Kirish. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari. Qurilish materiallarining asosiy xossalari

Ohakni so‘ndirish. Havoyi ohakni so‘ndirish uchun suv bilan
aralashtiriladi:
SaO N
2
O Sa(ON)
2
Ohak so‘ndirilganda 950 KDj kg miqdorda issiqlik ajrab chiqadi. Ohakni
so‘ndirish jarayoni o‘ta shiddatli kechadi, ohak donachalari o‘ta mayda dispers
holga keladi. Ohak mineral bog‘lovchilar ichida kimyoviy reaksiya natijasida
disperslanadigan yagona bog‘lovchi xisoblanadi. So‘ndirilgan ohakning o‘ta
dispers bo‘lishi uning yuqori darajada suv ushlab turishlik xususiyatini va
plastikligini ta’minlaydi. So‘ndirilgan ohakning bu xususiyati undan qurilish
qorishmalari va boshqa mahsulotlar tayyorlashda katta ahamiyatga egadir.
So‘ndirishda olingan suv miqdoriga nisbatan gidrat ohagi (pushonka), ohak
qorishmasi va ohak suti hosil bo‘ladi.
Gidrat ohak ohakga (kipelkaga) 60-70% suv aralashtirilganda hosil bo‘ladi.
Bunda ohak hajmi 200-300% ortadi. Hosil bo‘lgan gidrat ohak Sa(ON)
2
ning juda
mayda zarrachalardan iborat oq rangli kukundan iborat bo‘ladi. Uning erkin
holatdagi o‘rtacha zichligi 400-450 kg m
3
, zichlangan xolatdagi o‘rtacha zichligi
esa 500-700 kg m
3
tashkil etadi.
Gidrat ohagi to‘xtovsiz ishlaydigan gidratorlarda so‘ndiriladi, bunda hosil
bo‘lgan katta issiqlik va suv bug‘i bo‘lak holatdagi ohakni kukun ohakka
aylanishiga xizmat qiladi.
Ohak qorishmasi ohak kipelkaga massasiga nisbatan 200-300% suv
qo‘shilib tayyorlanadi. Bunda so‘ndirilgan ohakning massasi 2-2,5 marta ortadi va
mahsulot hajmi ko‘payadi. Ohak kipelkaga massasiga ko‘ra suv miqdori 300% dan
ko‘proq qo‘shilsa ohak suti hosil bo‘ladi.
Ohak qorishmasi to‘la mexanizatsiyalashgan maxsus qorishmalar
tayyorlaydigan sexlarda ohak so‘ndiruvchi mashinalarda bo‘lak holatdagi ohakni
so‘ndirib olinadi. Bu usulda ohak so‘ndirilganda ohak qorishmasining sifati yuqori
bo‘ladi va so‘ndirish jarayoni tezlashadi.

---

---

Kichik qurilish maydonlarida bo‘lak-bo‘lak ohak maxsus xandaqlarda

(chuqurlarda) suv bilan aralashtirilgan holda kamida ikki hafta davomida
so‘ndiriladi. Bu usulda ohak so‘ndirilganda so‘nmagan zarrachalar miqdori
meyordan oshmasligi shart, aks holda mahsulot qorishmalar olishda ishlatilganda
yoriqlar hosil bo‘lishi mumkin.