Kbt я25 uot (059) Baş redaktor
Yüklə 6,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az; www.csl-az.com; www.musigi-dunya.az 13
- İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.adam.az www.az.wikipedia.org www.teatrplyus.az 13
|
Ə d ə b i y y a t “Dədə Qorqud diyarı” -Azərbaycan [Notlar]: bariton, soprano, xor və simfonik orkestr üçün bir hissəli oratoriya /M.Quliyev.-Bakı, 2002.- 32 s. Simfoniya-rekviyem (Xocalı şəhidlərinə) [Notlar] /M.Quliyev.- Bakı, 1994.-22 s. “Şəbi-hicran” [Not- lar]: xor və simfonik orkestr üçün romantik poema /M.Quliyev; söz. Füzuli.-Bakı, 2002.-19 s. Yaxan düymələ: Xalq mahnısı [Notlar] /M. Quliyev .-Bakı, 1995.- 18 s. İsmayılova, G. Milli musiqi mədəniyyətimizin görkəmli nümayəndəsini xatırlarkən... Məmməd Quliyev - 75// 525-ci qəzet.- 2011.- 12 may.- S.6. İ n t e r n e t d ə www.anl.az www.az.wikipedia.org www.heydar-aliyev- foundation.org www.musigi-dunya.az 9 Bəstəkar 48 105 illiyi Bəhram Mansurov 1911-1985 FEVRAL Bəhram Məşədi Süleyman bəy oğlu Mansurov 1911-ci il fevral ayının 12- də Bakıda anadan olmuşdur. Bəhram Mansurov uşaqlıqdan evlərində təşkil olunan musiqi məclislərinin şahidi olub. Babası Məşədi Məlik bəy dövrü- nün açıq fikirli şəxslərindən biri, həm də istedadlı musiqişünas, mahir çalğıçı idi. Onun tara, musiqiyə olan həvəsini görən atası Məşədi Süleyman Bəhrama həmişə deyərmiş: “Mən hiss edirəm ki, sən tarı birdən-birə çalacaqsan. Sənə öyrətmək lazım deyil”. Doğrudan da Bəhram 8 yaşından tarı sinəsinə ba- saraq uşaq arzularını tarın kövrək tellərinə kökləyir. Bəhram Mansurovun 19 yaşı olan- da Müslüm Maqomayev onu ilk notlu xalq çalğı alətləri orkestrinə, daha son- ra isə Opera və Balet Teatrına solist- tarzən kimi dəvət etmişdir. 1929-cu ildən Azərbaycan Dövlət Şərq Orkestrində, sonralar 1931-ci ildə Azərbaycan Radiosu Xalq Çalğı Alətləri Orkestrində fəaliyyət göstər- miş, Azərbaycan Dövlət Filarmoni- yasının solisti olmuş, 1932-ci ildə isə Opera və Balet Teatrında Hüseynqulu Sarabski, Yavər Kələntərli, Hüseyna- ğa Hacıbababəyov, Əlövsət Sadıqov, Həqiqət Rzayeva kimi korifeylərlə işləmişdir. Rübabə Muradova, Sara Qədimova, Əbülfət Əliyev, Gülxar Həsənova, Zeynəb Xanlarova, Mais Salmanov, Bakir Haşımov, Qulu Əsgərov, Arif Babayev, Baba Mirzəyev və başqa sənətkarları müşayiət etmiş- dir. Bəhram Mansurovun ifasında “Ça- hargah” (1970) və “Rast” (1978) mu- ğamları nota köçürülmüş, 1971-ci və 1975-ci illərdə “Bayatı-Şiraz”, “Hu- mayun”, “Şur”, “Bayatı-kürd”, “Çahar- gah” muğamları ilk dəfə YUNESKO xətti ilə vallara və CD-lərə yazılmış, bütün dünyaya yayılmışdır. Sadıqcandan sonra klassik Azərbay- can muğamlarını qoruyub saxlayan və təbliğ edən yeganə tarzən idi. Dəfələrlə beynəlxalq simpozium və konsertlərdə Azərbaycan musiqisini təmsil et- mişdir. 1978-ci və 1983-cü illərdə Səmərqənddə keçirilən Beynəlxalq Muğam Simpoziumunda Azərbaycan muğamlarını məharətlə dinləyicilərə çatdırmışdır. Onun ifasında bütün muğamlar, dəraməd, diringə, təsnif və rənglər bəstəkar Eldar Mansurov tərəfindən nota salınmışdır. Bəhram Mansurovun yaradıcılı- ğı dövlət tərəfindən yüksək qiymət- ləndirilmiş, 1956-cı ildə “Azərbaycanın Əməkdar artisti”, 1978-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüş- dür. 1959 və 1967-ci illərdə iki dəfə “Şərəf Nişanı” ordeni, 1976-cı ildə “Əmək veteranı” medalı və digər mü- kafatlarla təltif edilmişdir. Görkəmli tarzən Bəhram Mansurov 1985-ci il may ayının 14-də vəfat et- mişdir.
