratmışdır. Kоlu 25-30 sm, 
yarpağı və gövdəsi açıq-yaşıl, görkəmi хоşagələndir. Cücərmədən 25-30 gün sоnra istifadəyə 
başlanır, 35-50 gün sоnra çiçəkləyir (çiçəkləri ağdır), 60-70 gün sоnra tохumu yеtişir. 
Vеgеtasiya ərzində 10-15 dəfə biçilir və 10-26 t yaşıl kütlə vеrir. 
Qәdimdən Azərbaycanda və bütün Zaqafqaziyada Gəncə sortunun analoqu olan və 
yalnız ondan gövdə və yarpağının bənövşəyi-yaşıl rəngi ilə fərqlənən sort da geniş yayılıb.

---

Modulun adı: Ədviyyat, bitki çayları və dərman bitkiləri 
55 
Reyhanın quru yarpaqlarında 16,5 % azotlu maddə, 4,75 % yağ, 12,5 % sellüloza, 8,7 
mq% karotin, 150 mq% rutin, 6 % aşı maddəsi, vitaminlər, üzvi turşular, qatran, boyaq 
maddələri, qlükozidlər, şəkərli maddələr və sairə vardır. Reyhanın çiçəklərində 0,3-1,5 %, 
yaşıl yarpaqlarında isə 0,04-0,50 % efir yağı vardır. Toxumların tərkibində 12-19 % 
piyəbənzər yağ maddəsi tapılmışdır.
Reyhanda olan boya maddələri - xlorofil, flavonlar, karotin tibbi cəhətdən çox faydalıdır. 
Bu maddələr qanazlığına, mədə-bağırsaq və avitaminoz xəstəliklərinə müalicəvi təsir 
göstərir. Reyhan qida ilə qəbul olunduqda mədənin fəaliyyətini artırır, orqanizmdə maddələr 
mübadiləsini yaxşılaşdırır. Qanın tərkib hissələrini normal vəziyyətdə saxlayır, böyrək və 
sidik yollarının iltihabını aradan qaldırır. Reyhan qarın köpməsinə, mədə və sidik kisəsi 
ağrılarına, qıcolmaya, mədə soyuqdəymələrinin xroniki proseslərinə, boğaz ağrılarına da 
müalicəvi təsir göstərir. Reyhanın tərkibində olan kamfora maddəsində tibdə yorğunluq 
nəticəsində əmələ gələn əsəb sarsıntılarında, qan dövranı pozğunluqlarında, tənginəfəslikdə, 
ümumi zəiflikdə, ürək-damar, qızdırma, soyuqdəymə, sancılar və sairə xəstəliklərin 
müalicəsində istifadə olunur. 
Geniş istifadə dairəsinə malik olan ətirli reyhan təzə halda da istifadə olunmaqla 
bərabər ətirlərin alınmasında, konserv sənayesində, müxtəlif xörəklərin, salatların, ətirli şirə, 
şərbət və şərabların hazırlanmasında istifadə olunur. Azərbaycan qədim zamanlardan reyhan 
toxumu, şəkər və limon qatmaqla məşhur "baləng" şərbəti hazırlayır, bayram və hüzur 
mərasimlərində stola verirlər. Bitki efirli yağ, aşı və şəkərli maddələrlə bərabər üzvi turşular, 
vitaminlər, mineral maddələrlə zəngin olmaqla, onun efir yağı antiseptik xassəyə malikdir. Bu 
xüsusiyyətə görə ət, digər yemək məhsullarının saxlanmasında ondan konservləşdirici kimi 
istifadə edilir. Tərəvəz xörəklərinə - noxud, lobya, pomidor, kərəviz, mərzə və sairə ətir, dad 
vermək və vitaminlərlə zənginləşdirmək üçün reyhandan qatqı kimi istifadə edilir. Reyhan 
yayda hazırlanan bir çox xörəklərin sup (şorba), dovğa və sairə hazırlanmasında əlavə qatqı 
kimi də istifadə edilir.
Efir yağından alınan evgenoldan xoş ətirli maddə kimi ətriyyat və yeyinti sənayesində 
geniş istifadə edilir. EvgenoI dezinfeksiyaedici vasitə kimi dişin dibindən gələn xoşagəlməz 
qoxuları yox etmək üçün də işlədilir.