- aqrosanaye aqroekosistemi: süd, ət, yumurta və digər məhsullarm intensiv
«sanayeləşdirilmiş» istehsalı əraziləri.
Enreji daxil etmək üzrə insan və heyvanm azalə gücü şaklinda enerji
əlavə etməklə sanayeda əvvəlki aqroekosistemlər ayrılır. Bu aqroekosi-stem
tipi, bir qayda olaraq, təbii ekosistemlərlə hormoniya yaradaraq Asyia, Afri-
ka və Canubi Amerika ölkalərinda geniş əkin (şum) torpaq ərazilərini əhatə
edir. Sanayedən əvvəl aqroekosistem tipina hər il 2x10
9
C/ha, inkişaf etmiş
ölkalərda intensiv mexanikləşdirilmiş aqroekosistemlərə isə 20x10
10
C/ha
əlavə enerji daxil olur.
B.M.Mirkin tərəfindən hazırlanmış, R.M.Qazıahmadov və L.Q.Nau-
mova (1996) tərəfindən dayişdirilmiş aqroekosistemlərin əsas tiplərinin
xarakteristikası 2.3 saylı cadvəlda verilir.
Aqroekosistem törəmələrinin (tiplərinin) formalaşması, inkişafı və is-
tismarı prosesində torpağın münbitliyi və onun barpasmm nəzərə alınması
vacibdir. Aqroekosistemin üç baza tipini ayırmaq olar: təbii tutumlu, təbiəti
muhafıza və təbiəti yaxşılaşdırma. Təbii tutumlu aqroekosistemlər təbii
münbitliyin tam olmayan barpası ilə səciyyələnir, bu, onun səviyyəsinin
aşağı düşmasinə səbəb olur. Aqroekosistemin təbiəti mühallza tipi üçün
72
təbii münbitliyin sadə barpası səciyyəvidir, bunun sayəsinda onun səviyyəsi
saxlanılır. Təbiəti yaxşılaşdırma aqroekosistem tipi onun geniş barpa
olunmasına və təbii münbitliyin yüksəlməsinə yönaldilir. Son vaxtlar təbii
tutumlu aqroekosistemlər üstünlük təşkil edir.
Cədvəl 2.3
Dostları ilə paylaş: |