Kokanduni uz

 
 
 
 

---

919
www.
kokanduni.uz 
BO
’
LAJAK BOSHLANG
’
ICH SINF O
’
QITUVCHILARNING MAKTAB DARSLARNI TASHKIL 
ETISHDA KREATIVLIK QOBILYATINING MOHIYATI 
 
G
’
ulomjon Yusupovich Eshmirzayev 
Jizzax davlat pedagogika universiteti o
‘
qituvchisi 
 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada kreativlik, o
’
qituvchining kreativ qobilyati hamda 
o
’
qituvchining kreativ potensiali haqida tushuncha berilgan.
Kalit so
’
zlar
: kreativlik, maqsadli-motivli mazmunli yondashuv, mazmunli 
yondashuv,refleksiv baholash. 
Hozirgi zamon standartlarini amalga tadbiq etish o
’
qituvchidan nafaqat yuqori malakani 
va doimiy kasbiy rivojlanishni, balki o
’
z ishiga ijodiy yondashishni talab qiladi. O
’
qituvchining 
kreativligi o
’
z tajribasini qayta ko
’
rib chiqishi va yaxshilash hammaga ma
’
lum narsalarni 
o
’
zgartira olishi va ijodiy foydalana bilish, sifat jihatdan yangiliklarni yaratish juda katta 
ahamiyatga ega bo
’
lib bormoqda. 
Kreativlik tushunchasi (lot., ing. 
“create”
–
yaratish, 
“creative”
yaratuvchi, ijodkor) 
ingliz tilidan tarjima qilganda ijod ma’nosini anglatadi. Haqiqattan esa yangi, original (o’ziga 
xos) yanada sayqallangan moddiy va ma’naviy bog’liqliklarni yaratishdir. 
Kreativlikni: ijodga intilish
, hayotga ijodiy yondashish, o’ziga doimiy tanq
idiy nazar 
solish va tahlil etish deyish mumkin. Hozirgi zamon psixologiya va pedagogika lug’atlariga 
asoslanib o’qituvchining kreativligi deb uning fikrlaridagi sezgilaridagi, muloqotdagi, alohida 
faoliyat turidagi, ijodiy yondashish, bilish darajasi deb 
ta’riflash mumkin.
O’qituvchining kreativligi, bu uning qat’iy, chegaralangan yoki sust chegaralangan 
sharoitlarda har xil original g’oyalarni izlab toppish laoyiqatidir.
Ilmiy adabiyotlarni tahlil qilish quyi
dagi o’zaro bir
-
biriga bog’liq kreativlik tarki
biy 
komponentlarini ajratsh imkoni beradi: 
1. Intellektual (aqliy); 
2. Ahloqiy (o’z
-
o’zini boshqarish);
3. Motevatsion (maqsadiy); 
4. Emotsianal (his hayajonli). 
Kretiv layoqat quyudagi o’zaro bir
-
biriga bog’liq bo’lgan qismlardan iborat bo’ladi:
1. Kreativlik maqsad; 
2. Ijodiy intilish; 
3. Kreativ (ustanovka) qurish, 
4. Kreativ yo’nalish;
5. Kreativ ifodali akt; 
6. Kreativ o’z
-
o’zini boshqarish;
7. Kreativ faollik; 
8. Kreativ intilishlar darajasi. 
O’qituvchini
ng kreativligi uning ijodiy faoliyatida paydo b
o’ladi va rivojlanadi. 
K.Rodgers “Ijod
-
o’z o’zini kuchaytirish demakdir” degan asarida ijodiy shaxs uchun eng 
asosiy savollardan birini beradi: “Meni meni hayot tarzim qoniqtiradimi yoki to’g’ri talqin 
etadim
i. O’qituvchining ushbu savolga javobi uning kasbiy va ijodiy cho’qqilarga intilishi 
yuqori ijodoy malakali va o’zini ijodiy tomondan to’la namoish etishga intilishi kreativ shaxs 
bo’lishi”.
Shunday qilib kreativlik o’qituvchining ijodiy faoliyatida ijodiy
intilishi, ijodiy qobiliyati, 
kreativ maqsadi, 
yo’nalishi va o’zini boshqara olishida ko’rinadi va uni o’zini faolligi, o’zini
-
o’zi 
boshqara olishi bilan yetuk rivojlanayotgan, o’sayotgan shaxsga aylanayotganini bildiradi. 

---

920