J. Ataniyazov, E. Alimardonov, F. Hamidova xalqaro moliya bozori tahlili toshkent-2019
Yüklə 1,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Evrodepozitlar
|
Evrokreditlarning shakllari.
Evrokreditlar evrovalyutada odatda 10 oydan 12 yilgacha (o’rtacha 7 yilga) va asosan 100 mln. AQSh dollaridan 500 mln. AQSh dollari miqdorida beriladi. Evrokreditlar bo’yicha foiz stavkalari suzuvchi bo’lib, doimo xalqaro foiz stavkalari (LIBOR, PIBOR, FIBOR) asosida ko’rib chiqiladi. Evrobanklar evrokreditga xizmat ko’rsatgani, ishtirok etgani va ushbu jarayonni boshqargani uchun komisson to’lovlar oladi yoki kredit foiziga bank o’z spredini ko’shadi. Evrokreditlarni olish juda qulay va tez amalga oshiriladi hamda ushbu kreditlarni uzoq muddat davomida 80 so’ndirishga imkon beriladi. Evrobanklar mijozning to’lov va kreditni qaytarish qobiliyatini, kredit tarixini o’rgangan holda turli shakldagi muzokaralar natijasida ssuda shartlari to’g’risidagi yozma shartnoma asosida o’z mijoziga evrokreditlarni taqdim etishadi. Foiz stavkaning o’zgarishi natijasida yuzaga keladigan zararlarni oldini olish maqsadida banklar qisqa muddatli evrokreditlar bozorida turli ko’rinishdagi moliyaviy operatsiyalarni amalga oshiradilar. O’rta va uzoq muddatli evrokreditlar odatda stend-bay va qayta yangilanish (rollover) shartlari asosida taqdim etiladi. Birinchi holatda bank qarz oluvchiga shartnomada kelishilgan summani turli qisqa (3, 6, 9, 12 oylik) muddatlar bo’yicha alohida-alohida taqdim etish majburiyatini oladi. Shartnomada belgilangan har bir muddat bo’yicha kredit foizi ham alohida-alohida, evrovalyuta bozoridagi asosiy suzuvchi foiz stavkalar (masalan LIBOR)ning o’zgarishini inobatga olgan holda ko’rib chiqilari. Bu esa, evrobanklarga o’rta va uzoq muddatli kreditlarni qisqa muddatli resurslardan foydalangan holda taqdim etish imkoniyatini yaratadi. Ikkinchi holatda, rollover evrokreditlar turli shartlar asosida berilishi mumkin. Xususan: 1. Evrobank bitim tuzilgandan so’ng, investitsion loyihani kreditlash uchun mo’ljallangan barcha summani darhol bir martalik to’lov orqali yoki ma’lum bir muddatdan keyin berishi, shuningdek kreditni so’ndirish tartibi ham bir martalik to’lov hisobiga yoki qisman, alohida to’lovlar rejasi orqali amalga oshirililishi mumkin. 2. Amaliyotda keng tarqalgan rollover kredit turlaridan biri bu - kreditning ma’lum bir oraliq muddati davomida mijozning maksimal olishi mumkin bo’lgan kredit miqdorini nazarda tutadi. Bunday kreditni so’ndirish tartibi bir martalik yoki qisman to’lovlar orqali amalga oshiriladi. 3. Kredit shartnomasida ssuda hajmi va uning foiz stavkasini kreditning umumiy muddati davomida har chorakda, yarim yilda yoki bir yilda bir marta va h.k. oraliq muddatlarda qayta ko’rib chiqish tartibi yoki sanasi belgilab qo’yiladi. 4. Rollover kreditning maxsus turlaridan biri bu – qarz oluvchiga kelishilgan ma’lum muddat davomida oldindan belgilangan shartlar asosida zarur bo’lganda evrobankdan kredit olish huquqini beradi. 81 Rollover kreditlarning shakli va shartlari turlicha bo’lsada, ular uchun ham ba’zi bir elementlar majburiy hisoblanadi. Xususan, tomonlarning faoliyat tavsifi, kreditning summasi, maqsadi va to’lov valyutasi, so’ndirish muddati va tartibi, qiymati va kafolati va boshqalar. Evrodepozitlar ni muddati 1 kundan 1 yilgacha, ba’zan 5 yilgacha cho’zilishi mumkin, odatda ularning muddati 6 oy bo’ladi. Mazkur bozorda banklararo depozitlarning o’rtacha summasi 5-10 mln. AQSh dollarini, ba’zan esa undan bir necha marta katta miqdorni tashkil etadi. Yüklə 1,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|