Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

17.2-rasm. Dispers qo‘shimchalarning (ohak, giltuproq) qorishma 
mustahkamligiga ta’sirini ifodalovchi umumiy bog‘lanish
Sement : qum (hajm bo‘yicha): 1-1:3; 2-1:4; 3-1:5; 5-1:9.
Engil betondan tayyorlangan panellar choklarini berkitishda 50 markadan
kam bo‘lmagan, og‘ir beton panellar uchun esa 100 markadan kam bo‘lmagan
sementli montaj qorishmalari ishlatiladi.
Er osti konstruksiyalarini g‘isht va toshdan barpo etishda, beton poydevor
bloklarini terishda sement sarfi qumning miqdoriga nisbatan
kamida 75-125 kg m
3
bo‘lishi kerak.
YUqori namlikdagi gruntlarda va er osti suvlaridan pastda joylashgan bino
qismlarida terish ishlarini olib borishda aktiv mineral qo‘shimchali portlandsement
yoki shlakli portlandsement (kamida 125 kg m
3
qumga nisbatan) asosidagi
qurilish qorishmalari ishlatilishi kerak.
Muxit harorati pasaysa qorishmalar mustahkamligining o‘sish sur’ati ham
kamayadi. Past haroratda qorishmaning mustahkamligi 28 sutkada markadagiga
nisbatan 55-75% tashkil etadi. SHlakli va putssolanli sementlar asosida
tayyorlangan qorishmalar 10
0
Sdan past haroratda ishlatilsa mustahkamlikning
o‘sishi keskin pasayadi va harorat 0
0
S dan pasaygan qorishmada qotish jarayoni
amalda to‘xtaydi.
Qish mavsumida ishlatiladigan qorishmalarning markasi yozdagiga
nisbatan bir daraja yuqori olinadi (masalan, 75 o‘rniga 100 marka).
Sovuqqa 
chidamlilik. 
Qorishmaning
sovuqqa
chidamliligi
7,07x7,07x7,07sm namuna-kubiklarni standart usulda sinab topiladi. Sovuqqa
chidamlilik
bo‘yicha
qorishma
markasini
belgilashda
namunalar
mustahkamligining 25% gacha va massasining 5% gacha pasayishi ruxsat etiladi.
Tashqi devor g‘ishti, toshini terishda va suvoqchilikda ishlatiladigan
qorishmalar /10, /15, /25, /35, /50 markadagi sovuqqa chidamlilikga ega bo‘lishi
Си
қ
ил
ишда
ги
м
ус
тащк
амли
к
чегараси
, М
П
а

---

---

kerak. Muhit namligi yuqori bo‘lsa, qorishma sovuqqa chidamliligi /100, /150,

/200 va /300 markalarda bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Qorishmalarning sovuqqa
chidamliligi mineral bog‘lovchining turiga, suvsement nisbatiga, qo‘shimchalarga
va qotish sharoitiga bevosita bog‘liq bo‘ladi.