M ü n d ə r I c a t

Bitkilərin  gübrə  azotunu  mənimsəməsi  və  azot  gübrəsinin 

müxtəlif tətbiq üsullarında onun itkisi, tətbiq olunan dozadan %-lə 

Bitki 

N istifadəsi %-lə 

N itkisi %-lə 

Dağınıq üsul  Lokal üsul  Dağınıq üsul 

Lokal 

tətbiqi üsul 

Payızlıq buğda 

Yazlıq buğda 

Arpa 

Qarabaşaq 

Yem cuğunduru 

Kartof 

28 

27 

38 

32 

39 

42 

43 

43 

59 

40 

54 

71 

63 

42 

32 

25 

31 

35 

39 

19 

10 

10 

22 

13 

---

295 

 

Gübrə azotunun  torpaqda lokallaşması  hesabına, bitki  onu gübrələrin 

dağınıq verilməsinə nisbətən 1,2...1,6 dəfə  artıq mənimsəyir (cədvəl  2.73). 

Bu zaman azotun  qaz formalı  itkisi  kəskin  azalır (1,6...3,2 dəfə) ki,  həmin 

texnologiyanın  ekoloji  məqsədyönlü  olmasını  təmin  edir.  Aqronomik 

effektliyə gəldikdə isə, azot gübrələrinin lokal üsulla verilməsindən kənd tə-

sərrüfatı  bitkilərinin  məhsuldarlığı,  gübrələrin  dağınıq  üsulla  tətbiqinə  nis-

bətən  22...46%  artır.  Bu  texnologiya  qarğıdalı  və  gülül-yulaf  qarışıq 

səpinlərində ən yüksək effeklik verir.    

Bitkilərin  biotik  faktorlara  (xəstəliklərə)  davamlılığının  artması  təbii 

əsaslarla mühafizə-stimulə qabiliyyətini artırır. Bitki mühafizəsində kimyəvi 

vasitələrin istifadə olunması ətraf mühit obyektlərinin əhəmiyyətli dərəcədə 

çirklənməsinə səbəb oldu. Bu isə insan sağlamlığı üçün real təhlükə yaradır. 

Belə  neqativ  nəticələrdə  təbii  preparatlar  əsasında  hazırlanmış  biostimul-

yatorlar istifadə olunmur, məsələn, sianobakteriyalar.   Bu preparatın kələm 

şitillərinin  köklərinin  kultivasiyasından  əvvəl  boltuşkalara  əlavə  edilməsi 

bitkinin  xəstəliklərə  tutulmasının  qarşısını  əhəmiyyətli  dərəcədə  azaldır. 

Sianobakteriya  preparatı  bitkinin  fır  xəstəliyinə  tutlmasının  qarşısını  tama-

milə  aldı, selikli bakterioz xəstəliyinə  tutulmasını  demək olar ki,  2 və  qara 

ayaq xəstəliyinə tutulmasını 3 dəfə azaltdı, mineral qidalanmanı yaxşılaşdırdı 

ki, nəticədə ağbaş kələmin məhsuldarlığı əhəmiyyətli dərəcədə (34,7 %) artdı.