MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya.
 
Psixologiya
141 
141 
141 
141 
141 
141 
141 
141 
141 
Adətən öz strukturuna görə iradi iĢləri iki qrupa bölmək 
olar: 
sadə 
və 
mürəkkəb 
iradi
 
iĢlər. 
Sadə iradi iĢ qərar qəbulu və onun icrası ilə baĢa çatır. 
Məsələn, əgər dərsə hazırlaĢmağı qərara alır və dərhal stolun 
arxasında əyləĢərək hazırlaĢmağa baĢlayırsansa, bu cür iĢi 
sadə iradi iĢ adlandırmaq olar.
Mürəkkəb iradi iĢdə isə vəziyyət tamamilə dəyiĢir. Bu 
zaman qərarın qəbulu və icrası bir sıra mərhələlərdən keçir. 
Burada məqsəd, motivlər, qərar qəbulu, onun icrası üçün yol 
və vasitələrin axtarılması, qərarın icrası və s. mərhələlərdən 
keçmək zəruri olur. Belə bir misala nəzər salaq. Fərz edək ki, 
XI sinif Ģagirdi ali məktəbə daxil olmaq məqsədini qarĢısına 
qoyur. Bu zaman hansı ixtisası, hansı universiteti seçmək 
məsələsi ortaya çıxır. ġagirdi ingilis dili ixtisası maraqlandırır. 
Valideynləri isə onun həkim olmasını istəyirlər. Keçən il 
həmin məktəbi bitirən yoldaĢlarından Dillər Universitetinə 
daxil olanlar ona bu ixtisası seçməyi məsləhət bilirlər. Bütün 
bu motivlər arasında mübarizə gedir. Nəhayət o, ingilis dili 
üzrə mütəxəssis olmaq qərarına gəlir. Bundan sonra yeni 
mərhələ baĢlayır. ġagird bunun üçün yol və vasitələr arayır. 
Müəllimlərindən məsləhət alır. Xüsusi hazırlıq kurslarına 
gedir. Ciddi Ģəkildə sınaq imtahanlarında iĢtirak edir. Nəhayət 
qəbul haqqında elanlar çıxdıqdan sonra sənədlərini həmin 
ixtsas üzrə təqdim edir. Bundan sonra test imtahanlarına gedir. 
Son mərhələdə məqsədinə necə nail olduğunu qiymətləndirir. 
IV.14.3. ġəxsiyyətin iradi keyfiyyətləri 
 
ġəxsiyyətin iradi keyfiyyətləri elə iradi iĢ prosesində 
təzahür edir və formalaĢır. Ġradi keyfiyyətlər – mürəkkəb psixi 
xüsusiyyətlər kimi insanın həyatı prosesində formalaĢır, 
psixoloji səciyyəsinə görə vasitəli xarakter daĢıyır. Tərbiyə 

---