Kokanduni uz

Seton Tompsonning 
“Qo‘ng‘ir ayiq”
 
qissasini o‘qishi bilan 

---

479
www.
kokanduni.uz 
boshlanadi. Asar davomida turli qahramonlar tilida Mashrab g‘azallari, Bobur
,
 
Navoiyning 
mumtoz
 
misralari, Cho‘lpon, Gʻ
afur G
ʻulom, Mirtemir she’rlaridan parchalar jarang topadi. 
Asardan olingan us
hbu parchaga e’tibor qiling:
“Sa
hn chetidagi marmar tagkursiga chiqib olgan tepakal, p
akana odam qo‘llarini silkitib, 
xitob qilayotib:
“Muhabbatlar muvaqqatdir,
Faqat g‘amlar haqiqatdir!..
...Yurtlar obod shaklinda, 
Qullar ozod shaklinda!
”
So‘ngra ovoz
i burchlardan aks sado bera boshladi: 
–
Muhammad Hodiy afandining 
“
Inson fojealari manzarasi
”
nomli asarida shunday 
bitmishlar! U kishi buyuk Turkistonning h
am shoiri edi! Zeroki Fitrat afandig‘a 
ham ustozlik 
qilgan edilar! Bilib olingiz, ey, g‘ofil bandal
ar!.. Domla Abdulla Oripovning (Abdulla Orif 
o‘g‘lining) “
Oltin baliqcha
”
she’rini aytib, g‘ofil bandalar (sahnda o‘ris askarlardan bo‘lak 
kimsa yo‘q edi) ushbu zindondan boshqa olam borligini unutib va yovg‘on yuvindini tamaddi 
qilib, 
“
baxtiyormiz!
”
deb o
‘ylashlarini bashorat qilarkan, yonida Berdi do‘xtir paydo bo‘lib: 
“Domla Cho‘lpon! Taom sizga mahtal bo‘ldi! Bog‘da kutishayotir!”
deb tirsagidan ushladi, 
tushirdi va qo‘ltiqlab jo‘nadi.”
“Olabo‘j
i romanida jinnixonadagi qahramon botinidagi hayqiriq roman qanday davr va 
qanday tuzumning qiyofasini akslantirganini anglatadi. Demak, Sh.Xolmirzayev bu asar 
parchalarini qahramonlari nutqiga shunchaki kiritgan emas, ularning qo‘ligan duch kelgan 
kitobni bergan emas. Bu asarlar, avvalo, yozuvchining qalbidan 
o‘rin olgan, badiiy tafakkuring 
takomiliga hissa qo‘shgan. Eng asosiysi, asar ichra jarang topgan bu badiiy yaratiq parchalari 
adibning bosh g‘oyasini ochish uchun qo‘l kelgan.