www. kokanduni.uz Yuqoridagi tahlildan ko’rinib turibdiki, Finlandiya boshlang’ich ta’
lim tizimi bolalarni
erkin fikrlash, stress holatlarini yuzaga keltiruvchi omillarni bartaraf etish, o’quvchilarga
individual yon
dashish, ma’suliyatlik hissini singdirib borish, bolalar uchun fiziologik va
psixologik jihatdan qulay bo’lgan sharoitlarni yaratish, o’qituvchilarning yuqori darajadagi
kasbiy layoqatini ta’minlashga qaratilgan. Shubhasiz, bular ta’lim samaradorligini osh
irishga
ijobiy ta’sir ko’rsatadi va o’quvchilarni o’qishga bo’lgan intilishlarini doimo rag’batlanadi.
Bunday ta’lim tizimi jamiyatning ijtimoiy hayotida ham o’z aksini topadi. Finlandiya misolida
buni quydagilarda ko’rishimiz mukun. Mamlakatning statistikasiga ko’ra sog'liqni saqlash va
farovonlik sohasida ayollar ulushi 85 foiz, ta'lim sohasida 69 foiz, mehmonxona sektori va
umumiy ovqatlanish 67% foiz, davlat boshqaruv parlamentida 47 foiz, tadbirkorlikda 33 foizi,
qurilish sohasida esa 10 foizni tashkil
qiladi. Bu ko’rsatkichlar mazkur ta’lim tizimining yuqori
samaradorligini ko’rsatadi. Chunki, boshlang’ich sinflarda puxta olingan ta’lim o’rta va yuqori
sinflarda hamda keyinchalik oliy ta’lmi muassasalarida olinadigan bilimlar uchun mustahkam
poydevor v
azifasini o’taydi. Yuqorida bayon qilingan muloxazalardan kelib chiqqan holda,
uzluksiz ta
ʼ
lim tizimining asosiy bo
ʼ
g
ʼ
imi bo
ʼ
lgan boshlang
ʼ
ich ta
ʼ
lim tizimini sifatini va
samaradorligini oshirish uchun quyidagilarni tavsiya etamiz :
−
Ta
ʼ
lim jarayonidagi talab va tartibni erkinlashtirish hamda o
ʼ
quv yuklamalarini
o
ʼ
zlashtirish darajasidan kelib chiqqan holda individuallashtirish orqali yengilliklar yaratib
o
ʼ
quvchilarni maktabga kelishga va ta
ʼ
lim olishga bo
ʼ
lgan intilishlarini oshirish
−
O
ʼ
qituvchi lavozimiga tayinlanadigan nomzodlarning yuqori darajadagi kasbiy
kompetentsiyaga ega bo
ʼ
lishi muntazam ravishda o
ʼ
z ustida ishlashi va malakasini oshirib
borishi
−
Ta
ʼ
lim jarayonida o
ʼ
quvchilarning jismoniy rivojlanishini ta
ʼ
minlashga qaratilgan qulay
sharoitlarni va psixologik muhitni yaratish.
Xulosa qilib shuni aytish kerakki, kelajagimiz bo
ʼ
lgan yosh avlodni har tomonlama
barkamol bo
ʼ
lib yetishishida ta
ʼ
lim muhim o
ʼ
rin egallaydi bunda ayniqsa, boshlang
ʼ
ich ta
ʼ
lim
tizimi nihoyatda katta ahamiyatga ega. Chunki uzluksiz ta
ʼ
lim tizimini keyingi bosqichlarining
natijadorligi va samaradorligi boshlang
ʼ
ich ta
ʼ
lim jarayonida olingan bilim va shakllangin
ko
ʼ
nikmalarga bog
ʼ
liq bo
ʼ
ladi shu sababli boshlang
ʼ
ich ta
ʼ
lim tizimi sohasida ilmiy tadqiqot
ishlarini olib borish, innovatsion g
ʼ
oyalarni va ilg
ʼ
or chet el tajribasini tadbiq etish orqali
jiddiy yondashgan holda isloh qilish talab etiladi. Shubhasiz bu sayi harakatlar kelajakda o
ʼ
z
natijasini beradi va jamiyatimiz taraqqiyotida muhim ahamiyat kasb etadi