49 60 illiyi Gülbacı İmanova 1956 FEVRAL Gülbacı Əliəkbər qızı İmanova 1956- cı il fevral ayının 13-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının məzunudur. 1980-cı ildən Bakı Musiqi Akademi- yasında (BMA) xor dirijorluğu ixtisa- sından və xor fənnlərinin metodikasın- dan fənlərini
tədris etmişdir. 1989-cu ildən Ş.Məmmədova adına Opera stu- diyasında baş xormeyster kimi fəaliyyət göstərmişdir. 1993-cü ildən etibarən Bakı Musiqi Akademiyasının Dirijorluq kafedrasında çalışır. 1996-cı ildə Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasına bədii rəhbər və baş di- rijor vəzifəsinə təyin edilmişdir. Onun repertuarına Azərbaycan və dünya xalq- larının xor musiqisi, o cümlədən Ameri- ka spiriçuelsi, klassik və müasir musiqi əsərləri, xüsusilə F.Əlizadənin “Journey İmmortalitu” oratoriyası daxil edilmiş- dir.
G.İmanovanın rəhbərliyi altında S.Qunonun “Santa Sesiliya” messa- sı və milli kapellanın ilk dəfə ifa etdiyi V.Adıgözəlovun “Təntənəli kontata”sı kimi əsərlər Azərbaycan səhnəsində ilk dəfə ifa olunmuşdur. Gülbacı xanım müxtəlif operalara xor partiyaları hazırlamış, “Traviata”, “Aida”, “Trubadur”, “Təlxəklər”, “Kənd namusu”, “Çar gəlini”, “Aleko” və s. ta- maşaların xormeysteri olmuşdur. 1999-cu ildən BMA-nın Dirijorluq kafedrasında dosent, sonra professor kimi fəaliyyət göstərmişdir. Müəllimlik etdiyi vaxtdan bir sıra dirijor-xormeyster yetişdirmişdir. Onlar arasında beş ma- gistr, on bakalavr və bir neçə assistent- aspirant var. 1996-cı ildə Gürcüstan respubli- kasının,
1999-2000-ci illərdə Türkiyə Cümhuriyyətinin fəxri fərmanlarına və mükafatlarına layıq görülmüşdür. 2000-ci ilin oktyabr ayında “Azərbay- canın Əməkdar incəsənət xadimi”, 2007- ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. 2011, 2014-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin mükafatı ilə təltif edilmişdir.
50 60 illiyi Səkinə İsmayılova 1956 FEVRAL Səkinə Qulu qızı İsmayılova 1956- cı il fevral ayının 24-də Bakı şəhərində anadan olmuşdur. 1972-ci ildə ümumrespublika “Oxu tar” müsabiqəsində “Yurdumuz geyib əlvan” mahnısını ifa etmiş, müsabiqənin I dərəcəli diplomuna layiq görülmüş, 1973-cü ildə “İstedadlar axtarırıq” müsabiqəsində “Gəl bizə yar” xalq mahnısının ifasına görə müsabiqənin I dərəcəli diplomu və Mədəniyyət Nazir- liyinin (indiki Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi) fəxri fərmanı ilə təltif olunmuşdur. 1974-cü ildə Asəf Zeynallı adına Mu- siqi Məktəbinin muğam sinfində ustad xanəndə, pedaqoq Nəriman Əliyevdən dərs almışdır. Burada təhsilini başa vura- raq Opera və Balet teatrının səhnəsində çıxış etməyə başlamışdır. 1990-cı ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetini bitirmişdir. Xalq mahnıları və muğamların əvəzedilməz ifaçısı olan Səkinə İsmayı- lova Azərbaycan muğam sənətini İran, Türkiyə, İraq, Səudiyyə Ərəbistanı, Vyetnam, Yaponiya, Hindistan, Avstri- ya, Almaniya, Hollandiya, İsveç, Fransa, Norveç, Danimarka, Macarıstan, Lük- semburq, ABŞ kimi ölkələrdə dəfələrlə yüksək səviyyədə təmsil etmişdir. Opera və Balet Teatrının səhnəsində əksər muğam operalarında aparıcı par- tiyaları “Leyli və Məcnun”-da Ley- li, “Əsli və Kərəm” də Əsli, “Gəlin qayası”nda Gülbahar, “Aşıq Qərib” də Şahsənəm, “Vaqif”də xanəndə qız və bir çox digər rollarda uğurla çıxış etmiş və etməkdədir. Səkinə İsmayılova Milli Konserva- toriyanın dosenti, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin baş müəllimidir. