www. kokanduni.uz uchun ma’lumotlar yetkazib berish maqsadida «Xalqaro tadqiqotlarda boshlang‘ich sinf
o‘quvchilarining o‘qish savodxonligini baholash» nomli metodik qo‘llanma ishlab chiqildi.
Mazkur qo‘llanmada PIRLS tadqiqoti, uning o‘ziga xo
s xususiyatlari, nazorat-sinov
materiallarining
ishlab chiqilishi haqida umumiy ma’lumotlar berilgan. Pedagogika–
bu
lotincha so‘zdan olingan bo‘lib, “payne” bola, “agogeyn” –
yetaklamoq degan ma`noni bildiradi.
topgan. Ta’limning kafolotlanganlik natijasi
samaradorlikni va maqsadga erishishni belgilaydi.
Bundan ko‘rinadiki natija maqsadga qancha yaqin bo‘lsa, o‘quv
-tarbiya jarayoni shuncha
samarador hisoblanadi va bu ta’limning zamonaviy texnik vositalari va ilg‘or texnologiyalarni
amalga oshirishning muhi
m jihatlaridan bo‘lib, ikkinchi talqin, ta’lim
-tarbiya jarayoni
maqsadi, vositasi, natijasini oldindan o‘rganish, qayd etish yo‘llari bilan o‘qituvchining
kafolotlangan natijaga erishishini ta’minlash.Vosita muayyan o‘qitish metodi yoki usullardan
muvaffaq
iyatli foydalanish uchun zarur bo‘lgan yordamchi
o‘quv materialidir. O‘z mohiyatiga
ko‘ra pedagogik texnologiya vaqt taqsimotiga muvofiq dasturlanib, ilmiy jihatdan asoslangan
hamda kutilgan natijaga erishishni ta’minlovchi pedagogik jarayonning barcha bos
qich va
qismlarining vazifalari aniq belgilangan tizimni ifodalaydi.
Ped texnologiya bu -oldindan loyhalangan ma`lum bir pedagogik tizimni amliyotga joriy
qilish. Pedagogik tizim bu shaxsga maqsadli pedagogik ta`sir ko‘rsatish uchun zarur bo‘lgan
metodlar,
vositalar va jarayonlar yig‘indisi. Maqsadimiz o‘quvchilarni oldindan bilimini
mukammalashtirib uni samarali va sifatli bilimga ega bo‘lishga ta`sir berish. Tahlil va natija
Ta’lim texnologiyalari pedagogik faoliyatning ma’lum sohasini qamrab oladi. Didak
tik jarayon
bosqichlarini muayyan ketma-ketlikda
qurish o’quvchilarning bilim faoliyatini mavzu bo’yicha
8 XXI asrda iqtisodiyot va ta’lim integratsiyasi belgilangan maqsadlarga mos holda tanlangan
o’qitish metodlari yordamida tashkil etish demakdir.
Bosh
lang’ich sinflarda ta'lim sifat samaradorligini
oshirishda zamonaviy yondashuv -
o’z
mohiyati va mazmuniga ko’ra, ma’lum pedagogik nazariyaga asoslangan, u yoki bu tasnifga
tegishli bo’ladi. Ularning samaradorligi to’g’risida fikr yuritilganda o’qitish jar
ayonini izga
soladigan va uni maqsadli yo’naltira oladigan, o’qituvchi va o’quvchining hamkorlikdagi
faoliyatini ta’minlash barcha ta’lim muassasalarining oldiga qo’yilayotgan maqsadga
nechog’lik erishilayotganini ko’zda tutish kerak. Yoxud o’qitish metodlari bevosita ta’lim
amaliyoti bilan aloqador kon
sepsiyasidir. Boshlang’ich sinflarda “O’qish” darslarida matnlar
berilgan bo’lib, shulardan biri “Alisher Navoiy” matnidir. Matn badiiy va ilmiy uslubda
berilgan. Mashq shartida matnlarni taqqoslab, ularning
o’xshash va farqli tomonlarini
aniqlash topshiri
lgan. Mazkur matnni “Aqliy hujum” metodi yordamida o’rganish ko’zlagan
maqsadga erishish imkoniyatini yaratadi. Bu metod asosida matn bilan bir necha bosqichda
olib boriladi. 1-
bosqich. O’quvchilarni mavzuni tushunishga tayyorlash. O’tgan
mashg’ulotlarda berilgan nutq usullariga oid ma’lumotlar esga olinadi va takrorlanadi, har bir
nutq uslubining o’ziga xos xususiyatlari yodga olinadi. Chunki matnlarni taqqoslash uchun
o’quvchilarda nutq uslublariga oid ma’lumotlar yetarli bo’lishi kerak. Nutq uslublariga
oid
bilimlar yodga olingandan so’ng har ikki matn o’quvchilar tomonidan mustaqil o’qib chiqiladi.
O’quvchilar matn mazmunini tushunishga harakat qiladilar. 2
-bosqich. Berilgan matnlarning
o’xshash tomonlarini
aniqlash. Buning uchun o’qituvchi o’quvchilarga
quyidagi savolni
beradi? Har ikki matn qaysi jihatdan birbiriga o’xshaydi? O’quvchilar mazkur savolga shunday
javob beradilar: - har ikki matn ham Alisher Navoiy haqida: - mantning mazmuni bir xil: - har
ikki matndan ham Navoiy ijodi haqida fikr bildirilgan: - har ikkala matnda ham shoirning
ustozlari nomlari keltirilgan: - Navoiyning turkiy tilda ijod qilganligi aytilgan: - Navoiyning
jahonga tanilgan shoir ekanligi aytilgan - Forsiy shoirlarning Navoiy ijodiga munosabati
ifodalangan. O'qituvchi o'quvchilarning Navoiy ijodiga umumlashtiradi va o'z munosabatini
bildiradi. 3-bosqich. Har ikki matn asosida badiiy va ilmiy uslubga xos xususiyatlarni aniqlash.
Bu bosqichda har bir uslubning o’ziga xos xususiyatlar
i aniqlanadi. Birinchi matnda badiiy