M ü n d ə r I c a t

Cədvəl 2.48 

Peyinin və kompostun hazırlanması üsulları (A.Belner) 

Kənd təsərrüfat  

bitkisi 

Təzə peyin 

(2 aya qədər) 

Quyu   peyini 

Köhnə kom-

past (6-12 ay) 

Bərk  Narın, təzə kompast 

(2-4 ay) 

Payızlıq dənlilər 

- 

 

XX 

 

XX 

Yazlıq dənlilər 

- 

X 

XX 

 

X 

Kartof, qarğıdalı 

X 

XX 

XX 

 

- 

Kələm 

- 

X 

XX 

 

- 

Mətbəx çuğunduru 

- 

- 

XX 

 

XX 

Soğan 

- 

- 

XX 

 

XX 

Yonca,noxud fasol 

- 

- 

- 

 

XX 

Raps 

X 

- 

XX 

 

X 

Çəmən otları: 

 

 

 

 

 

nəm sahələr 

X 

- 

XX 

 

XX 

quru sahələr 

- 

- 

— 

 

XX 

Qeyd: "— " əlverişsiz; X - əlverişlı;  X X-xüsusilə əlverişli. Cədvəl  2.48-də

  

Hazır kompasta bəzən К və P gübrələri əlavə olunur.  

---

207 

 

Peyini çevirmək üçün texnika tətbiq etmək; quru və isti iqlimdə burtun 

həddən çox nəmlik itirməsinin qarşısını almaq. Kompostlaşmada С bir his-

səsi və 15-25%-ə qədər  N itir (Q Koft) əgər peyini həddən çox nəmlı və ya 

quru yerə dağıtsaq, о 60% -dən çox N itirir. Kompost-qidalanmaya tələbkar 

olan  bitkilər  üçün  ən  yaxşı  gübrədir  (kələm,  kartof,  qarğıdalı,  çuğundur). 

İntensiv  kompostlaşma  prosesində  ilkin  maddələr  tamamılə  transformasiya 

edilir. Bu vaxt azad olan N

2 

yenidən mikroorqanizmlər tərəfindən fıksasiya 

olunur. Nəticədə kompastda 95%-dən çox üzvi birləşməlı N olur. Bitki mə-

nimsəməsi  üçün о  əvvəlcə minerallaşdırılır. Optimal  compostlaşmada N it-

gisi çox kiçik olur. Peyin quyuda qıcqırdıqda N ammonium formasında yığı-

lır,  hansı  ki,  bitki  tərəfindən  birbaşa  qəbul  olunur,  lakin  hava  ilə  birbaşa 

kontakt NH

3

-ün böyük itkisinə səbəb olur.