MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
63 
63 
63 
63 
63 
63 
63 
63 
63 
müddət hifz olunsa da onların çox hissəsi istifadə olunmamıĢ 
qalır. Praktiki olaraq böyük əksəriyyəti «əlçatmaz» olur, 
«unudulur», amma deyirlər ki, onlar bunu bilirdi, oxumuĢdu, 
eĢitmiĢdi və s. Psixoloqlar bunu unutma adlandırırlar. Yəni 
psixikada olan informasiyalar dəqiqliyini, aydınlığını itirir və 
ya azalır. Q.Ebbinhauzun təcrübəsi bu baxımdan maraqlıdır. 
O, sübut edir ki, öyrənilən materialın 40 faizi yarım saat 
sonra, 66 faizi bir gündən sonra, 75 faizi üç gündən sonra, 79 
faizi bir aydan sonra unudulur. Əlbəttə, burada fərdi 
xüsusiyyətlər, materialın mənalılığı, əhəmiyyətliliyi də böyük 
rol oynayır. 
 
Göründüyü kimi, unutmada baĢlıca yeri vaxt tutur. 
Lakin psixika üçün paradoksal hallar da xasdır. Məsələn, yaĢlı 
adamlar indicə, az müddət əvvəl eĢitdiklərini asanlıqla 
unutduqları halda, uzaq keçmiĢdə baĢ verənləri çox da çətinlik 
çəkmədən və aydın xatırlayırlar. Bu fonomen «
Ribo qanunu» 
adlanır. Unutmanın ikinci mühüm amili adətən mövcud 
informasiyadan aktiv istifadə olunmasıdır. O Ģeylər daha tez 
unudulur ki, ona az tələbat olur və ya ehtiyac olmur. YaĢlı 
adamlarda verbal hafizə daha tez unutqanlıqla əvəz olunur. 
UĢaqlığın təəssüratı, xatirələri, hərəkət vərdiĢləri (velosiped 
sürmək, gitara çalmaq, üzgüçülük, futbol oynamaq və s.) 
hafizədə daha davamlı, bəzən on illərlə heç də çox iradi səy 
göstərmədən yada salınır. Belə faktlar da məlumdur ki, üç il 
həbsxanada «oturmuĢ» adam nəinki qalstuk bağlamağı, hətta 
ayaqqabı bağlamağı belə unudur.
Unutma eyni zamanda, psixikanın özünümüdafiə 
mexanizmidir. Unutma Ģüur və Ģüuraltı sahələri sarsıntı və 
pozulmalardan qoruyur. Ġnsana xüsusilə kəskin təsir etmiĢ 
hadisələrin uzun müddət həmin Ģiddətlə davam etməsinə təbii 
ki, orqanizm davam gətirməz. Vaxt keçdikcə onun təsiri 
azalır, tədricən unudulur. Ümumiyyətlə, o Ģeylər "unudulur" 
ki, psixoloji tarazlığı pozur, davamlı neqativ gərginlik yaradır. 
Hafizə 
insanın 
daha 
asan 
pozulan 

---