Kafedrasi anvarova dildora anvarovna

Huquqiy imtiyozlar uchun quyidagi belgilar muhim hisoblanadi:
a) huquqiy imtiyozlar sub’ektlarning manfaatlari yanada to’laroq qondirilishi, ular hayot sharoitlarining engillashtirilishi bilan tavsiflanadi;
b) huquqiy imtiyozlar umumiy qoidadan istisno tariqasida qo’llaniladi va yuridik tabaqalashtirish usuli si­fatida amal qiladi. Chunki imtiyozlar, avvalambor, shaxs maxsus huquqiy maqomining muhim qismi, sub’ektning asosiy huquq va erkinliklarini yuridik yo’sindagi alohida imkoniyatlar bilan to’ldirish mexanizmidir;
v) huquqiy imtiyozlar vakolatli davlat organlari tomonidan huquqiy hujjatlarda huquq ijodkorligining demokra­tik printsiplariga muvofiq belgilab qo’yilgan istisno tariqasi­dagi qoidalar sifatida amal qiladi. Odatda, imtiyozlar huquqni qo’llash hujjatlari bilan emas, balki normativ hujjatlar bilan belgilab qo’yiladi.
Huquqiy imtiyozlarning asosiy maqsadi – shaxs, ijtimoiy gu­ruhlar va davlat manfaatlarini muvofiqlashtirish. Ana shu asosiy maqsadga erishishga qaratilgan huquqiy imtiyozlar kompensatsiya qiluvchi va rag’batlantiruvchi funktsiyalarni bajaradi.
Huquqiy imtiyozlarning turlari quyidagilardan iborat:

• 
  huquqiy tartibga solish premetiga ko’ra: konstitutsiyaviy, fuqarolik, ekologik va boshqalar;
  
• 
  hajmiga ko’ra: asosiy, qisman va qo’shimcha;
  
• 
  harakat qilish vaqtiga ko’ra: doimiy va vaqtinchalik;
  
• 
  mazmuniga ko’ra: moddiy huquqiy, ma’naviy.
  

7. HUQUQIY TARTIBGA SOLISH SAMARADORLIGI, BELGILARI VA UNI TA’MINLANISH ASOSLARI


Huquqiy tartibga solish samaradorligi – bu huquqiy tartibga solish maqsadi bilan erishilgan natija o’rtasidagi nisbatdir.
Muayyan davlatda amalda bo’lgan huquqiy tartibga solish mexanizmining samaradorligi ushbu jamiyatda mavjud bo’lgan ijtimoiy - iqtisodiy, siyosiy - huquqiy va ma’naviy omillar bilan belgilanadigan vaziyatga bog’liq bo’ladi.
Huquqiy tartibga solish samaradorligi keng va serqirrali tushuncha bo’lib, uning tarkibiy qismlariga quyidagilarni kiritish mumkin:

• 
  amaldagi qonunchilik tizimining sifat jihati;
  
• 
  huquqni qo’llash faoliyatining samaradorligi;
  
• 
  huquqni qo’llash sub’ektlarining huquqiy ongi darajasi;
  
• 
  aholining huquqiy ongi va madaniyati darajasi.