M u n darij a

Idrokning kontaktliligi – jismoniy idrok etish shart sharoitlaridan qat‘iy nazar, 
predmetlarni ularning rangi, shakli, katta kichikligi bo‘yicha nisbatan bir xilda idrok etish 
qobiliyati. 
Ijara – mulk shartnomasi; ushbu shartnoma bo‘yicha mulk egasi ijarachiga 
muayyan to‘lov evvaziga mustaqil ravishda xo‘jalik yo boshqa faoliyat yuritish uchun 
vaqtinchalik foydalanishga beradi. 
Ijodiy tafakkur – erkin fikrlash va ijodkorlik tamoyili ustun bo‘lgan tafakkur 
shakli. 
Ijodiy faoliyat – tubdan yangi va moddiy va ma‘naviy qimmatliklar yaratishda 
namoyon bo‘ladigan nostandart, o‘ziga xos natijalarga olib keladigan o‘xshashi yo‘q 
faoliyat. Ijodiy faoliyat uchun ichki va tashqi psixologik shart sharoitlarning birikuvi 
zarur bo‘lib, buning natijasida ijodkor shaxsning o‘z-o‘zini namoyon qilishga, o‘zining 
ijodiy qobiliyatlari va intuisiyasini rivojlantirisha bo‘lgan ehtiyoji faollashadi. 
Ijodiy xikoya – xayoliy xikoya; u avvalgi tajribani yangi vaziyatda qo‘llashga, 
biron voqyeani xayoldan tasavvur qilishga asoslanadi yoki o‘ylab topilgan, uydirma 
material asosida tuziladi. 
Imo-ishora – nutq jarayonida ixtiyorsiz ravishda namoyon bo‘ladigan qo‘l va 
gavda xarakatlari. 
Individ (individuum) – 1) alohida tirik mavjudod, aloxida odamni bildiradigan 
tushuncha (ijtimoiy guruh, jamoa, jamiyat, sosiumdan farqli o‘laroq); 2) filogenetik va 
ontogenetik rivojlanish maxsuli bo‘lgan odam, tug‘ma va ega bo‘lingan jixatlar birligi. 
Innovasion jarayon – yangiliklarni yaratish (dunyoga keltirish, ishlab chiqish), 
o‘zlashtirish, foydalanish va tarqatish bilan bog‘liq kompleks faoliyat. 
Iroda – insonning ongli ravishda o‘z oldiga qo‘ygan maqsadi sari ichki psixologik 
to‘siqlarni xam yengib o‘tgan xolda amal qilish qobiliyati. Boshqacha aytganda, iroda 

---

qo‘yilgan maqsadga muvofiq amal qilishga xamda bunda ushbu maqsadga erishishga 
to‘sqinlik qilishi mumkin bo‘lgan istaklar va mayllarni bostirishga qodirlikda namoyon 
bo‘ladi. 
Is‘tedod – 1. Qobiliyatlar, iqtidorlarning yuqori darajada rivojlanganligi bo‘lib, 
ijodiy faoliyat turlarida namoyon bo‘ladi. 2. fan, sanoat, madaniyat rivojiga katta xissa 
qo‘shgan insonning ijtimoiy xarakteriskasi. Is‘tedod ilmiy tushunchadan ko‘ra, ko‘proq 
maishiy turmush tushunchasidir, chunki is‘tedod tushunchasini tashxislashning nazariyasi 
va metodikasi mavjud. Is‘tedod darajasi to‘g‘risda insonning faoliyat maxsullariga qarab 
baxo beriladi. 
Ichki nutq – nutqning bu turi ongda shakllanadi va boshqalarga bayon qilinadi. U 
ovozsiz, qisqa bo‘ladi. Ichki nutq inson nutqiy tafakkurining muhim shaklidir, shuning 
uchun xam nutqida kamchiligi bo‘lgan bolalarda uni to‘liq shakllantirish katta axamiyat 
kasb etadi.