Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kalit so‘zlar
: boshlang‘ich ta’lim, ona tili va o‘qish savodxonligi, xalq o‘gzaki ijodi, ertak, axloqiy sifatlar, ertak matni, og‘zaki hikoya, savol - javob, nutq o‘stirish. O‘tgan o‘quv yilidan boshlab Milliy o‘quv dasturiga ko‘ra boshlang‘ich sinf larda o‘qitiladigan “O‘qish” va “Ona tili” darslari integratsiyalashtirilib, ta’lim amaliyotiga “Ona tili va o‘qish savodxonligi” darslari joriy etildi. 1 -2-sinflar uchun shu nomdagi darsliklar chop qilindi. Boshlang‘ich sinflardagi o na t ili va o‘qish savo dxonligining asosiy maqsadi bolalarning yosh xususiyatlarini e’tiborga olgan holda ularning og‘zaki va yozma nutqi hamda tafakkurini o‘stirish, shaxs sifatida shakllantira borish, ularda bilim olishga qiziqishni o‘stirish, faollik, mustaqillik, ijodkorlik kabilarni shakllantirish hisoblanadi. Ayniqsa, boshlang‘ich ta’limda o‘quvchilarning ma’naviy olamini boyitishga muhim vazifa sifatida yondashiladi. Bu borada ertaklarni o‘qitishning katta ahamiyati bor desak, yanglishmaymiz. Haqiqata n ham, ertaklar yordam ida o‘quvchilarning aql - idrokini o‘stirish, ma'rifat ziyosidan bahramand qilish, umumbashariy qadriyatlar ruhida tarbiyalash istiqlol talabidir. Buning uchun, avvalo, o‘qituvchining o‘zi ana shunday buyuk fazilatlarga ega bo‘lishi ker ak. Bu uning zimmasiga juda katta mas’uliyat yuklaydi. Bizni hamisha o‘ylantirib keladigan yana bir muhim masala — bu yoshlarimizning odob- axloqi, yurish- turishi, bir so‘z bilan aytganda, dunyoqarashi bilan bog‘liq. Bugun zamon shiddat bilan o‘zgaryapti. Bu o‘ zgarishlarni hamma dan ham ko‘proq his etadigan kim — yoshlar. Mayli, yoshlar o‘z davrining talablari bilan uyg‘un bo‘lsin. Lekin ayni paytda o‘zligini ham unutmasin. Biz kimmiz, qanday ulug‘ zotlarning avlodimiz, degan da’vat ularning qalbida doimo aks-sad o berib, o‘zligiga sodiq qolishga undab tursin. Bunga nimaning hisobidan erishamiz? Tarbiya, tarbiya va faqat tarbiya hisobidan” - degan edi yurtboshimiz Shavkat Mirziyoyev. Oila sharoitida bola qalbida kitobga nisbatan qiziqish va muhabbat tuyg‘usini uyg‘o tish, adabiyotga, ertaklarga qiziqtirishdan boshlanadi. Buning uchun oiladagi kattalar — bobo yoki buvi, ota yoki ona, aka yoki opa muntazam ravishda har kuni kichkintoyga badiiy asarlardan birini (ertak, hikoya, afsona, rivoyat v.b) o‘qib yoki hikoya qilib berishi lozim. Badiiy kitobni oila davrasida o‘qish ham nihoyatda samarali usullardan biri hisoblanadi. Kitob bilan birgalikda o‘tkazilgan damlar xuddi bayramdek hayajonli va quvonchli bo‘lishiga erishilsagina bolada kitob o‘qishga havas uyg‘onadi, k itob ga o‘rganadi va unga mehr qo‘yadi. Hammamiz yoshligimizdan turli- tuman ertaklar tinglab katta bo‘lganmiz. Ba’zilarimiz balog'at yoshiga yetganda ham ertak kitoblar o‘qish, film -ertaklar, multfilmlar tomosha qilish ishtiyoqini saqlab qolganmiz. Bu — ertaklarning sehrli olami g‘oyat maftunkor ekanidan, albatta. Ertaklar dunyodagi boshqa xalqlar og‘zaki ijodida keng tarqalganidek, o‘zbeklarda ham eng ommaviy janrlardan biri sifatida turli viloyatlardaimizda yashaydigan yurtdoshlarimiz tomonidan sevib aytib kelingan. Yurtimiznin g turli hududlarida ertak xalq orasida matal, varsaqi, cho‘pchak, |