MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
107 
107 
107 
107 
107 
107 
107 
107 
107 
qoyur. Beləliklə də, nəticə etibarı ilə uĢağın təxəyyül 
fəaliyyəti ümumən onun fəaliyyətinə bir ixtiyarilik gətirir. 
Təxəyyülün uĢaqlarda inkiĢafı onların oyunlarını daha 
mürəkkəb və davamlı edir. Psixoloqlardan V.S.Muxinanın 
tədqiqatlarına əsasən oyun 3-4 yaĢlı uĢaqlarda 10-15 dəqiqə, 
5 yaĢlı uĢaqlarda 40-50 dəqiqə, 6-7 yaĢlı uĢaqlarda bir neçə 
saat davam edə bilir. 
UĢaqlarda oyun fəaliyyətinin bu Ģəkildə olan inkiĢafı 
onların təxəyyülünü də zahiri köməyə ehtiyacı olan bir 
fəaliyyətdən elementar Ģəkildə olsa da söz yaradıcılığını və 
bədii yaradıcılığı həyata keçirməyə imkan verən daxili bir 
fəaliyyətə çevirir. 
Bəzən yanlıĢ olaraq uĢağın oyun prosesində özünü 
göstərən fantaziyanın, necə deyərlər, «çox yüksəkdən 
uçuĢunu» uĢaqlarda təxəyyülün böyüklərə nisbətən daha çox 
inkiĢaf etməsi kimi qiymətləndirirlər. Əslində isə uĢaqlarda 
təxəyyülün inkiĢafı böyüklərə nisbətdə aĢağı səviyyədə olur. 
UĢağın həyat təcrübəsi çox az, bilikləri məhdud 
olduğundan o, bu və ya digər təxəyyül obrazını yaradarkən 
obyektiv varlığa xas olan qanunauyğunluqları nəzərə almır, 
həyatı reallığı pozur. 
Oyun prosesində uĢağın duyğuları, qavrayıĢı, hafizəsi və 
təfəkkürü inkiĢaf edir və bütün bunlar onun təxəyyül 
fəaliyyətinin də inkiĢafına səbəb olur. Getdikcə uĢağın 
təxəyyül fəaliyyəti keyfiyyət dəyiĢmələrinə uğrayır. Məsələn, 
3-4 yaĢlı uĢağın oyununda müəyyən bir predmet baĢqa bir 
predmetin əvəzləyicisi kimi istifadə edilir. UĢaq kibrit 
qutusunu beĢik, kibritin dənələrini isə uĢaq, çağa kimi hesab 
edir və öz oyununu qurur. Göründüyü kimi burada əvəz 
edənin əvəz edilənə oxĢaması o qədər də vacib deyil. Lakin 5-
6 yaĢlı uĢaq heç zaman oxĢarlıq baxımından bu qədər bir-

---