M ü n d ə r I c a t

Cədvəl 2.9 

Əsas atmosfer çirkləndirici maddələrin müxtəəlif kənd təssərüfatı 

bitkiləri üçün zəhərlilik dərəcəsi  

 

 

Bu  və  ya  digər  dərəcədə  görünən  xarici  dəyişmələrə  aşağıdakılar  daxildir: 

çirklənmə  (məsələn,  hisdən,  uçan  küldən,  sement  tozundan,  dəmir  oksidindən  və 

s.), xüsusilə tükcüklərlə örtülü olan, bitkinin yapışan və ya nəmli hissələri; yapışan 

passiv toz (müəyyən şəraitdə köklərin formalaşmasına qədər); tərkibində Pb, As və 

ya F olan yapışan zəhərli toz; SO

2

,  HF,  SiF

4

,  SO

3

,  HCl  təsirindən  yarpaqlarda  və 

iynə  yarpaqlarda  və  bitkinin  digər  orqanlarında  yaranan  yanıqlar  və  rəngin 

dəyişməsilə  üzə  çıxan  nekroz  (şəkil  2.7.);  zəhərləyici  çirkləndiricilər  bitkilərdə 

müxtəlif    xəstəliklərə  və  məhsuldarlığın  azalmasına  səbəb  olur.  Çirkləndirici 

maddələrin  təsiri  onların  növündən,  qatılığından,  təsir  müddətindən  asılıdır. Kənd 

təsərrüfatı bitkiləri toksikantlara müxtəlif dözümlülük göstərir. Bu toksiki qazların 

xroniki  təsiri  (bitkilərin  məhsuldarlığında  və  başqa  funksiyalarında  üzə  çıxan) 

bitkilər üçün müxtəlif dərəcədə təhlükəlidir (cədvəl 2.9) .

 

 

Bitkilər 

SO

2

 

HF 

HCl 

Dənli bitkilər, qarğıdalı daxil olmaqla 

2 

2 

2 

Günəbaxan və digər yağlı bitkilər 

1 

1 

1 

Kartof 

1 

1 

2 

Çuğundur, kələm 

2 

3 

2 

Balqabaqkimilər ailəsi 

1 

1 

1 

Yem bitkiləri 

 

 

 

Dənli bitkilər və taxıl otları  

2 

5 

3 

Paxlalı yem bitkiləri  

3 

5 

3 

Yem kələmi  

1 

5 

1 

Meyvə və giləmeyvələr 

Günəbaxankimilər  

4 

4 

5 

Çəyirdəkkimilər 

2 

5 

3 

Giləmeyvəlilər, yunan qozu 

5 

5 

4 

Üzüm 

3 

5 

5 

Bağ çiyələyi 

1 

5 

5 

Meşə bitkiləri 

 

 

 

Şam, küknar 

5 

5 

5 

Tuya, sərf, yarpaqlı ağaclar 

3 

3 

3 

Dekorativ 

Süsənkimilər 

1 

5 

2 

Qızılgülkimilər. 

2 

2 

2 

---

90