Jurnal 1918-yil dekabr oyidan chiqa boshlagan

Uzoqlashtirilgan auditoriyalar.
Bu modelda zamonaviy axborot texnolo giyasi vo
-
sitalari faol foydalaniladi. Qandaydir oliygohda o‘tkazilayotgan o‘quv kurslar, ma’ruza
-
lar yoki seminarlar talabalar yig‘iladigan, uzoqlashtirilgan o‘quv auditoriyalarga sinxron 
teleko‘rsatuv, videoanjuman, radioeshittirish ko‘rinishida telekommunikasiya kanalla
-
ridan uzatiladi. Bunda bir o‘qituvchi bir vaqtni o‘zida talabalarning katta auditoriyasi 
bilan ishlaydi. Ushbu model bo‘yicha AQSH ning Viskonsiya universiteti (Wisconsin 
University, USA) da, shuningdek, Xitoyning markaziy radio va televedeniye universiteti 
(China Central Radio and TV University) da masofali o‘qitish tashkil etilgan.
Loyihalar.
Davlat ta’lim yoki ilmiy-tadqiqot dasturi doirasida keng qamrovlik loyi
-
hani amalga oshirish uchun mo‘ljallangan masofali o‘qitish modelidan iborat. Ushbu 
modelda asosiy ahamiyat o‘quv materiallarini ishlab chiquvchi asosiy mutaxassis xo
-

---

82
“XALQ TA’LIMI”
ilmiy-metodik jurnali. 2023. № 2. www.pubedu.uz
dimlar, masofali kurslarni olib boruvchi o‘qituvchilar va olimlar yig‘iladigan ilmiy-uslubiy 
markazga qaratiladi. Markazda ishlab chiqiladigan masofali kurslar u yoki bu davlat 
(xudud) ning katta auditoriyasiga uzatiladi. Bunday o‘qitish vaqtinchali hisoblanib, loyi
-
hada mo‘ljallangan ishlar bajarilgandan yoki tugagandan so‘ng tugatiladi. Bu modelga 
misol sifatida Afrika va Lotin Amerikasining rivojlanayotgan davlatlarida turli xalqaro 
tashkilotlar o‘tkazgan qishloq xo‘jaligi, agrotexnikaning yangi uslublari, ekologiya bo‘yi
-
cha masofali o‘qitish kurslari olish mumkin.
Xulosa qilib aytganda, Masofaviy ta’lim jarayonini amalga oshirish bosqichlari 
elektron ta’limni tashkillashtirishning ko‘pgina manbalari orasidan quyidagilarni ko‘r
-
satish mumkin:
• mualliflik dasturiy mahsulotlari (Authoring tools);
• virtual ta’lim jarayonini boshqaruvchi tizimlar LMS (Learning Management Sys
-
tems);
• ichki kontentni boshqaruv tizimlari CMS (Content Management Systems).
Hammamizga ma’lumki, har bir universitet yoki ta’lim muassasi o‘z ta’lim jarayoni
-
ni boshqarish uchun zamonaviy texnologiyalardan kelib chiqqan holda, o‘zining virtual 
axborot ta’lim muhitini yaratishga harakat qiladi. Hozirgi vaqtga kelib, virtual axborot 
ta’lim muhitini yaratishning hojati qolmagan, chunki Web muhitiga moslashgan har hil 
turdagi dasturiy majmualar jonkuyar dasturchi va ta’lim sohasida ishlab kelayotgan 
xodimlarning hamkorlikda ishlashlari, shuningdek, ta’limga yo‘naltirilgan fondlar tomo
-
nidan qo‘llab-quvvatlanishi natijasida, erkin va ochiq kodli dasturiy ta’minotlar yaratil
-
gan. Bu o‘quv modulimizda masofaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirish imkoniyatini 
beruvchi erkin va ochiq kodli dasturlar majmuasining tahlili keltiriladi. O‘quv modulida 
keltirilgan dasturiy majumalar tahlili ko‘p yillar davomida olib borilgan ilmiy tadqiqotlar 
natijasida yozilgan.