M ü n d ə r I c a t

5.7.4.    Kənd təsərrüfatında təbiəti mühafizə təcrübələri. 

İstehsal  maraqlarının  təbiəti  qavrama  tələbləri  ilə  savadlı  birləşməsi 

təkcə davamlı iqtisadi inkişafı təmin edir, həm də təbii ətraf mühiti zəngin-

ləşdirir.  Ona  əyani  misal  olaraq  Guvaş  Respublikasının  Yadrin  rayonun 

―Lenin qığılcımı‖ kolxozunu misal göstərmək olar, hansı ki, uzun illər kənd 

təsərrüfatı  istehsalının  istedadlı  təşkilatçılığı  olub  A.P.Aydak.  Keçmişdə 

geridə  qalan  kolxoz  iqtisadiyyatca  möhkəmlənmiş  çoxsahəli  təsərrüfata 

seçildi.  İqtisadi  artımın  əsas  stabilliyinin  faktorları  burada  müvəffəqiyyətli 

istehsal və sosial tapşırıqların həlli torpağa gündəlik qayğı ilə bağlıdır, onun 

məhsuldarlığının artırılması, təbiəti mühafizə tədbirləri ilə bağlıdır. 

Təbiətdən istifadənin rasionallaşması üzrə aparılan ardıcıl çoxillik iş- 

---

498 

 

lər  təsərrüfatın  ərazisi  ilə  bağlı  olan  bütün  təbii  ehtiyatları  əhatə  edir:  tor-

paqları,  meşələri.  Su  mənbələrini,  bitki  və  heyvanat  aləmini.  Təsərrüfatda 

torpaq  münbitliyini  qoruyur  və  yüksəldirlər,  yüksək  ekoloji  təmiz  kənd  tə-

sərrüfat məhsulları alırlar, heyvanat və bitki aləminin, bitki müxtəlif-liyinin, 

bioloji  ehtiyatlar  rasional  istifadə  olunur.  Kolxozda  eroziya  əleyhinə  təd-

birlər həyata keçirilir ki, praktiki olaraq eroziyanın tam dayanmasına səbəb 

olur. 

Ərazinin  kontur-meliorativ  təşkili  yaradılıb.  Tədbiq  olunan  əkinçilik 

sisteminə uyğun olaraq  əkin  sahələrinin  strukturu dəyişdirilir, çoxillik otla-

rın səpin  sahələri genişləndirilir, verilən üzvi  gübrələrin həcmi artdı ki,  bu 

da torpaqda humusun miqdarını artırdı, kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsul-

darlığını  yüksəldir.  Təsərrüfata  10-ildən  artıqdır  ki,  zərərvericilər  və  xəs-

təliklə mübarizədə kimyəvi vasitələrdən istifadə olunmur. 

A.P.Aydakın rəhbərliyi altında kənd təsərrüfatı istehsalında elmi əsas-

landırılmış təbiəti mühafizə sistemi tədbiq olunur.  RF Təbiəti mühafizə və 

təbii  ehtiyatlardan  istifadə  ―Lenin  qığılcımı‖  kolxozunun  təcrübəsini  bə-

yəndi və ərazi təbiəti mühafizə orqanlarına öyrənmək və geniş yaymaq üçün 

müvafiq  sənədlər  göndərildi.  ―Lenin  qığılcımı‖ kolxozu  ətraf təbiətiin  mü-

hafizəsi  və  təbiətdən  istifadə  rasional  üzrə  təsərrüfatın  təcrübə-nümayiş 

bazası  statusu  aldı.  Təsərrüfatın  ərazi  təbiəti  mühafizə  orqanlarında  kadr-

ların  yenidən  hazırlanmasını  təşkil  etdi.  Tədqiqatçılar  qeyd  edir  ki,  kənd 

təsərrüfatı istehsalı bacarıqlı əllərdə ekoloji şəraitə müsbət təsir edir. Totpaq 

münbitliyinin artırılmasını təmin edir, torpaqları və təbii landşaftları yax-şı-

laşdırır, qoruyur və zənginləşdirir.