www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 108
108
birindən uzaq olan /kibrit qutusu-beĢik/ predmetləri öz
oyununda biri digərinin əvəzləyicisi /bədəli/ kimi götürməz.
Bu yaĢda təxəyyüldə yaradılan obrazların əvəzləyiciləri, real
olanın özünə müəyyən dərəcədə oxĢaması uĢaq tərəfindən
zəruri sayılır. O, oyuncaq gəlinciklərdən, maĢınlardan, kürək
və dırmıxdan, su qablarından və s. istifadə edərək oynunu
qurur.
Beləliklə də təxəyyül xüsusi bir psixi proses olmaq
etibarilə uĢağın oyun prosesində inkiĢaf edən qavrayıĢ, hafizə
və təfəkkür kimi psixi proseslərin arasında aralıq bir mövqe
tutur. Bu psixi proseslərin inkiĢafı ilə təxəyyülün inkiĢafı
arasında qarĢılıqlı təsir mövcud olur.
IV. 12. 5. Təxəyyül və yaradıcılıq Y a r a d ı c ı l ı q i n s a n ı n e l ə b i r m ü r ə k k ə b
f ə a l i y y ə t i n ə
d e y i l i r
k i ,
b u
f ə a l i y y ə t i n
n ə t i c ə s i n d ə
e l m ,
i n c ə s ə n ə t ,
t e x n i k a
s a h ə s i n d ə
y e n i
ə s ə r l ə r
m e y d a n a
g ə l i r .
Y a r a d ı c ı l ı q s ö z ü n h ə r f i m ə n a s ı n d a n ə i s ə
y e n i n i n y a r a d ı l m a s ı d ı r .
Adətən yaradıcılıq dedikdə insan fəaliyyətinin o sahəsi
nəzərdə tutulur ki, bu fəaliyyətin sahəsində nə isə yeni bir
ideya, nəzəriyyə, qanun (elmi yaradıcılıq), yeni maĢın,
mexanizm (texniki yaradıcılıq), yeni bir bədii əsər (bədii
yaradıcılıq)
yaranır.
Rus
psixoloqu
S.L.RubinĢteyn
yaradıcılığa belə bir tərif vermiĢdir: «Yaradıcılıq insanın
xüsusi növ fəaliyyəti olub ictimai əhəmiyyəti olan maddi və
mənəvi dəyərlərin yaradılması prosesidir. Yaradıcılıq da
mahiyyət etibari ilə idrakdır. Yaradıcılığa sadəcə olaraq
idrakdır demək də azdır. Ona görə ki, hər cür idrak fəaliyyəti
elə insanın fəallığıdır. Yaradıcılıq insanın fəallığının xüsusi
formasıdır».
Yaradıcılıq prosesində insanın bütün psixi prosesləri,