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə Azərbaycan Mədəniyyəti Fondu- nun layihəsi əsasında Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin yaxından işti- rakı və Azərbaycan Televiziyasının təşkilatçılığı ilə keçirilən muğam televi- ziya müsabiqələrində münsif kimi iştirak etmişdir. Səkinə İsmayılova müasir Azərbaycan muğam ifaçılığında ilk dəfə olaraq qadın ifaçılardan ibarət olan muğam üçlüyü ya- ratmışdır. Bir çox xarici ölkələrdə qastrol səfərlərində olan xanəndə Azərbaycan muğamını beynəlxalq səviyyədə təbliğ etmişdir. 2009-cu ilin martında ölkəmizdə ilk dəfə olaraq keçirilən I Beynəlxalq Mu- ğam Festivalında respublikamızı təmsil etmişdir. 1991-ci ildə rejissor və ssenari müəllifi Ş.Ələkbərovun “Qəzəlxan” filmində mahnı ifaçısı kimi, 1995-ci ildə “Hacı Arif” filmində arxiv kadrlarında, 2005-ci ildə rejissor M. Əjdəroğlunun “Nəriman Əliyev”adlı filmində, rejissor A.Qazıyev və ssenari müəllifi R. Zöhrabovun “Xalq Təranələri” filmində iştirak etmişdir. 1988-ci ildə Əməkdar artist, 1992-ci ildə Xalq artisti adına layiq görülmüşdür. Müğənni Prezident mükafatçısı olmuş- dur.
51 70 illiyi Əlabbas Qədirov 1946-2006 FEVRAL Əlabbas Gülabbas oğlu Qədirov 1946-cı il fevral ayının 13-də Bakıda anadan olmuşdur. Dəmiryolçular klu- bunda Xalq artisti Ağadadaş Qurbano- vun rəhbərlik etdiyi dram kollektivinin üzvü olmuş, aktyorluq vərdişlərinin ib- tidai əsaslarını öyrənmişdir. 1965-ci ildə M.Əliyev adına Azər- baycan Dövlət Teatr İnstitutunun (in- diki ADMİU) dram və kino aktyorluğu fakültəsinə daxil olmuşdur. Tələbəlik illərində institutun Tədris teatrının ştatlı aktyoru kimi C.Cabbarlının “Ay- dın” (Surxay), H.Cavidin “Azər”, A.Salinskinin “Təbilçi qız” (Fyodr) əsərlərində maraqlı rollar oynamışdır. Elə buna görə də, Ə.Qədirov son kursda oxuyanda Mehdi Məmmədov onu Aka- demik teatrda quruluş verdiyi H.Cavidin “Xəyyam” faciəsində Yusif roluna dəvət etmişdir. O gündən etibarən o, Milli Dram Teatrının aktyoru olmuş, 26 de- kabr 2001-ci ildə teatrın bədii rəhbəri və direktoru təyin edilmişdir. Aktyor çox sayda teletamaşalarda oy- namış, bu tamaşaların bir qismi televizi- yanın “Oızıl fond”una daxil edilmişdir. Onlardan S.S.Axundovun, “Laçın yu- vası” (Cahangir), M.Muradan “Təkan” (Dilqəm), İ.Əfəndiyevin “Atayevlər ailəsində” (Cahangir), M.F.Axundza- dənin “Hacı Qara” (Heydər bəy), Ə.Haq- verdiyevin “Bəxtsiz cavan” (Fərhad), M.Bayciyevin “Duel” (İsgəndər), Da- zortsevin “Qəbula gələn sonuncu adam” (Kişi) əsərlərini göstərmək olar. Uzun illər gənclər üçün “Məşəl”, sonralar əyləncə xarakterli “Komediya- lar aləminə səyahət” verilişlərinin aparı- cısı olmuşdur. On yeddi (bədii-sənədli) filmdə çəkilən aktyorun kinoda debütü “Xatirələr sahili” filmindəki İmran rolu- dur. Kinoda ilk böyük rolu isə rejissor G.Əzimzadənin 1974-cü ildə diplom işi kimi çəkdiyi “Nəğmə dərsi” novellasın- dakı (“Ömrün səhifələri” kinoalmanaxı) ata obrazı, sonuncu rolu isə “Küçələrə su səpmişəm” (2004) filmində oynadığı Çərkəz dayı obrazıdır. Milli kinoda yaratdığı Mənsur (“Evin kişisi”, 1978), Cəlil (“Qızıl uçurum”, 1980), Fəzl (“Babək”, 1979), Fərid (“Qocalar, qocalar...”, 1982), Sultanov (“İşarəni dənizdən gözləyin”, 1986) və digər obrazları yaddaqalandırlar. İste- dadlı aktyor “Sevinc buxtası” filmində yaratdığı (1977) Nazim roluna görə 1978-ci ildə Respublika Dövlət mükafa- tına layiq görülmüşdür. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetində pedaqo- ji fəaliyyət göstərmişdir, 2000-ci ildən universitetinin professoru idi. Sənətdə qazandığı nailiyyətlərə görə 1982-ci ildə “Əməkdar artist”, 1989-cu ildə isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüş, 2006-cı ildə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunmuşdur. Sevilən sənətçi, Xalq artisti Əlabbas Qədirov 2006-cı il mart ayının 8-də, 60 yaşında vəfat etmiş, II Fəxri Xiyabanda dəfn edilmişdir.
