M ü n d ə r I c a t

Yosun→zooplankton→xərçəng→balıq→baklan 

 

Zooloqlar  sübut  etmişlər  ki,  qida  zəncirinin  bir  pilləsindən  digərinə 

keçən  zaman  əvvəlki  biokütlədə  toplanan  enerjinin  90%-i  ititirilir.  Başqa 

sözlə  desək,  qida  silsiləsinin  hər  yüz  kiloqramı  sonrakı  pilləni  tutan  can-

lılarda 10 kq biokütlə yaradır.  

Qida  silsiləsindəki  heyvanların  trofik  əlaqə  prinsipini  bilməklə  daha 

sərfəli heyvan növü yetişdirmək olar. Məsələn, 1kq durna balığı üçün yuxa-

rıda göstərilən sxemə görə 1ton yosun, 100kq zooplankton, 10kq aterina tə-

ləb olunduğu halda, ağ balığın 1kq çəkisinə 10kq su bitkisi kifayət edir. Gö-

ründüyü kimi ekologiyanın qida zənciri prinsipinə əsasən heyvanların həyat 

tərzinio  dərindən  bilmək  vacibdir.  Məhz  bu  qanuna  əsasən,  bir  çox  döv-

lətlərdə  vətəgə  əhəmiyyətli  heyvanların  süni  surətdə  yettişdirilməsi  zamanı 

qida zəncirinin daha qısa olması əsas götürülür. Deməli, nəzərdə tutulan son 

məhsulun əmələ gəlməsində nə qədər az mərhələ olarsa, enerji itkisi də bir o 

qədər ixtisar edilər və qısa müddətdə yüksək məhsul alınar.  

Ekoloji  qanuna  əsasən,  qida  silsiləsində  toplaşan  canlılar  arasında 

neytral münasibətə təsadüf olunmur, lakin qida rəqabətini təbiət özü müm-

kün  qədər  ―insaflı‖  tənzimləyir.  Heyvanlar  yemləmə  vaxtını  və  qaydasını 

dəyişməklə  rəqabətdən  qaçırlar:  uçan  sincab  gecə,  burunduk  sincab  isə 

gündüz həyat tərzi keçirirlər. Qida zəncirinə əsasən, heyvan və bitkilər ara-

sında  bir  neçə  əlaqə  formaları  mövcuddur:  amensalizm,  kommensalizm, 

protokooperasiya, mutalizm, yırtıcılıq, parazitlik.  

---

46