Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi

tarkibiy siljishlar bilan birga sotish muammolari va transport ta’minotining 
keskinlashuvini keltirib chiqaradi. Transport sohasida ishlab chiqarish 
quvvatiarining tez sur'atlar bilan sishi jahon savdo bozorlarida yuk tashish 
muammolariga talabning kuchayishi bilan bog’liq ravishda, eng muhimi, 
mijozlarning transport xizmatlari sifatiga qyadigan yangi talablar oqibatida sodir 
bo’ladi. Raqobatchilik kurashi keskinlashgan bir sharoitda asosiy kapitalni 
yangilash zarurati z rolini o’ynaydi. Jahon transport bozorlarida ITT ga xos
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

xususiyatlar transport turlari raqobatbardoshligining doimiy ravishda o’sib 
borishi, bir-birlarining o’rnini bosishi salohiyatli imkoniyatining kuchayishi, 
aralash (intermodal) aloqalarning rivojlanishi kabilarda namoyon bladi. 
Transportning mintaqaviy turlari koYoq raqobatga uchraydi. Bu ayniqsa yuklar 
dengiz bandargohlariga yetkazilishini ta’minlaganda yaqqol namoyon bladi.
Transport tizimlari zining texnik darajasi, ko’lami, tashkiliy shakllari va 
transport oqimlarini zlashtirish sifatiga kra mijozlarning yangi talablariga 
moslashadi, bunda xarajatlar ikkinchi ringa surib qyiladi. Ushbu yangi talablar 
quyidagilar bilan bog liq: jnatmalar tabaqalanishining kuchayishi (yuklarni 
mayda turkumlar bilan tashish ehtiyoji ortib bormoqda); ishlab chiqarishning 
baynalmilallashuvi; yuk tashish samaradorligini oshirishga intilish, bunda 
transport jarayonining kapital sig’imliligiga dosh bera olish nazarda tutiladi; 
ishlab chiqarish va iqtisodiy aloqalarning zgarib borayotgan tarkibiga 
moslashish zarurati; passajir va yuk tashish muntazamliligi va davriyligini 
ta’minlash; yuklarning butligi va yetkazib berish tezkorligi darajasining oshishi;