postindustrial turlari mavjudligi haqida tasawur shakllangan. Dunyoda sanoat
taraqqiyoti yuz bergan XVIII-XIX asrlargacha bo’lgan davrda iqtisodiyotning agrar
turi hukmron edi. Keyinchalik, sanoatturining ahamiyati osha bordi va bu jarayon
bugun ham davom etayapti. Shu bilan birga dunyo miqyosida iqtisodiy faol
aholining salkam yarmi qishloq xjaligida band ekanligini esdan chiqarmaslik
lozim. Rivojlanayotgan mamlakatlarda band bo’lgan aholining deyarli 60 foizi
qishloq xjaligiga tg’ri keladi, qoloq mamlakatlarda undan ham yuqori.
Hozirgi vaqtda Yevropa, Shimoliy Amerika mamlakatlarida hamda
Yaponiyada sanoat va qurilish tarmoqlariga jami band aholining 30-38 foizi
tg’ri keladi. Germaniya va Shvetsariyada bu ko’rsatkich 40-43 foizga teng.
FTI kengayishi va chuqurlashishi natijasida dunyodagi kpchilik, asosan
iqtisodiy rivojlangan mamlakatlarda iqtisodiyotning yangi postindustrial turi
shakllana boshladi. Bunday turda noishlab chiqarish tarmoqlari, ayniqsa xizmat
krsatish sohasi tez rivojlana boshladi.
Lekin, shularning barchasi fan talab etuvchi ishlab chiqarishning rivojlanishi,
ilmiy-tadqiqot ishlarining keng miqyosda amalga oshirilishi, jamiyat ilmiy va
ta’lim, ilmiy-texnik salohiyatining keskin o’sishi bilan bog’langan.
Postindustrial mamlakatlar qatoriga arbiy, Janubiy va Shimoliy Yevropa
mamlakatlari, AQSh, Kanada, Avstraliya, Yaponiya hamda Argentina, Liviya va
boshqa davlatlar kiradi. Ularga noishlab chiqarish sohasiga jami band aholining
50-70 foizi to’g’ri keladi.1
Rivojlanayotgan mamlakatlarning ayrimlarida ham noishlab chiqarish
sohasi yuqori darajada rivojlangan. Shular qatoriga ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish
borasida katta yutuqlarga erishgan (Argentina, Meksika, Braziliya, Chili, Koreya
Dostları ilə paylaş: |