52 90 illiyi Sofiya Hüseynova 1926-2015 FEVRAL Sofiya Həsən qızı Hüseynova 1926- cı il fevral ayının 17-də Bakıda anadan olmuşdur. Orta məktəbi Naxçıvanda bi- tirmişdir. Şagird vaxtlarında anası, Nax- çıvanın ilk aktrisası Xədicə Qazıyeva ilə uşaq rollarında səhnəyə çıxmışdır. Ana- sının tövsiyəsi ilə 1944-cü ildən teatrın truppasına daxil olmuş, 1945-ci ildə qısa müddət Zaqatala DDT-də işlədikdən sonra yenə Naxçıvana qayıtmışdır. 1942-ci ildən C.Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının aktrisası olmuşdur. Sofiya xa- nımın səhnədə ilk rolu Səməd Vurğunun “Vaqif” dramındakı gürcü qızı Tamara olmuşdur. 1950-ci ilin ortalarından başlaya- raq S.Hüseynova bir müddət Naxçıva- nın “Araz” Dövlət Mahnı və Rəqs An- samblında rəqs qrupunun solisti kimi də fəaliyyət göstərmişdir. 1954-cü ildə o, yenidən Naxçıvan Teatrının truppasına qayıtmış, 1955- ci ildə İslam Səfərlinin “Göz həkimi” pyesindəki Nərminə və Nəcəf bəy Vəzirovun “Yağışdan çıxdıq, yağmura düşdük” (“Hacı Qənbər”) komediyasın- dakı Cəvahir obrazları ilə tamaşıçıların dərin rəğbətini qazanmışdır. 1962-ci ildə Naxçıvan Dövlət Dram Teatrında yenicə fəaliyyətə başlayan rejissor və aktyor İl- dırım Cabbarov quruluş verdiyi İskəndər Coşqunun “Komsomol poeması” tama- şasında Humay rolunu ona həvalə etmiş, aktyorluq fəaliyyəti ərzində ilk böyük rolu olan Humayı aktrisa məharətlə ifa etmişdir. Sofiya xanım müxtəlif səpkili zəngin səhnə obrazları yaratmışdır. Ən yaxşı rolları Gülçöhrə (“Arşın mal alan”, Ü.Hacıbəyov), Zalxa (“Toy”, S.Rəhman), Ana (“Ana”, H.Cavid), Xu- raman (“Vaqif”, S.Vurğun), Sara (“Sol- ğun çiçəklər”, C.Cabbarlı), Kruçinina, Larisa (“Günahsız müqəssirlər”, “Cehiz- siz qız”, A.N.Ostrovski), Xanuma (“Xa- numa”, A.Saqareli), Tərgül (“Məhsəti”, Kəmalə) və s. olmuşdur. Naxçıvan Teatrında 1966-1986-cı illərdə tamaşaya qoyulmuş rus və Av- ropa dramaturgiyasının ən gözəl nümu- nələrində Melita (G.Fiqeryedo “Ezop”, 1966), Tatyana (B.Lavrenyov “Hücum”, 1967), Nadya (A.Makayonok “Tribunal”, 1972), Diana (Lope de Veqa “Nə yardan doyur, nə əldən qoyur”, 1974), Kruçini- na (A.Ostrovski “Günahsız müqəssirlər”, 1984), Klitemnestra (Sofokl “Elektra”, 1986) kimi maraqlı və yaddaqalan ob- razlar silsiləsi yaratmışdır. Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin müvafiq fərmanları ilə 1974- cü il iyun ayının 1-də “Azərbaycan Res- publikasının Əməkdar artisti”, 1982-ci il dekabr ayının 1-də isə “Xalq artisti” fəxri adlarına layiq görülmüşdür. Müstəqillik dövründə də daim dövlət qayğısı ilə əhatə olunmuş, 1996-cı ildə “Şöhrət” ordenilə təltif edilmişdir. Prezident təqaüdçüsü olmuşdur. Sofiya Hüseynova 30 iyul 2015-ci ildə (89 yaşında) vəfat etmişdir.
Yüklə 6,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|