M ü n d ə r I c a t



Yüklə 11,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə55/437
tarix30.12.2021
ölçüsü11,3 Mb.
#22247
növüDərs
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   437
Biosenozda suksessiya – fitosenozlarda eyni ərazidə bitkilərin növbə-

ləşməsində  geri  dönməyən  prosesdir.  Böyük  Qafqazın  subnival  qurşağında 

baş verən suksessiya sxemi ilə tanış olaq: mikro 

Biosenozda  fluktasiya  –  fitosenozlarda  hava  şəraitindən  asılı  olaraq 

dominant bitkilərin növbələşməsidir.  

 

1.6.5. Biosenozda qida zənciri 

Təbiətdə  mövcud  olan  növ  tərkibinə  görə  1,5  mln-dan  çoxdur,  lakin 

bu qədər bitki və heyvan növü təbiətdə enerji axınına qulluq edir.  



45 

 

1.



 

Produtsentlər ilkin bioloji məhsul istehsal edən avtotrof bitkilərdir.  

2.

 

 Konsumentlər (heterotroflar) qida zəncirində avtotrofların yaratdı- 



ğı  ilkin  bioloji  üzvi  maddələrlə  qidalanan  canlılardır.  Heterotroflar  hey-

vanlar,  bakteriyalar  və  parazit  bitkilərdir.  Heterotrof  heyvanlar  öz  növbə-

sində otyeyənlərə və  ətyeyənlərə (yırtıcılara)  ayrılırlar.   

3.

 



 Redutsentlər  (destruktorlar  və  saprofitlər)  mikroblardan  və  gö-

bələklərdən  ibarətdir.  Mikroblar  üzvi  maddələri  mineral  komponentlərə 

qədər parçalayır.  

Qida  zəncirində  iştirak  edən  heyvanların  miqdarı  ekoloji  sistemdən 

asılı  olaraq  dəyişə  bilir.  Quruda  yaşayan  heyvanların  qida  zənciri  suda 

yaşayan heyvanların qida zəncirindən gödək olur. Qida zəncirində avto-trof-

lar  birinci  trofik  səviyyədir,  heterotroflar  ikinci  trofik  səviyyə  və  birinci 

konsumentlərdir.  Heterotrof  növlərin  sayı  qida  zəncirində  artdıqca  üçüncü 

trofik  səviyyə  və  ikinci  konsumentlər  və  s.  bu  ardıcıllıqka  artır.  Məsələn, 

bitki-qoyun-insan;  bitki-dovşan-canavar.  Su  mühitində  qida  zəncirinin  işti-

rakçıları 4-5-ə çatır. Hidrosfer üçün qida zəncirini aşağıdakı misaldan aydın 

görmək olar:  




Yüklə 11,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   51   52   53   54   55   56   57   58   ...   437




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin