Kirish kimyoviy elementlar er po’stida sof xolatda deyarlik uchramaydi, ular doimiy tarkibga EGA bo’lgan kimyoviy birikmalar xosil qiladi



Yüklə 1,51 Mb.
səhifə20/65
tarix16.06.2023
ölçüsü1,51 Mb.
#131378
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   65
амалиёт

Zanjirsimon silikatlar strukturasida kremniy-kis­lorodli tetraedrlar [Si2O6]4- radikali bilan uzluksiz zanjirli bog'lanishda bo'ladi.
Zanjirsimon silikatlarga piroksen guruhlaridagi mono­klin va rombsimon minerallar kiradi. Monoklin piroksenga kimyoviy tarkibi murakkab bo'lgan avgit kiradi.
Avgitlar qirqimi sakkiz burchakli kalta ustunsimon shaklda bo'lib, ulanish tekisligi 87° burchak ostida kesishadi. Avgitning umumiy formulasi Ca(Mg, Fe, Ti, A1)[(SiA1)2O6].
Avgit strukturasida alyuminiy, kislorod tetraedrining markazida kremniyning o'rnini egallaydi. Agar mineralning tarkibida Na2O va Fe2O3 bo'lsa, uni egirin - avgit deb yuritiladi. Avgit uchun kalta ustunsimon, yonlarining yaltiroq ligi; yaltiroq qora rang va sak­kiz burchakli kristallar xarakterlidir. Uni alyuminiyli piroksen deb ham yuritiladi.
Yaxshi o'sgan kristallar rombik piroksenlarda kam uchraydi. Ular odatda donador massa ko'rinishida bo'ladi. Rombik piroksenlar (enstatit, bronzit, gipersten) chekka hadlari Mg2[Si2O6] va Fe2[SiO6] bilan izomorfik qator hosil qiladi. Ularni mikroskopik monoklinal piroksendan ajratish qiyin.
Lentasimon silikatlarga amfibol guruhidagi minerallar kiradi. Amfibollarda [Si4O11] lentasidan kislorod atomiga yana OH guruhlari qo'shiladi. Ba'zi amfibollarda ayniqsa alyuminiyli, radikaldagi krem­niyning bir qismi alyuminiy bilan almashadi (masalan: rogovaya obmankada [A12Si6O22] alyumosilikatli qatorni hosil qiladi).
Kristallografiya belgilariga qarab, ular rombik va monoklinal amfibollarga bo'linadi.
Amfibollarning murakkabligini ko'rsatish uchun rogo­vaya obmankaning to'liq formulasini keltiramiz: NaCa2(Mg,Fe)4(A1,Fe)(OH,F) [A12Si6O22]. Formuladan uning alyumosilikatligi ko'rinib turibdi.
Rogovaya obmankaning kristal­lari prizma ustunsimon ko'rinishda bo'lib, rangi och-yashil, to'q-yashil yoki qo'ng'ir tusli bo'ladi. Kristal­larning ko'ndalang kesimi olti burchaklidir. U avgitdan kristallarining ipakdek yaltiroq ligi va tolaliligi bilan farq qiladi. Oddiy "rogovaya obmanka"dan tashqari metamorflashgan yo'l bilan hosil bo'lgan tog’' jinslari uchun och-yashil rangdagi shu'lasimon rogo­vaya obmanka-aktinolit xarakterlidir. Bu mineralning shakli ignaga o'xshaydi. Tarkibi Ca2(Mg,Fe)5(OH)2[Si4O11]2. Amfibolni oddiy ko'z bilan piroksendan ajratish qi­yin. Uni faqat mikroskop ostida aniqlash mumkin.

Yüklə 1,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin